یاداشت/ولی‌الله شجاع‌پوریان
بهشتی از دریچه‌ای متفاوت
شجاع پوریان:اسناد و شواهد گوناگونی وجود داشت که نشان می‌دهد بهشتی تا چه اندازه از زمان خود پیش بوده و در تفسیر مسائل اسلام به مقتضیات روز توجه داشته است.
پایگاه خبری آوای رودکوف-دکتر ولی‌الله شجاع‌پوریان: هفته گذشته به دعوت دکتر علیرضا بهشتی فرزند فرهیخته و مجاهد روشنفکر شهید آیت‌الله محمد بهشتی، از منزل شهید بهشتی که چند سالی است به عنوان موزه شهید بهشتی اداره می‌شود، دیدن کردم.
منزلی دو طبقه در محله قلهک تهران که با همت خانواده آن فقیه رشید و به‌ویژه فرزند ارشدش دکتر علیرضا بهشتی به موزه‌ای کامل در جهت معرفی شخصیت ارزنده و فرهیخته آن بزرگوار تبدیل شده است. فضای داخلی خانه با هدف آشنایی با شخصیت و اندیشه شهید بهشتی مورد استفاده قرار گرفته و در بخش‌های مختلف یادگارهایی از آن شهید و هم‌قطارانش به چشم می‌آید.
طبقه همکف موزه با بازسازی فضای شورای انقلاب، کتابخانه شخصی و گالری تصاویر شخصی تزیین شده و رویدادهای مهم زندگانی شهید بهشتی را به تصویر کشیده شده است. همچنین اطلاعات جامعی از روزنامه‌ها، اعلامیه‌ها و اسناد محرمانه پیرامون شخصیت و زندگی سیاسی آن شهید در موزه وجود دارد که برای بازدیدکنندگان می‌تواند مفید باشد. در گپ و گفت‌هایم با علیرضا بهشتی دریافتم گرچه شهرداری تهران و سازمان میراث فرهنگی قول‌هایی برای مساعدت و حمایت از این مجموعه داده‌اند، اما تاکنون در حد همان حرف باقی مانده و با تلاش و دلسوزی خانواده شهید بهشتی این موزه اداره می‌شود. برای بسیاری از بازدیدکنندگان آشنایی و برخورد با اندیشه‌ها و آثار روشنگرانه شهیدبهشتی در این موزه می‌تواند مفید و جالب باشد، در روزگاری که بسیاری بر قرائت متحجرانه از اسلام اصرار دارند و با هر پدیده نو و مدرنی از موسیقی و ورزش گرفته تا تکنیک‌های ارتباطاتی به مبارزه برمی‌خیزند، رویکرد و نگرش شهیدبهشتی می‌تواند عبرت‌آموز باشد. اسناد و شواهد گوناگونی وجود داشت که نشان می‌دهد بهشتی تا چه اندازه از زمان خود پیش بوده و در تفسیر مسائل اسلام به مقتضیات روز توجه داشته است. در میان انبوه اسناد، وصیت‌نامه شهیدبهشتی حائز نکته جالبی بود.
در این وصیت‌نامه به رغم اینکه بر اساس مبانی حقوقی و فقهی اسلام اجازه واگذاری یک هشتم از ارث را به همسر برای مردان در قالب وصیت صادر کرده است، شهیدبهشتی در اقدامی ابتکاری به صورت صریح یک سوم دارایی خود را به نام همسر خود در این وصیت ثبت کرده است که نشان از اندیشه پویای بهشتی در تبیین مسائل روز جامعه و توجه به موضوع مهم جایگاه زن در اسلام دارد.در بازدید از تصاویر موزه نیز موضوعی مرتبط با مسائل روز توجه مرا به خود جلب کرد. وجود تصاویری از سنگ قبر همسر شهید بهشتی و درج نام کامل همسر مرحومه «حاجیه خانم عزت الشریعه مدرس مطلق» آن هم درشت‌تر از نام بهشتی نشان می‌دهد اندیشه و سبک زندگی آن شهید بزرگوار تا چه اندازه غریب و دور از تفکرات این زمانه است! این درحالی است که سنت علمای شیعه به گونه‌ای دیگر بوده است.
