11 سپتامبر وافسانه خلل‎ناپذیری امنیت

پایگاه خبری آوای رودکوف - ولی‌الله شجاع‌پوریان:برخورد هواپیما به برج‌های دوقلوی سازمان تجارت جهانی در آمریکا یکی از ماندگارترین والبته هولناک‌ترین تصاویر قرن بیست و یک به شمار می‌آید.

 11 سپتامبر سال 2001 برای آمریکایی‌هایی که خود را حاکم بلامنازع جهان می‌دانند و با داشتن یکی از پیچیده‌ترین نظام‌های امنیتی جهان تامین صلح و امنیت جهانی را وظیفه خود می‌پندارند، رویداد شوک‌آوری بود.

بزرگ‌ترین عملیات تروریستی در تاریخ آمریکا در دورانی که آمریکا بابت داشتن پیشرفته‌ترین و به‌روزترین تجهیزات امنیتی به خود می‌بالید، روحیه غرورآمیز یانکی‌ها را خدشه‌دار ساخت. کشته‌شدن قریب سه هزار نفر از 90 ملیت دنیا و 7000 مجروح برجای مانده از این حادثه عجیب، نقطه عطفی در تاریخ سیاسی آمریکا و البته شکل‌گیری نظم نوین جهانی به شمار می‌آید.

بسیاری از محققان و مورخان حادثه 11 سپتامبر را از بعد پیامدها و عواقب رویداد به ماجرای حمله ژاپن به بندر پرل هاربر و ورود آمریکا به جنگ جهانی دوم مقایسه م می‌کنند، اما به نظر می‌رسد تحقیر ناشی از انتشار تصاویر تزلزل در امنیت ملی آمریکا در شبکه‌های مختلف بسیار سنگین‌تر از حوادث مشابه در تاریخ سیاسی آمریکا بود. وجود روایت‌های مختلف از دلایل این حادثه باعث شده تا واکاوی حادثه 11 سپتامبر به عنوان یکی از ابهامات بزرگ تاریخ آمریکا ثبت شود.

 برخی بر اساس شواهد موجود القاعده را عامل این رویداد معرفی می‌کنند و برخی دیگر بر اساس تئوری توطئه بر این باورند که حادثه 11 سپتامبر به عنوان ماجرایی خودساخته از سوی آمریکا و اسرائیل برای تشدید پروژه اسلام‌هراسی طراحی شد تا در خلاء دشمنی به نام کمونیسم، اسلام و تروریسم بهانه‌ای برای مداخله آمریکا در مناطق مختلف جهان شود.

رمزگشایی از ابعاد رویدادهای سیاسی آن هم از نوع حادثه 11 سپتامبر نیاز به گذر زمان و افشای اسرار و اسناد دارد، اما اگر روایت رایج در افکار عمومی یعنی حمله القاعده به مراکز مهم آمریکا را بپذیریم، باید اذعان کنیم این واقعیت مهم پیش روی تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران قرار می‌گیرد که تامین امنیت در جهان امروز تا چه میزان سخت و ناممکن شده است. اگر قرن‌ها پیش ایستادگی و مقاومت داخلی یک کشور در کنار ابزارهای ساده جنگی و تاکتیک‌های نظامی امنیت یک کشور را تامین می‌کرد در جهان پیچیده امروز با توجه به گسترده‌تر شدن مفهوم امنیت و فراگیرشدن امنیت در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی و حتی زیست‌محیطی، تامین امنیت یک کشور با مولفه‌های متعددی پیوند دارد. امروز نمی‌توان هیچ اقلیتی را نادیده گرفت، هیچ اقلیت و جمعیتی ولو کم شمار را نمی‌توان تحقیر کرد، هیچ اندیشه‌ای را نمی‌توان سرکوب کرد، نمی‌توان به دور خود حصاری کشید و با این توهم سر کرد که در امنیت مطلق و خلل‌ناپذیر قرار داریم. جهان پسا11سپتامبر باید جهان گفت‌وگوی تمدن‌ها و همزیستی مسالمت‌آمیز ادیان، قومیت‌ها و ملیت‌های مختلف باشد. هرچند یک دهه و نیم از حادثه 11 سپتامبر می‌گذرد اما به نظر می‌رسد تکرار حوادث تروریستی مشابه دور از ذهن نیست.

در دنیای پس از 11 سپتامبر همان‌قدر که تجهیزات و امکانات نظامی و لجستیکی اهمیت دارد، به همان اندازه به تعامل و گفت وگو با دنیا نیاز است. بی‌تردید هر کشوری با پشتوانه-ولو با قدرت ناچیز- می‌تواند مخاطرات زیادی برای کشورهای رقیب ایجاد کند؛ پرهیز از تنش، اعتقاد به دیالوگ و تعامل با جهان ضمن صیانت از منافع ملی اساس تامین امنیت در نظم جدید جهانی است. حافظه تاریخی ما ایرانیان نشان می‌دهد نه تقابل صرف و نه همراهی محض، نمی‌تواند منافع ملی ایران را از دریچه سیاست خارجی تامین کند. در جریان حادثه 11 سپتامبر بسیاری از کشورهای که امروز عدم امنیت و ثبات داخلی را تجربه می‌کنند، از شرکای نزدیک آمریکا بودند و استراتژی دنباله‌روی از آمریکا را برگزیدند و برخی دیگر از کشورها از جمله عراق صدام حسین، پس از حادثه 11 سپتامبر با سیاست تقابل با آمریکا این حادثه را میوه جنایات آمریکا در منطقه خواندند که نتیجه آن بی‌ثباتی و جنگ در عراق بود؛ شاید بعد از گذشت 15 سال از آن اتفاقات واکنش دولت اصلاحات در برابر ماجرای 11 سپتامبر هوشمندی و درایت دولت وقت را بیش از پیش اثبات می‌کند. واکنشی که از سوی ایران - به عنوان یک کشور مسلمان – بخشی از احساسات روزافزون اسلام‌هراسی آن روز مردم آمریکا وجهان غرب را تعدیل کرد.