مزایا و معایب گیاهخواری را بدانیم

پایگاه خبری آوای رودکوف-امیرمسعود طایفه سلطانخانی:زمانی که عده ای از مردم تصمیم به گیاهخواری می گیرند، به یکباره مصرف گوشت را کنار می گذارند و برخی دیگر، به تدریج این کار را انجام می دهند؛ در هر حال مهم است که بدانید زمانی که تصمیم می گیرید در رژیم غذایی خود تغییر ایجاد کنید، باید نسبت به مزیت های گیاهخواری آگاه باشید و هوشمندانه میزان مصرف گوشت خود را کم کنید و در کنار آن، سبزی ها، میوه ها و غلات را در برنامه غذایی خود جای دهید.

بعضی‌ها گوشت و فرآورده‌های لبنی نمی‌خورند، بعضی‌ها از مصرف محصولات لبنی و تخم‌مرغ اجتناب می‌کنند و بعضی نیمه‌گیاه‌خوار هستند، یعنی مرغ و غذاهای دریایی و گاهی گوشت قرمز مصرف می‌کنند. جالب است که رژیم گیاه‌خواری بیشتر مورد توجه جوانان است در حالی که اگر آنها گوشت را از رژیم غذایی خود حذف کنند و به جای آن سیب‌زمینی سرخ کرده، ‌چیپس و نوشابه را جایگزین کنند رژیم غذایی چندان سالمی نخواهند داشت.

گیاهخواری یک مُدل ثابت غذا خوردن نیست که فقط در آن منابع حیوانی حذف شود. انواع مختلفی از گیاهخواری با درجه‌های مختلف حذف منابع حیوانی وجود دارد که از ماهی گیاهخواری، ماکیان گیاهخواری، شیر- تخم‌مرغ گیاهخواری تا انواعی که نه‌تنها فقط گیاهخوارند بلکه گیاهان را خام می‌خورند(خام گیاهخواران) متفاوت هستند.

امروزه ثابت شده مصرف بیشتر میوه‌ها، سبزی‌ها، غلات و حبوبات با پوسته آن‌ها و مصرف کمتر گوشت‌های فراوری شده باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان‌ها، دریافت کالری کمتر و اضافه وزن می‌شود. این‌ها از ویژگی‌های مثبت گیاهخواری است اما وقتی رژیم گیاهخواری به خصوص گیاهخواری صرف را انتخاب می‌کنیم، برنامه‌ریزی در آن بسیار مهم است.

رژیم گیاهخواری اگر درست برنامه‌ریزی شود، بخصوص در افرادی که گوشت و چربی زیادی استفاده می‌کنند، می‌تواند باعث کاهش وزن شود. این رژیم اوره، کلسترول و چربی خون را هم پایین می‌آورد و باعث پاکسازی بدن از مواد زائد می‌شود. البته مصرف زیاد سبزیجات و انواع میوه‌ که در رژیم غذایی گیاه‌خواری شایع است برای سلامتی بسیار سودمند است، علت آن هم به وجود انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی،‌ مواد ضدسرطان گیاهی و فیبرهای گیاهی برمی‌گردد.

از آنجا که گیاه‌خواران از خوردن هر گونه محصولات حیوانی پرهیز می‌کنند، بنابراین به میزان بسیار ناچیز از مواد مغذی موجود در غذاهای گوشتی مانند کلسیم و ویتامین ب-12 بهره‌مند می‌شوند.
گیاهخواران در برنامه غذاییشان تنها از منابع گیاهی مانند انواع سبزیها، میوه ها، غلات، حبوبات، مغزها و دانه های روغنی استفاده می کنند. این رژیم اگر به صورت متنوع و کامل استفاده شود، تمامی نیازهای غذایی این گروه را تامین می کند. این رژیم نسبت به سایر رژیم های غذایی، کلسترول و اسیدچرب اشباع کمتری دارد و کمتر از 30 درصد کالری رژیم از منبع چربی تامین می شود که بیشتر آن اسیدهای چرب غیراشباع است. به همین دلیل خطر ابتلا به بیماری های قلب و عروق، فشارخون بالا، دیابت و سرطانها در این گروه کمتر از سایرین است. علاوه بر آن، این رژیم حاوی درصد زیادی کربوهیدرات و فیبر است که به سلامت دستگاه گوارش کمک کرده و از سرطان کولون جلوگیری می کند و در درمان یبوست موثر است. دیگر اینکه این رژیم از حجم زیاد و کالری کم برخوردار است که به کاهش ابتلا به انواع سرطانها به خصوص سرطان کولون، ریه و پستان منجر می شود و احتمال ابتلا به سنگ کیسه صفرا و سکته های مغزی کاهش می یابد. این رژیم حاوی مقادیر بالایی بتاکاروتن و ویتامین ث است که به حفظ سلامت کمک شایانی می کنند.

