راز ماندگاری لباس محلی زنان کهگیلویه و بویراحمد در عصر مدها

به گزارش پایگاه خبری آوای رودکوف، با وجود اینکه در بحث طراحی لباس و عرضه آن هر روز مدل های جدیدی وارد بازار می شود اما بانوان کهگیلویه و بویراحمدی همچنان به حفظ پوشش سنتی خود پایبند هستند.

استفاده از این لباس، به ویژه در جشن ها برای بانوان در همه سنین و همه طبقات اجتماعی استفاده چشمگیری دارد.

تعدادی از زنان و مردان کهگیلویه و بویراحمدی در زمینه دوخت، آموزش طراحی ودوخت، تولید وسایل تزیینی مانند گردن آویز و دست بند، مهره دوزی های روی آن و عکاسی و فروش لباس‌های آماده کسب درآمد می‌کنند.

لباس محلی و سنتی زنان استان کهگیلویه و بویراحمد که پوشیدن آن از دیرباز تاکنون در دیار آریوبرزن مرسوم بوده از سه بخش اصلی سرپوش، بالاتنه و پایین تنه تشکیل شده است.

سرپوش لباس محلی زنان کهگیلویه و بویراحمد، شامل یک پارچه روپوش یا همان روسری به نام میناست که به طور معمول دارای بیش از یک متر طول و بین ‎ 60 تا ‎ 70 سانتیمتر عرض است.
بر روی این روپوش مینا یک سربند پارچه‌ای به نام چارقد یا لچکی پوشیده می‌شود که زیبایی آن را دو چندان می‌کند.

همچنین یک کلاه کوچک زیر مینا قرار می‌گیرد تا پوشش دهنده موهای جلو سر زنان باشد و به طورمعمول زیورآلات سنتی و ظریف به آن متصل می‌شود.

گردن آویزهای خوش بوی سنتی ساخته شده از میخک زینت دهنده این لباس است که در سال‌های اخیر استفاده از آن احیا شده است.

بخش بالاتنه لباس محلی زنان کهگیلویه و بویراحمد، همان پیراهن است که به گویش محلی جامه نامیده می‌شود و از زیر گردن تا کف پای زنان را از جلو و پشت می‌پوشاند.

بخش پایین تنه که به شکل دامن است تنبان نامیده می‌شود و پنج تا ‎ 12متر پارچه برای دوخت آن بکار می‌رود به‌طوری که این دامن از بالا کشدار و کاملاً چین خورده است و در پایین آن تزیین‌هایی مانند نوار دوزی یا پارچه‌های پلیسه دار به کار می‌رود.

رنگ و جنس پارچه این لباس‌ها معمولاً بنا به طبیعت این استان در مناطق گرمسیری و سردسیری، نوع بافت عشایری و روستایی، تنوع باورها و گرایش قومی و قبیله‌ای و سن زنان انتخاب می‌شود.

رواج لباس محلی

رئیس صنف طراحی و دوخت کهگیلویه و بویراحمد گفت که لباس محلی بانوان این دیار به دلیل زیبایی، حفظ حجاب و در عین حال راحتی با رنگ‌های شاد و متنوع ماندگار شده است.

نسرین فرخی بیان کرد که دوره آموزشی دوخت لباس‌های محلی به مدت 80 ساعت در طول سال برگزار که با استقبال بانوان روبه رو می‌شود.

وی با اشاره به‌جای خالی آموزش لباس محلی مردان کهگیلویه و بویراحمدی و برخی زینت‌های کلاه‌های بانوان در این دوره بر بازنگری این آموزش‌ها تأکید کرد.

فرخ که از سال 1380 تاکنون در زمینه طراحی و دوخت لباس‌های سنتی فعالیت دارد، تصریح کرد که رواج دوباره وسایل تزیینی ساخته شده از میخک با مدل‌های جدید در قالب انگشتر، گوشواره، دستبند و گردنبند رخداد خوبی است که به ماندگاری فرهنگ کهن این دیار کمک زیادی کرده است.

