جولان بی سوادی در پی 80 سال مبارزه

به گزارش پایگاه خبری آوای رودکوف ؛روزنامه ابتکار نوشت: روز جهانی مبارزه با بی سوادی در حالی امروز از راه رسید که براساس آخرین آمار منتشر شده تعداد بی سواد مطلق و کم سواد کشور همچنان روی عدد 20 میلیون نفر مانده است. این در حالی ست که کمتر از دو هفته دیگر مدارس باز می شود و طبق آمار رسمی 350 هزار و براساس آمار غیررسمی دو میلیون کودک هنوز در مدارس ثبت نام نکرده اند.

دو سوم زنان دنیا بی سوادند

هر چند در دنیای امروز فرد برای آن که در جمع باسوادآن قرار گیرد باید حداقل مهارتهایی مانند کار با رایانه و یا آشنایی با یک زبان خارجی را داشته باشد اما هنوز باسواد بودن با معیارهای قدیمی یعنی داشتن توانایی خواندن و نوشتن سنجیده می شود. یکی از شاخص‌های رشد و توسعه کشورها میزان بهره‌مندی مردم آن از همین حداقل سواد نوشتن و خواندن است. به همین منظور نیم قرن پیش سازمان‎ آموزشی، علمی و فرهنگی ملل‎ متحد "یونسکو" 17شهریور برابر با 7 سپتامبر را روز جهانی مبارزه با بی‌سوادی نامگذاری کرد.

با نامگذاری چنین روزی تصور می شد خواست جهانی برای ریشه کن شدن بی سوادی تحقق پذیرد اما با گذشت بیش از 50 سال همچنان آمار بی سوادی در دنیا نگران کننده است. طبق آخرین آمار منتشره یونسکو ، میـزان‎ سـواد در جهان‎ در ۲٠ سال‎ گذشته‎ ١٠ درصـد افـزایــش‎ یافته‎ است‎ اما بـا این وجود هنـوز بیش از 700 میلیون‎ نفر بی‌‌سوادند که‎‎ نزدیک‎ به دو سـوم‎ آنان‎‎ زن هستند. مطابق این آمار بیش از 67 میلیون کودک در رده سنی ابتدایی هنوز وارد مدرسه نشده‌اند و 72 میلیون نوجوان در سن پایین‌تر از مدارس متوسطه نیز از حق هرگونه آموزش بی‌بهره‌اند .
 
 80 سال مبارزه با بی سوادی در ایران

امر آموزش عمومی و سوادآموزی بزرگسالان در ایران از سال 1315 توسط سازمان‌های متعدد دنبال شد؛ سازمان تعلیمات اکابر، سازمان آموزش سالمندان، سازمان آموزش بزرگسالان، کمیته ملی پیکار جهانی با بی‌سوادی و سازمان جهاد ملی سوادآموزی از جمله این سازمان ها بودند که هر چند عمری کوتاه داشتند اما توانستند در راستای ریشه کن کردن بی سوادی کشور موثر باشند.

این امر پس از پیروزی انقلاب نیز ادامه داشت. در 7 دی ماه 1358 به فرمان امام خمینی(ره) و بر اساس مصوبه شورای انقلاب اسلامی سازمان جدیدی تحت عنوان نهضت سواد آموزی تشکیل شد.  توجه به آموزش زنان و مناطق روستایی و عشایری از جمله اقدامات موثر این سازمان از زمان تشکیل تاکنون بوده است. طبق نتایج سرشماری سازمان نهضت سوادآموزی، قدر مطلق بی‌سوادی از ‌٢/١۴ میلیون نفر سال ‌١٣۵۵ به ‌٨/٩ میلیون نفر در سال ‌١٣٨۵ کاهش یافته است و نرخ باسوادی نیز از ‌۵/۴٧ درصد سال ‌١٣۵۵ به ‌۶/٨۴ درصد در سال ‌١٣٨۵ افزایش یافته است.

هر چند این سازمان در کنار وزارت آموزش و پرورش دو نهادی هستند که وظیفه دارند بی سوادی در کشور را ریشه کن کنند اما با این وجود همچنان وضعیت سواد کشور مطلوب نیست.

