هفته‌نامه مثلث نوشت: «بنای مشورت با آیت‌الله مصباح یزدی را نداریم.» یک اظهار نظر غیر منتظره که فضای سیاسی مربوط به انتخابات سال ۹۶ را تغییر داد. سخنانی که از جانب سخنگوی جامعه روحانیت بیان شد و برای تحلیلگران سیاسی نشانه‌های تازه‌ای داشت. در حالی که حسن روحانی سال آخر ریاست‌جمهوری‌اش را پشت سر می‌گذارد، این که اصولگرایان در نهایت چه خواهند کرد و چگونه وارد انتخابات خواهند شد، بسیار پر اهمیت شده است.
ساز و کار تازه؟
ماجرا از این قرار است که در جریان یک نشست خبری، غلامرضا مصباحی‌مقدم با اشاره به جلسات اخیر جامعه روحانیت گفت: «موضوع انتخابات ریاست‌جمهوری در دستور کار قرار گرفت و کمیته سیاسی اخیرا جلساتی با نمایندگان احزاب اصولگرا داشته است. انتظار از احزاب اصولگرا این بوده که جامعه روحانیت فعالیت انتخاباتی خود را آغاز کنند. اصولگرایان همراهی خود را با اقدامات جامعه اعلام کرده و گفتند مثل گذشته ملتزم به محوریت جامعه روحانیت هستیم و با وفاداری به جامعه روحانیت که همیشه قدم‌های اول را برمی‌دارد، این جلسات مورد استقبال اعضا قرار گرفت. همه پذیرفتند اقداماتی صورت گیرد. قرار شد با همه احزاب اصولگرا تعامل کنیم و با شخصیت‌های اصولگرا هم صحبت کنیم تا راهکاری برای انتخابات آینده داشته باشیم. بنای جامعه روحانیت ورود به انتخابات است. در صورتی که جامعه مدرسین هم قبول کند، به صورت مشترک با یکدیگر در این زمینه همکاری می‌کنیم.»
اما نکته این نشست که سرآغاز بحث‌های جنجالی شده است، اظهار نظر مصباحی مقدم در مورد نقش آیت‌الله مصباح در ساز و کار انتخاباتی اصولگرایان است. آنجا که از او در مورد شرط آیت‌الله مصباح برای حمایت از لنکرانی یا سعید جلیلی پرسیده شد و او در پاسخ گفت: «بنای جامعه روحانیت ورود به انتخابات است. در صورتی که جامعه مدرسین هم قبول کند، مشترکا همکاری می‌کنیم. بیشتر از این دنبال چیزی نیستیم. خودم هم کاندیدا نیستم و هنوز وارد مصادیق نشدیم. آن چه گفتید در مورد شرط آیت‌الله مصباح یزدی مربوط به دوره گذشته است. در دوره جدید نه چنین چیزی داریم، نه این که از جامعه روحانیت بنای مشورت با ایشان را داریم. دوره قبل هم ایشان به میدان نیامد.»
این اظهارات به محل بحث بین اصولگرایان تبدیل شد. برخی چهره‌ها به صورت ضمنی آن را تایید کردند و برخی دیگر این مساله را نظر جامعه روحانیت دانستند. از همه مهم‌تر این محمدرضا باهنر بود که به صورت سربسته حرف‌های مصباحی مقدم را تایید کرد. او در پاسخ به این سوال که مصباحی مقدم گفته برای همگرایی در انتخابات آینده نیازی به ائتلاف به آیت‌الله مصباح یزدی نیست، گفت: «ما درباره همگرایی و همدلی جبهه اصولگرایی یا به قولی جبهه انقلابیون نیاز به رای همه افراد در کشور داریم. پس به رای افرادی مثل آقای مصباح یزدی هم احتیاج داریم اما زمانی که شاکله سازمانی تعریف می‌کنیم، رده‌بندی‌هایی وجود دارد. ما معتقدیم مجموعه اصولگرایان می‌توانند حول محور جامعه روحانیت مبارز تهران جمع شوند. ما برای رای و وحدت به همه نیاز داریم. برای محوریت هر چه تعداد افراد بیشتر باشد، وحدت با مشکل مواجه خواهد شد. به نظرات آیت‌الله مصباح یزدی حتما نیاز داریم اما محور وحدت ما جامعه روحانیت مبارز تهران است.»