د‌ر یک رژیم گیاهخواری اسید‌های چرب غیراشباع بیشتر مصرف می‌شوند‌. این یکی از جنبه‌های مثبت گیاهخواری است. علاوه براین د‌ریافت آنتی‌اکسید‌ان‌ها بالاتر است. این ویژگی خطر بیماری‌های قلب و عروق و سرطان‌ها را کاهش می‌د‌هد‌. همچنین مقد‌ار فیبر د‌ریافتی بالاتر است چون بیشتر غذاهای گیاهی د‌ارای مقاد‌یر زیاد‌ی فیبر هستند‌. مصرف فیبر بیماری‌های گوارشی و کالری یا انرژی د‌ریافتی را کاهش می‌د‌هد‌ و از بروز چاقی و مشکلات حاصل از آن جلوگیری می‌كند‌. د‌یگر اینکه برخی از مواد‌ فعالی که د‌ر غذاهای گیاهی وجود‌ د‌ارند‌ د‌ر رژیم گیاهخواری بیشتر وارد‌ بد‌ن می‌شوند‌، ازجمله فیتواستروژن‌ها و فلاونوئید‌ها. از طرفی رژیم‌های همه‌چیزخواری مشکلات خاص خود‌ را د‌ارد‌ از جمله فیبر پایین، اسید‌های چرب اشباع بالا و کالری یا انرژی د‌ریافتی بالا. قاعد‌تا فرد‌ی که گیاهخوار است و غذایی مثل سیب‌زمینی و سبزیجات پخته می‌خورد‌ د‌ر مقایسه با فرد‌ی که ساند‌ویچ همبرگر می‌خورد‌، کالری و چربی بسیار کمتری د‌ریافت خواهد‌ کرد‌. به طور کلی د‌ر رژیم‌های گیاهخواری انرژی پایین‌تر و مواد‌ مغذی بالاتر است. د‌رحالی که د‌ر رژیم‌های همه چیز خواری و بخصوص رژیم‌های غربی که غذاهای گوشتی د‌ر آن زیاد‌ مصرف می‌شود‌، انرژی د‌ریافتی بالاتر و مواد‌ مغذی پایین‌تر است.

انتخاب رژیم گیاهخواری محدودیت سنی ندارد، اما در سنین رشد و در شرایط بارداری و شیردهی چندان توصیه نمی‌شود. بهتر است در سنین رشد از رژیم گیاهخواری صرف کمی فاصله گرفت و ترکیبی از گیاهخواری با منابع حیوانی داشت اما اگر اصرار بر ادامه رژیم گیاهخواری داریم، باید به طور حتم برخی مکمل‌ها را مصرف کنیم.

مصرف زیاد منابع گیاهی در کنار مصرف لازم منابع حیوانی برای سلامی بهتر است، اگر برای رژیم گیاهخواری درست برنامه‌ریزی شود، می‌تواند رژیم کاملی باشد، اما اگر در آن زیاده‌روی‌هایی شود، فرد را در معرض خطر کم‌وزنی، کم خونی فقر آهن و برخی کمبودهای دیگر قرار می‌دهد.


اذربایجان-کهگیلویه