وی با اشاره به اینکه لباس‌های محلی برخی مناطق ایران، تنها در بقچه مادربزرگ‌ها پیدا می شود گفت که ماندگاری این لباس در بین دختران جوان جای خوشحالی دارد.

وی بیان کرد: شرکت در جشنواره بین‌المللی لباس‌های محلی اقوام ایرانی که قرار است در شهریور امسال برگزار شود از برنامه‌هایی است که می‌تواند به معرفی لباس زیبای محلی این دیار کمک کند.

وی با اشاره به نمایش آیین عروس برون مردم کهگیلویه و بویراحمد با لباس محلی زنان و مردان در آیین جشنواره لباس محلی اقوام ایرانی در سال 1392 در تهران، گفت که این لباس از زیباترین جلوه‌های تمدن ایرانی است.

فرخی ابراز داشت که این لباس یکی از جاذبه‌های گردشگری مردم استان کهگیلویه و بویراحمد است به طوری که بسیاری از ایران گردان با پوشیدن این لباس و گرفتن عکس یادگاری آن را برای همیشه ماندگار می‌کنند.

وی بیان کرد که بسیاری از دختران و زنان جوان در جشن‌های عروسی از این لباس‌ها استفاده می‌کنند.

 لباس‌های سنتی با شکلی امروزی

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: حجاب کامل، تنوع رنگ‌ها و گذر پارچه‌ها از سنتی به پارچه‌های امروزی سبب شده است که لباس محلی زنان این استان پس از هزاران سال، هنوز پوشش محبوب زنان باشد.

محمود باقری افزود: لباس سنتی زنان کهگیلویه و بویراحمد پیوندی با طبیعت این استان دارد به طوری که زردی اشعه خورشید، آبی آسمان و سبزی دشت را می‌توان در رنگ و طرح تن پوش این لباس مشاهده کرد.

وی افزود: رنگ و جنس پارچه این لباس‌ها در مناطق مختلف و نسبت به بافت عشایری و روستایی و سن زنان متفاوت است به‌طوری که دختران نوجوان و کودکان لباسی با رنگ‌های شاد و دامن کم حجم و زنان مسن، لباسی با رنگ‌های تیره و دامن پر حجم‌تر به تن می‌کنند.

باقری گفت: لباس سنتی مردم کهگیلویه و بویراحمد اسفند سال 1395 به شماره 1380 در لیست آثار فرهنگی ملی به ثبت رسید.

نایب رئیس صنف پارچه فروشان یاسوج نیز با بیان اینکه استفاده بانوان این استان از لباس محلی سبب رونق کار 180 پارچه فروش در شهر یاسوج شده است، گفت: پارچه‌های سنتی که برای دوخت لباس محلی استفاده می‌شود، در سال‌های اخیر جای خود را به پارچه‌های امروزی داده و سبب استقبال و گرایش بیشتر دختران نوجوان و جوان کهگیلویه و بویراحمد به استفاده از لباس محلی شده است.

نصیر مندنی پور گفت که با در نظر گرفتن تعداد زیادی خیاط می‌توان گفت که لباس محلی این استان اشتغال قابل توجهی ایجاد کرده است.

لباس محلی زنان کهگیلویه و بویراحمدی یکی از 50 اثر معنوی ثبت شده این دیار است که ضمن زنده نگه داشتن بسیاری از سنت‌ها جلوه‌ای باشکوه از هنر مردم ایران زمین است.
گرچه لباس محلی مردانه به مرور زمان فراموش شده است اما لباس محلی زنانه همچنان در همه شهرها و روستاهای استان استفاده می شود.

لباس محلی زنان کهگیلویه و بویراحمد همه ویژگی های پوشش ایرانی اسلامی را دارد و تولید و عرضه آن نیز از نظر اقتصادی مورد توجه قرار دارد و این عوامل بر ماندگاری آن تاثیر گذاشته است.
در سال های اخیر که تغییرات کوچکی در زمینه طراحی این لباس صورت گرفته است بر مانایی این اثر فرهنگی استان موثر بوده است./ایرنا