جایگزین مناسب کودها و سموم شیمیایی چیست؟

پایگاه خبری آوای رودکوف-امیر مسعود طایفه سلطانخانی: یکی از بزرگترین مشکلات کشاورزی امروز استفاده از نهاده های شیمیایی، بدون در نظر گرفتن آثار سوء آنها است.

راه حل این معضل راهی جز یافتن جایگزینی مناسب برای کودها و سموم شیمیایی نیست که علاوه بر عدم کاهش بازده تولید از آلودگی هر چه بیشتر محیط زیست جلوگیری شود.

افزایش مصرف بی رویه کودهای شیمیایی و آثار منفی کاربرد این کودها بر محیط زیست و سلامت موجودات زنده به ویژه انسان ها بر کسی پوشیده نیست.

توجه به اینکه تقاضا برای مواد غذایی روبه فزونی است، حفظ منابع تولیدکننده مواد غذایی از نظر کمی و کیفی به ویژه آب و خاک وظیفه‌ همگانی است.

ورمی کمپوست در اصلاح بافت فیزیکی خاک نقش بسزایی دارد و موجب سبک شدن آن می شود. بنابراین ضریب حفظ رطوبت در خاک افزایش می یابد و با آب به مقدار بیشتری در خاک نگهداری می شود. در این حالت ورمی کمپوست موجب رها شدن تدریجی آب از خاک شده است و از تبخیر سطحی و یا نفوز سریع آب به داخل عمق خاک جلوگیری می کند.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان ‌شرقی اظهار کرد: پتانسیل تولید پول از پرورش کرم  و فرآوری وِرمی کمپوست آنقدر جذاب است که به سرعت به یک صنعت مترقی تبدیل شده است. 

احمد بایبوردی در گفت‌وگو با خبرنگار آوای رودکوف، افزود: جلوگیری از مصرف کوددهی بی‌رویه‌ شیمیایی در راستای بهینه مصرف کردن کود و حفظ خاک‌های کشاورزی ضروری به‌نظر می‌رسد.

وی بااشاره به رشد سریعتر در گیاهان تغذیه کننده از ورمی کمپوست خاطرنشان کرد: گیاهانی که از کود ورمی‌ کمپوست تغذیه می‌کنند دارای ظاهری بلندتر و رشدی سریعتر هستند. کود ورمی به عنوان یکی از اجزای مغذی گیاهان در باغبانی و گل کاری تاثیر مستقیمی در خواص فیزیکی و شیمیایی و رشد و نمو گیاهان دارد.

بایبوردی ادامه داد: پیشرفت مراحل رشد برای هر گیاه در مناطق آب و هوایی مختلف یکسان نیست و درواقع واکنش گیاهان به سامانه کود ورمی‌کمپوست نیز متغیر خواهد بود. گیاهانی که در شرایط مطلوب آب و هوایی و تغذیه‌ای مناسب رشد می‌کنند، عکس‌العمل کندتری نسبت به افزایش میزان کود و دیگر افزودنی‌های شیمیایی به بستر خاک نشان می‌دهند. در حالی که گیاهانی که در شرایط غیر مطلوب آب و هوایی و تغذیه‌ای نامناسب رشد و پرورش پیدا می‌کنند، عکس‌العمل سریعتر و مطلوبتری در افزودن کود ورمی به خاکشان نشان می‌دهند. 

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان ‌شرقی یادآور شد: کود ورمی کمپوست در خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک تأثیر بسزایی دارد و اصلاح‌کننده‌ی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک است و علاوه بر وزن مخصوص کم، فاقد هرگونه بو، میکروارگانیسم‌‌های پاتوژن، باکتری‌های غیرهوازی، قارچ‌ها و علف‌های هرز است. 

 وی بااشاره به ارزشمندترین ویژگی ورمی کمپوست افزود: ارزشمندترین ویژگی ورمی کمپوست در عملکرد آنزیم‌ها، میکروارگانیسم‌ها و هورمون‌های مختلف موجود در آن است.

بایبوردی از دیگر نتایج بهره‌گیری از ورمی کمپوست گفت و تاکید کرد: بهره‌گیری از ورمی کمپوست افزون بر تثبیت مواد زاید جامد، فضولات حیوانی و لجن فاضلاب، نتایج مفید دیگری نظیر جداسازی مواد زاید غیرآلی، نداشتن شیرابه، نداشتن بوی زباله و کاهش حجم آن تا حدود ۸۰ درصد را نیز به دنبال دارد.
 