همسو با محمد رضا باهنر، اکبر ترکان، مشاور رئیس‌جمهور هم گفت: «جامعه روحانیت مبارز تهران همیشه مشی مستقل خود را داشته و از قدیم تابع اشخاصی مثل افرادی که آقای مصباحی فرمودند، نبودند. روحانیت مبارز تهران برای خود شان و منزلتی دارد و با تشخیص خود عمل می‌کند. آن آقا که شما نامش را بردید، جزو روحانیت مبارز تهران نیست. جامعه روحانیت مبارز تهران در انتخابات رای خودشان را دارند ولی فرمایشات آقای مصباحی مقدم نشان دهنده این است که یک حرکت عمیق عقلایی شروع شده است.»
اما ترکان از این سخنان مصباحی مقدم یک استنباط قابل توجه داشت. او اظهار داشت: «من در فرمایشات آقای مصباحی مقدم علامت و پیام‌هایی می‌بینم که نشان از بازگشت اعتبار سابق جامعه روحانیت مبارز تهران دارد. بنابراین معتقدم باید صبر کنیم، چون آقایان در جامعه روحانیت مبارز تهران گفتند احتمال حمایت از دکتر روحانی وجود دارد و این بحث منتفی نیست.»
حرف شخصی زده
اما تندترین واکنش به این اظهار نظر را روح‌الله حسینیان داشت. او در مصاحبه‌ای از سخنان سخنگوی جامعه روحانیت مبارز در مورد عدم مشورت با آیت‌الله مصباح در رابطه با انتخابات ریاست‌جمهوری انتقاد کرد.
او گفت: «آقای مصباحی مقدم سخنگوی اصولگرایان نیستند و حتی جایگاهی نیز ندارند که وقتی صحبتی می‌کنند از ناحیه اصولگرایان بخواهند صحبت کرده باشند. سخنگوی جامعه روحانیت که نمی‌تواند از طرف همه اصولگرایان صحبت کند. در ضمن آقای مصباحی مقدم آن قدر جایگاهی ندارد که حتی از طرف جامعه روحانیت هم تصمیم بگیرد. ممکن است یک حرفی زده باشد ولی بعید می‌دانم آن قدر اهمیت داشته باشد.»
حسینیان البته در ادامه اظهاراتش یک نکته دیگر را هم گفت که با واکنش‌هایی مواجه شد. او گفت: «اگر اصولگرایان چیزی هم داشته باشند، به خاطر خدمات آقای احمدی‌نژاد است والا خودشان خیلی سابقه‌ای از خدمت ندارند. اگر اصولگرایان بخواهند نگاهی به عملکرد خودشان داشته باشند، حتما باید به دوره ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد استناد کنند. به نظر من رویکرد مردم به سوی احمدی‌نژاد به حدی است که او بالاخره تسلیم مردم خواهد شد و در نهایت وارد کارزار انتخابات می‌شود.»
اما در اظهار نظری دیگر در این مورد ناصر ایمانی، تحلیلگر اصولگرا گفت: «فعلا کسی بنا ندارد با آیت‌الله مصباح مشورت بکند یا نکند. فعلا ساز و کاری که وجود دارد ساز و کار انتخابات سال ۹۴ است. یعنی اصولگرایان با این سه نفر از فقها مشورت و آنها خطوط کلی را تعیین خواهند کرد. این که اسم ایشان را می‌خواهند بگذارند پدر معنوی یا چیز دیگر به کنار اما جبهه پایداری یکی از جریان‌های اصولگرایان است. آقای مصباح هم از قبل بودند، الان هم هستند. البته ارتباط ایشان در گذشته با جبهه پایداری مستحکم‌تر بود.»
