به گزارش پایگاه تحلیلی خبری آوای رودکوف avayerodkof.ir
تاثیرى كه حادثه كربلا و قیام حسین بن على«ع» بر اندیشه مردم جهان،حتى غیرمسلمانان داشته،بسیار است.
عظمت قیام و اوج فداكارى و ویژگیهاى دیگر امام و یارانش سبب شده كه اظهار نظرهاى بسیارى درباره این نهضت و حماسه آفرینان عاشورا داشته باشند.
نقل سخنان همه آن كسان كتاب قطورى مىشود.بویژه كه برخى از نویسندگان غیر مسلمان مستقلا كتاب درباره این حادثه نوشته اند.در اینجا تنها تعدادى اندك از این نظرها(از مسلمانان و غیر مسلمانان)آورده مىشود:
مهاتما گاندى(رهبر استقلال هند) :
من زندگى امام حسین،آن شهید بزرگ اسلام رابدقت خوانده ام و توجه كافى به صفحات كربلا نموده ام و بر من روشن شده است که اگر هندوستان بخواهد یك كشور پیروز گردد،بایستى از سرمشق امام حسین پیروى كند.
محمد على جناح(قاعد اعظم پاكستان) :
هیچ نمونه اى از شجاعت،بهتر از آنكه امام حسین از لحاظ فداكارى و تهور نشان داد در عالم پیدا نمى شود.به عقیده من تماممسلمین باید از سرمشق این شهیدى كه خود را در سرزمین عراق قربان كردپیروى نمایند.
چارلز دیكنز(نویسنده معروف انگلیسى) :
اگر منظور امام حسین جنگ در راه خواسته هاى دنیایى بود،من نمى فهمم چرا خواهران و زنان و اطفالش به همراه او بودند؟پس عقل چنین حكم مىنماید كه او فقط بخاطر اسلام،فداكارى خویش را انجام داد.
توماس كارلایل(فیلسوف و مورخ انگلیسى) :
بهترین درسى كه از تراژدى كربلا مىگیریم، اینست كه حسین و یارانش ایمان استوار به خدا داشتند.آنها با عمل خود روشن كردند كه تفوق عددى در جایى كه حق با باطل روبرو مىشود اهمیت ندارد و پیروزى حسین با وجود اقلیتى كه داشت،باعثشگفتى من است.
ادوارد براون(مستشرق معروف انگلیسى) :
آیا قلبى پیدا مىشود كه وقتى درباره كربلاسخن مىشنود،آغشته با حزن و الم نگردد؟حتى غیر مسلمانان نیز نمى توانندپاكى روحى را كه در این جنگ اسلامى در تحت لواى آن انجام گرفت انكار كنند.
فردریك جمس :
درس امام حسین و هر قهرمان شهید دیگرى این است كه در دنیا اصول ابدى عدالت و ترحم و محبت وجود دارد كه تغییر ناپذیرند و همچنینمىرساند كه هر گاه كسى براى این صفات مقاومت كند و بشر در راه آن پافشارى نماید،آن اصول همیشه در دنیا باقى و پایدار خواهد ماند.
ل.م.بوید
در طى قرون،افراد بشر همیشه جرات و پردلى و عظمت روح،بزرگى قلب و شهامت روانى را دوست داشته اند و در همین هاست كه آزادى و عدالت هرگز به نیروى ظلم و فساد تسلیم نمى شود.این بود شهامت و این بود عظمت امام حسین.و من مسرورم كه با كسانى كه این فداكارى عظیم را از جان و دل ثنامى گویند شركت كرده ام،هر چند كه 1300 سال از تاریخ آن گذشته است.
من زندگى امام حسین،آن شهید بزرگ اسلام رابدقت خوانده ام و توجه كافى به صفحات كربلا نموده ام و بر من روشن شده است كه اگر هندوستان بخواهد یك كشور پیروز گردد،بایستى از سرمشق امام حسین پیروى كند
عاشورا
واشنگتن ایروینگ (مورخ مشهور آمریكایى) :
براى امام حسین«ع»ممكن بود كهزندگى خود را با تسلیم شدن اراده یزید نجات بخشد،لیكن مسؤولیت پیشوا ونهضت بخش اسلام اجازه نمىداد كه او یزید را بعنوان خلافت بشناسد.او بزودىخود را براى قبول هر ناراحتى و فشارى به منظور رها ساختن اسلام از چنگالبنى امیه آماده ساخت.در زیر آفتاب سوزان سرزمین خشك و در روى ریگهاىتفتیده عربستان،. روح حسین فنا ناپذیر است.اى پهلوان و اى نمونه شجاعت و اىشه سوار من،اى حسین!