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان ‌شرقی اظهار کرد: گیاهانی که در بستری با کود آلی ورمی‌ کمپوست پرورش می‌یابند معمولاً رشد و نموی بیشتر و سریعتری نسبت به گیاهان دیگر دارند.

صدقعلی زمانی در گفت‌وگو با خبرنگار آوای رودکوف، افزود: کود آلی ورمی‌ کمپوست یک غذای کامل و متعادل برای گیاهان است.

وی با اشاره به مزایای بهره‌گیری ورمی‌کمپوست در توسعه کشاورزی پایدار خاطرنشان کزد: توسعه‌ کشاورزی پایدار، مقابله با خشکسالی، جلوگیری از تخریب خاک، امکان تولید محصولات ارگانیک، ایجاد اشتغال پایدار و به نوعی تولید ثروت را می‌توان با بهره‌گیری از ورمی‌کمپوست محقّق دانست.

زمانی ادامه داد: کیفیت ورمی‌کمپوست به نوع غذا (محیط کشت) یا مواد زائد آلی که کرم‌ها از آن تغذیه کرده‌اند، بستگی دارد. برای مثال کرم‌ها می‌توانند مواد آلی با سلولز زیاد مانند خاک اره را هضم کرده و یک ماده اصلاح‌کننده خاک با کیفیت پایین تولید نمایند، برعکس کرم‌ها قادرند با مواد غنی از ازت و فقیر از سلولز ورمی‌کمپوست با کیفیت عالی تولید نمایند.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان ‌شرقی یادآور شد: ضخامت ساقه گیاهان پس از تغذیه از کود آلی ورمی‌ کمپوست افزایش قابل توجهی داشته است گرچه ایجاد ضخامت بیشتر در ساقه از اهمیت کمتری نسبت به دیگر عوامل در رشد گیاهان برخوردار است اما در بعضی گلها و گیاهان اهمیت بسزایی دارد.  

وی از رشد گیاهان درپی تعذبپیه از ورمی کمپوست گفت و افزود: گیاهانی که از کود ورمی‌کمپوست تغذیه نمودند تاثیر قابل توجهی در رشد و افزایش ریشه گیاهان داشتند. افزایش ریشه گیاهان، ظرفیت جذب آب و مواد مغذی دیگر را بالا برده و از لحاظ علمی گیاهان را قوی‌تر و سالم‌تر می‌سازد. در صورتیکه اگر رویش شاخه‌ها به طور نامناسبی افزایش یابد، خطر ایجاد چسبندگی و به هم فشردگی در ریشه گیاهان وجود دارد که در این صورت گیاهان احتیاج به پیوند زنی و نشاء دارند.

زمانی بااشاره به قابلیت ورمی‌کمپوست در نگهداری از آب تاکید کرد: افزایش مصرف بی‌رویه کودهای شیمیایی و آثار منفی کاربرد این کودها بر محیط زیست و سلامت موجودات زنده به‌ویژه انسان‌ها بر کسی پوشیده نیست. زیاد بودن میزان عناصر اصلی غذایی در مقایسه با سایر کودهای آلی و قابلیت فراوان نگهداری آب و مواد غذایی از امتیازات ورمی‌کمپوست در مقایسه یا دیگر کودهای آلی است.

براساس این گزارش، توسعه کشاورزی پایدار با بهره گیری از کود وِرمی کمپوست اقدامی است حیاتی برای حفظ محیط زیست و بقایای خاک که با استفاده از همین منابع طبیعی حاصل خواهد شد. ورمی کمپوست با داشتن همه ویژگی های یک کود سالم برای رشد و نمو گیاهان علاوه بر تاثیر جدی بر رشد کمی و کیفی محصولات کشاورزی منجر به ایجاد حالتی ماندگار در خاک شده و درنهایت سلامت غذایی یک کشور را ایجاد می کند.

کود وِرمی کمپوست به نگهداری رطوبت در خاک کمک می نماید و مواد بیوشیمیایی آن مقاومت گیاهان را به بیماری ها افزایش می دهد.