وی در عین حال به یک نکته مهم دیگر اشاره کرد و گفت: «آقای مصباح یزدی الان آن نقش قبلی را ندارند چون قبلا جبهه پایداری خیلی با اصولگرایان هماهنگ نبود. از زمانی که داخل جریان بزرگ اصولگرایان شدند، آقای مصباح مورد مشورت کل اصولگرایان قرار گرفت.»
رسانه‌ها چه گفتند؟
سخنان مصباحی مقدم اما میان اصولگرایان نیز واکنش‌های زیادی داشت. نامه‌نیوز رسانه نزدیک به مصطفی پورمحمدی که از اعضای جامعه روحانیت است، نوشت: «اصولگرایان سنتی به مدیریت آیات یزدی و موحدی کرمانی سعی می‌کنند بهترین مسیر را برای آینده سیاسی خود انتخاب کنند. آنها در اولین گام آیت‌الله مصباح یزدی را از دایره وحدت خارج کردند. با رفتن مصباح یزدی طیف نزدیک به او یعنی پایداری‌ها نیز از صحنه خارج می‌شوند. اصولگرایان به دلیل خاطره منفی از ائتلاف با پایداری‌ها در انتخابات مجلس دهم تصمیم گرفتند مسیر خود را از تندروهای اصولگرا جدا کنند.»
سایت انتخاب هم در گزارشی در این مورد نوشت: «به نظر می‌رسد جامعه روحانیت مبارز پیش‌فرض قطعی خود را بر این پایه استوار کرده که آیت‌الله مصباح قصد ندارد در انتخابات ورود پیدا کند.» مصباحی‌مقدم می‌گوید: «آقای مصباح به میدان نیامدند. بعید هم می‌دانم به میدان بیایند.»
روزنامه اعتماد هم در گزارشی در این مورد نوشت: «اصولگرایان در انتخابات اخیر مجبور شدند تن به خواسته جبهه پایداری دهند و به جای جامعتین روی به فقهای ثلاث بیاورند تا بر خلاف خواست اکثریت و تنها برای حفظ وحدت نام آیت‌الله مصباح یزدی را دوشادوش آیات یزدی و موحدی کرمانی به عنوان دبیران کل جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم قرار دهند. با این مکانیزم عملا وحدت حول محور جامعتین محقق نشد و نتیجه انتخابات فارغ از تبلیغات آنها مطابق میلشان پیش نرفت. با مصوبه آخرین جلسه جامعه روحانیت مبارز به نظر می‌رسد بار دیگر تلاش‌هایی در جریان است تا اصولگرایی را دوباره حول محور جامعتین تعریف کند.»
دیدار نامعلوم
حال هر چه هست بعد از این که مصباحی مقدم، سخنگوی جامعه روحانیت مبارز از برگزاری جلسه میان آیات موحدی کرمانی و یزدی برای انتخابات ۹۶ خبر داده بود، آقای دبیر کل می‌گوید که هنوز تاریخ این رویداد مشخص نیست.
دبیر کل جامعه روحانیت با بیان این که نیروهای انقلاب برای انتخابات ۹۶ در حال برنامه‌ریزی و تعیین راهبرد هستند، گفت: «قرار است بنده به عنوان دبیر کل جامعه روحانیت مبارز، با آیت‌الله یزدی، رئیس جامعه مدرسین درباره انتخابات ۹۶ دیدار داشته باشم اما این دیدار هنوز برگزار نشده است.»
وی با ابراز این که، جامعه مدرسین و جامعه روحانیت مبارز آمادگی دارند نیروهای انقلاب و جریان اصولگرا را در رسیدن به مکانیزم وحدت همراهی کنند، تاکید کرد: «توصیه ما به نیروهای انقلاب، اتحاد و همدلی است. امیدوار هستیم به لطف و عنایت خداوند زمینه وحدت و اتحاد بیشتر بین نیروهای انقلاب فراهم شود.»
به نظر می‌رسد اصولگرایان بنا ندارند مانند انتخابات مجلس غیر از جامعتین ضلع دیگری داشته باشند.