به طوری که انتشار تصویر سنگ قبر همسر یکی از علمای مشهور فعلی بدون درج نام متوفی در فضای مجازی حاشیه‌ساز شد.تصویری که تفاوت‌های شهید بهشتی با علمای سنتی را به خوبی نشان می‌دهد.کنکاش در اندیشه‌ها و زندگی آیت‌الله بهشتی شاید برای عده‌ای در فهم بسیاری از مشکلات و مسائل امروز جامعه کمک کند، آن جایی که بهشتی مظلوم متهم به سازش و تفکرات لیبرالی می‌شود در حالی که با برداشت و قرائتی علمی و سیستمی از مبانی اسلامی، حقایق بی‌شماری را برای مسلمین آشکار می‌کند، آنجایی که او در «کتاب امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه قرآن»، «حق و باطل از دیدگاه قرآن»، «مبانی نظری قانون اساسی»، «نقش آزادی در تربیت کودکان» و... بر اهمیت نقش و جایگاه مردم در حکومت اسلامی اشاره می‌کند. تا جایی که بر اساس اصول عقیدتی و عملی حاملان مسئولیت و صاحبان اصلی حق را در ایدئولوژی اسلام ناس و مردم معرفی می‌کند و اهمیتی فراوان برای آزادی انسان‌ها قائل است.
با خود می‌اندیشم آدمی از سرچشمه معارف عمیق بزرگانی چون بهشتی هیچ‌گاه سیراب نخواهد شد و با وجود آشنایی با روحیات، اندیشه‌ها و تفکرات آن شهید والامقام از دوران نوجوانی، متاثرم که جامعه امروز ما تا چه اندازه با چنین اندیشه‌های روشن و مقبول و مشروعی فاصله گرفته است و اندیشه‌هایی متحجرانه و افراطی از دین اسلام جای خود را به چنین اندیشه‌های نابی داده‌اند. با خاطرات و تجاربی تلخ و شیرین موزه شهید بهشتی را در بدرقه گرم اشبه فرزندان نسبت به آن شهید مظلوم ترک می‌کنم و در دل آرزو می‌کنم ای کاش مرام و مسلک شهید بهشتی هیچ گاه از امت اسلامی رخت برنبندد.
منزلی دو طبقه در محله قلهک تهران که با همت خانواده آن فقیه رشید و به‌ویژه فرزند ارشدش دکتر علیرضا بهشتی به موزه‌ای کامل در جهت معرفی شخصیت ارزنده و فرهیخته آن بزرگوار تبدیل شده است. فضای داخلی خانه با هدف آشنایی با شخصیت و اندیشه شهید بهشتی مورد استفاده قرار گرفته و در بخش‌های مختلف یادگارهایی از آن شهید و هم‌قطارانش به چشم می‌آید.
طبقه همکف موزه با بازسازی فضای شورای انقلاب، کتابخانه شخصی و گالری تصاویر شخصی تزیین شده و رویدادهای مهم زندگانی شهید بهشتی را به تصویر کشیده شده است. همچنین اطلاعات جامعی از روزنامه‌ها، اعلامیه‌ها و اسناد محرمانه پیرامون شخصیت و زندگی سیاسی آن شهید در موزه وجود دارد که برای بازدیدکنندگان می‌تواند مفید باشد. در گپ و گفت‌هایم با علیرضا بهشتی دریافتم گرچه شهرداری تهران و سازمان میراث فرهنگی قول‌هایی برای مساعدت و حمایت از این مجموعه داده‌اند، اما تاکنون در حد همان حرف باقی مانده و با تلاش و دلسوزی خانواده شهید بهشتی این موزه اداره می‌شود. برای بسیاری از بازدیدکنندگان آشنایی و برخورد با اندیشه‌ها و آثار روشنگرانه شهیدبهشتی در این موزه می‌تواند مفید و جالب باشد، در روزگاری که بسیاری بر قرائت متحجرانه از اسلام اصرار دارند و با هر پدیده نو و مدرنی از موسیقی و ورزش گرفته تا تکنیک‌های ارتباطاتی به مبارزه برمی‌خیزند، رویکرد و نگرش شهیدبهشتی می‌تواند عبرت‌آموز باشد. اسناد و شواهد گوناگونی وجود داشت که نشان می‌دهد بهشتی تا چه اندازه از زمان خود پیش بوده و در تفسیر مسائل اسلام به مقتضیات روز توجه داشته است. در میان انبوه اسناد، وصیت‌نامه شهیدبهشتی حائز نکته جالبی بود.