توماس ماساریك :
اگر چه كشیشان ما هم از ذكر مصائب حضرت مسیح مردم رامتاثر مىسازند،ولى آن شور و هیجانى كه در پیروان حسین«ع»یافت مىشود درپیروان مسیح یافت نخواهد شد و گویا سبب این باشد كه مصائب مسیح در برابرمصائب حسین«ع»مانند پر كاهى است در مقابل یك كوه عظیم پیكر.
موریس دوكبرى :
در مجالس عزادارى حسین گفته مىشود كه حسین، براى حفظ شرف و ناموس مردم و بزرگى مقام و مرتبه اسلام،از جان و مال و فرزند گذشت وزیر بار استعمار و ماجراجویى یزید نرفت. پس بیایید ما هم شیوه او را سرمشق قرار داده، از زیردستى استعمارگران خلاصى یابیم و مرگ با عزت را بر زندگى باذلت ترجیح دهیم.
ماربین آلمانى(خاور شناس) :
حسین«ع»با قربانى كردن عزیزترین افراد خود و بااثبات مظلومیت و حقانیت خود،به دنیا درس فداكارى و جانبازى آموخت و ناماسلام و اسلامیان را در تاریخ ثبت و در عالم بلند آوازه ساخت.این سرباز رشیدعالم اسلام به مردم دنیا نشان داد كه ظلم و بیداد و ستمگرى پایدار نیست و بناىستم هر چه ظاهرا عظیم و استوار باشد،در برابر حق و حقیقت چون پر كاهى بر بادخواهد رفت.
بنت الشاطى :
زینب،خواهر حسین بن على«ع»لذت پیروزى را در كام ابن زیاد وبنى امیه خراب كرد و در جام پیروزى آنان قطرات زهر ریخت،در همه حوادثسیاسى پس از عاشورا، همچون قیام مختار و عبد الله بن زبیر و سقوط دولت امویان و برپایى حكومت عباسیان و ریشه دواندن مذهب تشیع،زینب قهرمان كربلا نقش برانگیزنده داشت.
لیاقت على خان (نخستین نخست وزیر پاكستان) :
این روز محرم،براى مسلمانان سراسرجهان معنى بزرگى دارد.در این روز،یكى از حزن آورترین و تراژدیكترین وقایعاسلام اتفاق افتاد،شهادت حضرت امام حسین«ع»در عین حزن،نشانه فتح نهایى روح واقعى اسلامى بود،زیرا تسلیم كامل به اراده الهى به شمار مىرفت.این درسبه ما مى آموزد كه مشكلات و خطرها هر چه باشد،نبایستى ما پروا كنیم و از راهحق و عدالت منحرف شویم.
در مجالس عزادارى حسین گفته مىشود كه حسین، براى حفظ شرف و ناموس مردم و بزرگى مقام و مرتبه اسلام،از جان و مال و فرزند گذشت وزیر بار استعمار و ماجراجویى یزید نرفت. پس بیایید ما هم شیوه او را سرمشق قرار داده، از زیردستى استعمارگران خلاصى یابیم و مرگ با عزت را بر زندگى باذلت ترجیح دهیم
جرج جرداق (دانشمند و ادیب مسیحى) :
وقتى یزید،مردم را تشویق به قتل حسین ومامور به خونریزى مى كرد،آنها مىگفتند:«چه مبلغ مىدهى؟»اما انصار حسین به او گفتند:ما با تو هستیم.اگر هفتاد بار كشته شویم،باز مىخواهیم در ركابت جنگكنیم و كشته شویم.
عباس محمود عقاد (نویسنده و ادیب مصرى) :
جنبش حسین،یكى از بى نظیرترین جنبشهاى تاریخى است كه تاكنون در زمینه دعوتهاى دینى یا نهضتهاى سیاسى پدیدار گشته است...دولت اموى پس از این جنبش،به قدر عمر یك انسان طبیعى دوام نكرد و از شهادت حسین تا انقراض آنان بیش از شصت و اندى سال نگذشت.
احمد محمود صبحى :
اگر چه حسین بن على«ع»در میدان نظامى یا سیاسى شكستخورد، اما تاریخ،هرگز شكستى را سراغ ندارد كه مثل خون حسین«ع»به نفع شكستخوردگان تمام شده باشد.خون حسین،انقلاب پسر زبیر و خروج مختار و نهضتهاى دیگر را در پى داشت،تا آنجا كه حكومت اموى ساقط شد ونداى خونخواهى حسین،فریادى شد كه آن تختها و حكومتها را به لرزه درآورد.
آنطون بارا (مسیحى) :
اگر حسین از آن ما بود،در هر سرزمینى براى او بیرقى برمى افراشتیم و در هر روستایى براى او منبرى بر پا مى نمودیم و مردم را با نام حسین به مسیحیت فرا مى خواندیم.