20 میلیون ایرانی بی سواد و کم سواد

از تعداد بی سوادان و کم سوادان کشور نه تنها آمار دقیقی در دسترس نیست بلکه آمارهای منتشر شده نیز با هم متناقض است. آنگونه که رئیس سازمان نهضت سواد آموزی در سال 93 اعلام کرده است این آمار 20 میلیون نفر را شامل می شود. براساس اعلام علی باقر زاده 9 میلیون و 719 هزار نفر بیسواد مطلق در کل کشور داریم که از این تعداد 3 میلیون و 456 هزار نفر در گروه سنی 10 تا 49 سال هستند و حدود 6 میلیون نفر نیز بالای 50 سال هستند. 11 میلیون کم سواد نیز در کشور داریم که تحصیلات آنها معادل دوره ابتدایی است، 7.5 میلیون نفر از این افراد زیر 50 سال هستند که می‌توانند برگشت به بیسوادی داشته باشند و به جمعیت 3 میلیون و 456 هزار بیسواد زیر 50 سال اضافه شوند. به گفته باقرزاده 9 میلیون نفر نیز در کشور وجود دارند که تحصیلات آنها در حد دوره راهنمایی است که حدود 7 میلیون نفر از آنها زیر 50 سال هستند.
هر چند علی باقرزاده در آخرین اظهار نظر خود در سال جدید گفته است 95 درصد از مردم کشور باسواد هستند اما آنگونه که خود او درهفته اول دی ماه سال گذشته گفته است از چهار میلیون ایرانی، هیچ آماری مبنی‌ بر بی‌سوادی یا باسواد بودنشان در اختیار سازمان نهضت سوادآموزی قرار
ندارد.
همچنین بر اساس گزارشی که در سال 2010 میلادی منتشر شده است، ایران در شاخص «نرخ بی‌سوادی» در بین 24 کشور منطقه در رتبه 15 قرار دارد .

اعلام سیاست‌های جدید سوادآموزی

در دسترس نبودن مدرسه به ویژه در مناطق محروم، فقر مالی و فرهنگی، محرومیت اجتماعی که شامل کودکان طلاق و بی‌سرپرست و بدسرپرست و کودکانی که پدر یا مادر یا هر دو معتاد هستند می شود، از جمله دلایل بی سوادی و کم سوادی در کشور اعلام شده است.

در سال های اخیر سازمان نهضت سوادآموزی تلاش کرده است با اعمال سیاست های جدید بخشی از مشکل بی سوادی کشور را حل کند. تغییر سیاست تک محتوایی به چند محتوایی که به آموزش جداگانه اصناف و افراد مختلف می پردازد، آموزش از راه دور و آموزش فناوری های نوین از جمله این فعالیت ها بوده است. همچنین این سازمان در راستای سیاست های سواد آموزی تلاش کرد با ایجاد محرومیت های اجتماعی بی سوادان را به سمت سواد آموزی سوق دهد.

به گزارش تسنیم آخرین روز فروردین ماه سال گذشته محمد مهدی زاده معاون سازمان نهضت سوادآموزی در راستای سیاست های سواد آموزی این سازمان گفت:‌ «پرداخت سرانه سوادآموزی و پاداش به افراد بی‌سواد، آموزش سواد به کودکان آسیب‌پذیر و اعمال محدودیت‌های اجتماعی برای افراد بی‌سواد از جمله سیاست‌های سوادآموزی این سازمان است.»

توسعه کشور در گرو محو بی سوادی قدیم و جدید

امروزه میزان بهره‌مندی مردم از حداقل سواد نوشتن و خواندن یکی از شاخص‌های رشد جوامع است. هرچه افراد به سمت باسواد شدن پیش روند، سیر تحول و رویکرد آن جامعه به سمت توسعه سریع‌تر خواهد بود. سواد، ابـزار اصلـی‎ تـوسعـه اجتماعی،‎ اقتـصادی، سیاسی و همچنین ابزار مـهمــی‎ بـرای‎ نابودی فقـر، گسترش بهـداشـت‎، حفاظت‎‎‎ از محیـط‌زیسـت، تـرویـج‎ مشـارکـت سیاسی و برقرای عدالت جـنسـیتـی‎ است.

ریشه کنی بی سوادی به طور قطع بر توسعه و پیشرفت یک کشور اثر می گذارد، اما امروزه مفهوم سواد تغییر کرده است و شهروندان یک کشور برای حضور فعال در  جامعه به چیزی فراتر از خواندن و نوشتن نیاز دارند. مهارت کار با رایانه و دانستن یک زبان بین المللی از جمله استانداردهای جدید با سواد بودن است. علاوه بر این مساله میلیون ها شهروند کم سواد داریم که هیچگونه مهارتی نیاموخته اند و نقشی بیش از یک کارگر ساده نمی توانند داشته باشند. وجود افراد کم سواد فاقد مهارت نیز یکی از موانع توسعه است. موضوعاتی که باید در اولویت برنامه های سوادآموزی کشور قرار بگیرد.