در این وصیت‌نامه به رغم اینکه بر اساس مبانی حقوقی و فقهی اسلام اجازه واگذاری یک هشتم از ارث را به همسر برای مردان در قالب وصیت صادر کرده است، شهیدبهشتی در اقدامی ابتکاری به صورت صریح یک سوم دارایی خود را به نام همسر خود در این وصیت ثبت کرده است که نشان از اندیشه پویای بهشتی در تبیین مسائل روز جامعه و توجه به موضوع مهم جایگاه زن در اسلام دارد.در بازدید از تصاویر موزه نیز موضوعی مرتبط با مسائل روز توجه مرا به خود جلب کرد. وجود تصاویری از سنگ قبر همسر شهید بهشتی و درج نام کامل همسر مرحومه «حاجیه خانم عزت الشریعه مدرس مطلق» آن هم درشت‌تر از نام بهشتی نشان می‌دهد اندیشه و سبک زندگی آن شهید بزرگوار تا چه اندازه غریب و دور از تفکرات این زمانه است! این درحالی است که سنت علمای شیعه به گونه‌ای دیگر بوده است.
به طوری که انتشار تصویر سنگ قبر همسر یکی از علمای مشهور فعلی بدون درج نام متوفی در فضای مجازی حاشیه‌ساز شد.تصویری که تفاوت‌های شهید بهشتی با علمای سنتی را به خوبی نشان می‌دهد.کنکاش در اندیشه‌ها و زندگی آیت‌الله بهشتی شاید برای عده‌ای در فهم بسیاری از مشکلات و مسائل امروز جامعه کمک کند، آن جایی که بهشتی مظلوم متهم به سازش و تفکرات لیبرالی می‌شود در حالی که با برداشت و قرائتی علمی و سیستمی از مبانی اسلامی، حقایق بی‌شماری را برای مسلمین آشکار می‌کند، آنجایی که او در «کتاب امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه قرآن»، «حق و باطل از دیدگاه قرآن»، «مبانی نظری قانون اساسی»، «نقش آزادی در تربیت کودکان» و... بر اهمیت نقش و جایگاه مردم در حکومت اسلامی اشاره می‌کند. تا جایی که بر اساس اصول عقیدتی و عملی حاملان مسئولیت و صاحبان اصلی حق را در ایدئولوژی اسلام ناس و مردم معرفی می‌کند و اهمیتی فراوان برای آزادی انسان‌ها قائل است.
با خود می‌اندیشم آدمی از سرچشمه معارف عمیق بزرگانی چون بهشتی هیچ‌گاه سیراب نخواهد شد و با وجود آشنایی با روحیات، اندیشه‌ها و تفکرات آن شهید والامقام از دوران نوجوانی، متاثرم که جامعه امروز ما تا چه اندازه با چنین اندیشه‌های روشن و مقبول و مشروعی فاصله گرفته است و اندیشه‌هایی متحجرانه و افراطی از دین اسلام جای خود را به چنین اندیشه‌های نابی داده‌اند. با خاطرات و تجاربی تلخ و شیرین موزه شهید بهشتی را در بدرقه گرم اشبه فرزندان نسبت به آن شهید مظلوم ترک می‌کنم و در دل آرزو می‌کنم ای کاش مرام و مسلک شهید بهشتی هیچ گاه از امت اسلامی رخت برنبندد.
نظرات بینندگان
عکس روز