مواضع جامعه روحانیت را من می‌گویم
اما اعلام یک خبر از سوی مصباحی مقدم بار دیگر یک موج خبری را به دنبال داشت. او گفت: «ما در حال رایزنی و برنامه‌ریزی‌های جدیدی هستیم که زمان جلسات جامعه روحانیت مبارز را تغییر دهیم و به زمان دیگری موکول کنیم. بدون شک تغییر زمان جلسات جامعه روحانیت مبارز به حضور آقای روحانی در این جلسات کمک بسیاری خواهد کرد.
این مساله با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی نیز مطرح شده و ایشان ابراز علاقه‌مندی کردند که در این جلسات حضور پیدا کنند. ایشان در پاسخ به ما عنوان کردند که بنده آمادگی دارم میزبان اعضای جامعه روحانیت مبارز در دفتر خودم باشم و برخی جلسات را در دفتر بنده برگزار کنیم. در نتیجه آیت‌الله هاشمی برای حضور در جلسات جامعه روحانیت مبارز اعلام آمادگی کامل کرده‌اند. در حال حاضر ما در حال رایزنی با اعضای جامعه روحانیت مبارز هستیم که در یک جلسه خدمت آیت‌الله هاشمی در دفتر کارشان برسیم. بنده به عنوان سخنگوی جامعه روحانیت مبارز به صورت کامل با برگزاری جلسه جامعه روحانیت مبارز با حضور آیت‌الله هاشمی موافق هستم. آیت‌الله هاشمی و آقای روحانی از استوانه‌های جامعه روحانیت مبارز بوده‌اند و همچنان از شخصیت‌های برجسته این تشکل به شمار می‌روند.»
این اظهار نظر با واکنش دبیر کل جامعه روحانیت مواجه شد. او گفت: «ایشان حرف‌های خودشان را می‌زنند و مواضع جامعه روحانیت مطلبی است که من به عنوان دبیر کل می‌گویم.»
وی در پاسخ به سوالی درباره اظهارات مصباحی مقدم مبنی بر عدم مشورت این تشکل با آیت‌الله مصباح گفت: «آیت‌الله مصباح یزدی شخصیتی بسیار بزرگوار و محترم برای ما هستند و هر وقت لازم باشد، بنده و جامعه روحانیت از ایشان مشورت خواهیم گرفت.»
آیت‌الله موحدی کرمانی درباره خبر یک روزنامه اصلاح‌طلب که به نقل از سخنگوی جامعه روحانیت مبارز از پیشنهاد هاشمی رفسنجانی برای برگزاری جلسات جامعه روحانیت در دفتر وی و موافقت مصباحی مقدم با این موضوع گفت: «به هیچ عنوان چنین چیزی ممکن نیست.»
دبیر کل جامعه روحانیت همچنین درباره اظهارات مصباحی مقدم مبنی بر حمایت احتمالی این تشکل از حسن روحانی گفت: «چنین چیزی اصلا مطرح نبوده و نیست و قبلا هم گفته بودم که چنین اقدامی بسیار بعید است.»
در ادامه این تحولات سخنگوی جامعه روحانیت مبارز طرح ادعاهای مربوط به اختلاف نظر وی با آیت الله موحدی کرمانی را شیطنت‌های رسانه‌ای دانست. غلامرضا مصباحی مقدم با اشاره به طرح ادعایی مبنی بر وجود اختلاف نظر میان وی و دبیر کل جامعه روحانیت مبارز اظهار کرد: «من در تماسی تلفنی درباره این موضوع با آیت الله موحدی کرمانی به گفت‌وگو پرداختم و به ایشان گفتم که برخی از رسانه‌ها مشغول انتشار اخباری هستند که دیدگاه هر دو نفر ما در این موضوع بر آن بود که چنین کارهایی جزو شیطنت‌های رسانه‌ای است و مصلحت نیست که به آن دامن بزنیم. در جلسه جامعه روحانیت هم آیت‌الله موحدی کرمانی به من اظهار لطف و از مصاحبه‌های اخیرم تشکر کردند.»
