اهمیت استفاده از گیاهان دارویی

پایگاه خبری آوای رودکوف-امیرمسعود طایفه سلطانخانی:گیاهان دارویی جزو منابع طبیعی هر کشور محسوب می‌شود و از سرمایه‌هایی است که می‌تواند برای پیشرفت یک کشور مهم و ضروری به حساب آید، همچنین زمینه مناسبی در بازار کار برای جوانان ایجاد می‌کند.

اگر کشوری از منابع طبیعی ارزشمندی که دارد به‌خوبی بهره ببرد, آن کشور ثروتمندترین کشورها خواهد بود چرا که بازار گیاهان دارویی مانع از خارج شدن ارز از کشور شده و ایران می‌تواند با داشتن منابع طبیعی عالی سهم مناسبی از بازار جهانی داروهای گیاهی را به خود اختصاص دهد.

با ظهور داروهای شیمیایی و بیولوژیک، نقش و اهمیت گیاهان دارویی در تأمین سلامت بشر، در معرض فراموشی قرار گرفت. امّا با گذشت زمان، استقبال از گیاهان دارویی با رشد قابل‌توجهی روبرو شده است.

گفتنی است که 10 درصد از داروهای مصرفی در جهان را گیاهان دارویی و داروهای گیاهی تشکیل می‌دهند که این میزان با گذر زمان رو به افزایش است.

گرایش افراد جامعه به مصرف داروها و طب گیاهی و استفاده از فرآورده‌های گیاهی طی سال‌های گذشته افزایش پیدا کرده است و شاید یکی از مهم ترین علل روی آوردن مردم به طب گیاهی عوارض بیشمار داروهای شیمیایی است.

باید گفت که گیاهان دارویی هر کشور جزو ذخایر و منابع طبیعی آن کشور محسوب می‌شوند که می‌تواند برای افراد جامعه چه مصرف آن و چه برای بازار سرمایه مهم تلقی شود.

باید برای تولید مناسب گیاهان دارویی با هدف پاسخگویی به افراد جامعه, افزایش سطوح کشت گیاهان دارویی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. بیشتر منابع طبیعی کشور بر اثر سهل انگاری در حال تخریب هستند که جایی بسی تأمل دارد.

در صورت عدم حصول این هدف، بازار به‌سمت برداشت بی‌رویه از طبیعت و منابع طبیعی خواهد رفت که نتیجه آن نابودی و حذف تدریجی گونه‌ها و ذخایر ارزشمند گیاهان دارویی خواهد بود.

با وجود اینکه ایران از نظر تنوع گونه‌ای گیاهان دارویی رتبه چهارم جهانی را داراست، ولی از نظر تولید داروهای گیاهی متأسفانه رتبه پانزدهم جهانی را دارد.

برای افزایش رتبه تولید جهانی عوامل متعددی دخیل هستند که می‌توان به  تولید گیاهان دارویی به‌میزان کافی، با قیمت مناسب و کیفیت قابل قبول اشاره کرد.

همچنین برای دستیابی به افزایش رتبه تولید جهانی داروهای گیاهی, به تشویق کشاورزان به کشت گیاهان دارویی و افزایش سطح زیر کشت باید اقدام کرد و موانع بر سر راه را که زیرساخت‌های تولید هم به حساب می‌آیند باید شناسایی و زمینه توسعه را برای کشاورزان فراهم کرد.

پس از بررسی از کشاورزان و فعالان این بخش، از عمده موانعی که حائز اهمیت هستند و رفع آن‌ها می‌تواند تولید رو به رشد را به‌همراه داشته باشند می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

مقابله صحیح با عوارض طبیعی بخصوص خشکسالی با جایگزینی گونه‌های گیاهی مناسب، تأمین بذر و نهال به‌میزان کافی و گونه‌های مناسب برای کشت، آگاهی به‌موقع و کامل کشاورزان از مصوبات و تفاهم‌نامه‌های بین ارگان‌های مرتبط و همچنین اهرم‌های حمایتی در راستای کشت بهینه گیاهان دارویی، ترویج و اطلاع رسانی صحیح برای جلب نظر کشاورزان به کشت گیاهان دارویی با کیفیت مناسب، که بدین ترتیب ایجاد فضای مناسب برای بازاریابی و بازرگانی گیاهان دارویی برای فروش مطمئن و بی‌دغدغه برای کشاورزان فراهم می‌شند تا حداقل در گونه‌های بومی مانع از واردات گیاهان دارویی و ارزبری بیهوده از کشور شویم.

اغلب درباره خواص درمانی گیاهان دارویی اطلاعاتی کسب می‌کنیم ولی ممکن است درباره چگونگی تهیه و مصرف آنها با ابهام روبرو باشیم.

ابتدا باید توجه داشت که هیچ‌گاه در مصرف گیاهان دارویی و فرآورده‌های گیاهی، حتی اگر نتایج مطلوبی هم داشته باشند نباید زیاده‌روی کرد؛ چرا که برعکس تصور عموم مردم گیاهان دارویی هم می‌توانند عوارض داشته باشند و باید در مصرف‌شان دقت کرد.

اطلاع‌رسانی و آموزش پزشکان و مردم از راهکارهای توسعه این صنعت در کشورهای مختلف می‌باشد و در کشورمان کمتر به این موضوع توجه شده است. به عنوان مثال، در حال حاضر هیچ نشریه اختصاصی در کشور وجود ندارد که به مقوله اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی پیرامون مزایای گیاهان دارویی و داروهای گیاهی بپردازد. در برنامه درسی دانشجویان پزشکی مطلب چندانی در این مورد مشاهده نمی‌شود. مخلص کلام آن‌که، گیاهان دارویی و داروهای گیاهی در ایران مورد بی‌مهری و کم‌توجهی واقع شده‌اند.

با توجه به اهمیت اقتصادی و بهداشتی گیاهان دارویی، این موضوع می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های کلان کشور جایگاهی شایسته و درخور توجه داشته باشد؛ به‌ویژه اینکه می‌تواند سهم قابل‌توجهی از صادرات غیرنفتی را به خود اختصاص دهد. با این وجود، کمتر حمایت عملی و تأثیرگذار از این صنعت به‌عمل می‌آید. البته حمایت از این صنعت فقط به حمایت‌های مالی محدود نمی‌شود، بلکه مسائل مربوط به آموزش (مردم، پزشکان، بازرگانان)، توسعه تکنولوژی، بازاریابی و اقتصاد، مدیریت، قوانین و مقررات و غیره را نیز در برمی‌گیرد. بنابراین بخش‌ها و وزارتخانه‌های متعددی در این مسئله دخیل و ذینفع هستند. وزارت‌خانه‌های جهاد کشاورزی؛ بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ علوم، تحقیقات و فناوری؛ امور اقتصاد و دارایی؛ وزارت بازرگانی؛ صنایع و معادن؛ سازمان حفاظت محیط‌زیست؛ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و حتی سازمان تأمین اجتماعی و خدمات درمانی در قالب شرکت‌های بیمه باید یکی از حامیان این صنعت باشند، چراکه بسیاری از بیماری‌ها با استفاده از گیاهان دارویی قابل پیشگیری و درمان هستند و هزینه و عوارض آن به مراتب کمتر از درمان با روش‌های نوین است، ولی در عمل توجه جدی به اولویت‌مندی آن ندارند.


...کهگیلویه و بویراحمد