گیبون (مورخ انگلیسى) :
با آنكه مدتى از واقعه كربلا گذشته و ما هم با صاحب واقعههم وطن نیستیم،مع ذلك مشقات و مشكلاتى كه حضرت حسین«ع»تحمل نموده،احساسات سنگین دلترین خواننده را بر مى انگیزد،چندانكه یك نوع عطوفت و مهربانى نسبت به آن حضرت در خود مىیابد.
(داستان حسین ى) عشق آزادگان را به فداكارى در راه خدا بر مىانگیزد و استقبال مرگ را بهترین آرزوها به شمارمىآورد، چندانكه براى شتاب به قربانگاه، بر یكدیگر پیشى جویند
نیكلسون (خاورشناس معروف) :
بنى امیه،سركش و مستبد بودند،قوانین اسلامى رانادیده انگاشتند و مسلمین را خوار نمودند...و چون تاریخ را بررسى كنیم،گوید:
دین بر ضد فرمان فرمایى تشریفاتى قیام كرد و حكومت دینى در مقابل امپراتورى ایستادگى نمود.بنابر این،تاریخ از روى انصاف حكم مىكند كه خون حسین«ع»به گردن بنى امیه است.
سر پرسى سایكس(خاور شناس انگلیسى) :
حقیقتا آن شجاعت و دلاورى كه این عده قلیل از خود بروز دادند،به درجهاى بوده است كه در تمام این قرون متمادى هركسى كه آن را شنید، بى اختیار زبان به تحسین و آفرین گشود.این یك مشت مردم دلیر غیرتمند،مانند مدافعان ترموپیل،نامى بلند غیر قابل زوال براى خود تا ابدباقى گذاشتند.
تاملاس توندون (هندو،رئیس سابق كنگره ملى هندوستان) :
این فداكاریهاى عالى از قبیل شهادت امام حسین«ع»،سطح فكر بشریت را ارتقا بخشیده است و خاطره آن شایسته است همیشه باقى بماند و یادآورى شود. محمد زغلول پاشا(در مصر،در تكیه ایرانیان) : حسین«ع»در این كار،به واجب دینى وسیاسى خود قیام كرده و اینگونه مجالس عزادارى،روح شهامت را در مردم پرورش مىدهد و مایه قوت اراده آنها در راه حق و حقیقت مىگردد.
عبد الرحمان شرقاوى (نویسنده مصرى) :
حسین«ع»،شهید راه دین و آزادگى است.نه تنها شیعه باید به نام حسین ببالد،بلكه تمام آزاد مردان دنیا باید به این نام شریفافتخار كنند.
طه حسین (دانشمند و ادیب مصرى) :
حسین«ع»براى به دست آوردن فرصت و ازسرگرفتن جهاد و دنبال كردن از جایى كه پدرش رها كرده بود،در آتش شوقمىسوخت.او زبان را درباره معاویه و عمالش آزاد كرد،تا به حدى كه معاویه تهدیدش نمود.اما حسین،حزب خود را وادار كرد كه در طرفدارى حق سختگیر باشند.
عبد الحمید جودة السحار (نویسنده مصرى) :
حسین«ع»نمى توانست با یزید بیعت كندو به حكومت او تن بدهد،زیرا در آن صورت،بر فسق و فجور،صحه مى گذاشتو اركان ظلم و طغیان را محكم مىكرد و بر فرمانروایى باطل تمكین مىنمود.امام حسین به این كارها راضى نمى شد،گر چه اهل و عیالش به اسارت افتند و خود ویارانش كشته شوند.
علامه طنطاوى (دانشمند و فیلسوف مصرى) :
(داستان حسینى) عشق آزادگان را بهفداكارى در راه خدا بر مىانگیزد و استقبال مرگ را بهترین آرزوها به شمارمىآورد،چندانكه براى شتاب به قربانگاه،بر یكدیگر پیشى جویند.
العبیدى (مفتى موصل) :
فاجعه كربلا در تاریخ بشر نادرهاى است،همچنان كه مسببین آن نیز نادرهاند...حسین بن على«ع»سنت دفاع از حق مظلوم و مصالح عموم را بنابر فرمان خداوند در قرآن به زبان پیمبر اكرم وظیفه خویش دید و از اقدام به آن تسامحى نورزید.هستى خود را در آن قربانگاه بزرگ فدا كرد و بدین سبب نزدپروردگار،«سرور شهیدان»محسوب شد و در تاریخ ایام،«پیشواى اصلاح طلبان» به شمار رفت.آرى،به آنچه خواسته بود و بلكه برتر از آن،كامیاب گردید. 2
----------------------------------------
1. نقل از كتاب«درسى كه حسین به انسانها آموخت»،شهید هاشمى نژاد،ص 447،رهبر آزادگان و منابع دیگر.
2. فرهنگ نامه اصطلاحات عاشورا، جواد محدثی
