ارائه راهکارهای تخصصی درخصوص سیل سیستان و بلوچستان توسط استادان دانشگاه صنعتی اصفهان/تصاویر

به گزارشپایگاه خبری آوای رودکوف،رئیس دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان با اعلام این خبرگفت: این اقدام در راستای ایفای مسئولیت اجتماعی دانشگاهیان در مسائل و بحران­های ملی، بررسی چالش­های فنی خسارت­های سیل و ارائه راهکارهای تخصصی برون­رفت یا پیشگیری از بحران­های مشابه، به پیشنهاد این دانشگاه و با حضور و همکاری 8 عضو هیئت علمی از دانشگاه­های سیستان و بلوچستان و علوم دریایی چابهار انجام گرفت.

دکتر جهانگیر عابدی کوپائی تصریح کرد: 6 عضو از این تیم تحقیقاتی 14 نفره را اعضای هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان شامل اینجانب و آقای دکتر علی یوسفی از دانشکده مهندسی کشاورزی، دکتر محمد تمنایی از دانشکده مهندسی حمل و نقل و آقایان دکتر عبدالرضا کبیری سامانی، دکتر محمدحسین گل­محمدی و خانم دکتر هاجر شرع اصفهانی از دانشکده مهندسی عمران تشکیل دادند.

وی با بیان این که هم­افزایی ظرفیت های علمی و بررسی مشکلات مردم مناطق سیل­زده چابهار و کنارک از برنامه­های مهم این بازدید تخصصی بود، اضافه کرد: ریشه­یابی علل اصلی حادثه و راه­کارهای فنی تخصصی کوتاه­مدت و بلندمدت جهت کاهش خسارات حوادث مشابه آتی از دیدگاه­های هیدرولوژی و وقوع سیل، سازه‌ها و ابنیه هیدرولیکی، شبکه راه­های مواصلاتی، خاک‌شناسی، توسعه کشاورزی و اقتصاد روستایی، از جمله محورهای فعالیت این گروه بود.

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان به بازدید 5 ساعته این گروه تخصصی از رودخانه کاجو به عنوان اصلی­ترین رودخانه در شهرستان چابهار اشاره و بیان کرد: در این بازدید وضعیت بستر و سواحل رودخانه از جنبه­های هیدرولیکی، مهندسی رودخانه، ژئوتکنیک و اراضی کشاورزی به طور دقیق ارزیابی گردید.

عابدی کوپائی ادامه داد: طبق بررسی­های انجام شده، به­دلیل احداث سد زیردان و عدم توجه به حریم بستر رودخانه کاجو و گسترش اراضی کشاورزی در محدوده رودخانه و نیز خشکسالی­های متوالی، ظرفیت این رودخانه مورد غفلت قرار گرفته و این موضوع سبب شده تا سیلاب 4 هزار متر مکعب بر ثانیه جاری شده در بالادست این سد، پس از سرریزی از سد، دبی دو هزار و 200 مترمکعب بر ثانیه ای در رودخانه کاجو ایجاد نماید.

وی به دیگر عوامل ایجاد بحران سیل در این منطقه اشاره کرد و افزود: ظرفیت گذردهی ناکافی رودخانه، خاک رس و مارن و با نفوذپذیری بسیار کم منطقه و نیز روش کشت و توسعه اراضی کشاورزی در کانال ها و آبراهه های سیل گیر سبب شده تا قسمت اعظم سیلاب رها شده در اراضی کشاورزی پخش و ضمن فرسایش شدید اراضی کشاورزی و تخریب سیل­بندها، بخش عمده­ای از مناطق دشتیاری و عورکی را به زیر آب برده و باعث از بین رفتن محصولات کشاورزی منطقه گردد.

رئیس دانشکده مهندسی کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان بازدید 10 ساعته از منطقه سیل­زده زرآباد شهرستان کنارک و ارزیابی فنی رودخانه کاریانی و آبراهه­های فرعی منتهی به آن را دیگر برنامه این بازدید علمی تخصصی عنوان کرد وگفت: در این منطقه با کمی تفاوت و تاحدودی پیچیده تر بودن شرایط، رودخانه با شش سرشاخه و حوضه­های نسبتاً وسیع، بارش 6 ساعته باران 225 میلیمتری، با اتصال جریان از آبراهه­های بالادستی، سیلابی با دبی 12هزارو 500 مترمکعب بر ثانیه در رودخانه کاریانی تولید نموده است.

عابدی کوپائی اضافه کرد: بر اثر برقراری چنین دبی، عمق آب در رودخانه به حدود 7 متر رسیده است که با توجه به مسطح بودن اراضی در محدوده پل جاده ترانزیت بندرعباس، سیلاب حاصل در اراضی اطراف رودخانه پخش شده و بستری در حدود 20 کیلومتر را به زیر آب برده است.

وی ایجاد تجمع رسوبات در باغات منطقه و آسیب به بخش عمده ای از باغات موز را از دیگر خسارات بحران سیل در این بخش عنوان کرد و گفت: رسوبات، سبب پوشیده شدن بستر بخش مهمی از رودخانه کاریانی شده است که در صورت عدم لایروبی و وقوع سیلاب­های جدیدف این رودخانه به هیچ­ عنوان ظرفیت تخلیه سیلاب را نخواهد داشت.

رئیس دانشکده مهندسی کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان به نشست هیئت اعزامی از این دانشگاه با مسئولان محلی اشاره کرد و افزود: در این جلسه با حضور معاون عمرانی فرماندار چابهار و مسئولین مدیریت بحران، آب، منابع طبیعی، بنیاد مسکن، شیلات، راه و شهرسازی، آموزش و پرورش و برق، در محل فرمانداری چابهار اعضای تیم تخصصی، ضمن ارائه دلایل گستردگی خسارات سیل و بحث پیرامون مسائل فنی و کاستی­های سازه­ای و غیرسازه­ای موجود، به ارائه نقطه­نظرات و دیدگاه­های خود جهت اصلاح وضع موجود و آمادگی برای مدیریت پدیده­های مشابه پرداختند.

 

عابدی کوپایی با بیان این که این بازدید با تلاش بنیاد دانشگاه صنعتی اصفهان هماهنگی و انجام شد، تصریح کرد: چهار چالش اساسی شامل "الگوی مناسب برای به­سازی منابع تأمین آب و بهبود امنیت آبی جهت مصارف شرب و بهداشت"، "روش­های موقت کنترل سیلاب در شرایط اضطرار"، "روش­های مناسب بیومهندسی جهت تثبیت خاک (احیای مقاومت خاک در برابر شستگی و فرسایش)" و"بهبود مدل کسب و کار مناسب در منطقه"، از جمله عناوین احصاء شده  از این بازدید به منظوربرگزاری یک رویداد استارت­آپی در دانشگاه صنعتی اصفهان است.

 

برخی از پیشنهادات این تیم تخصصی برای مقابله و پیشگیری از خسارت­های سیل­های مشابه به شرح ذیل است:

1- بررسی عکس­های هوایی منطقه قبل و بعد از سیل از نظر گستردگی و تغییر مسیل رودخانه­ها

2- انجام پروژه­های سازه­ای و غیرسازه­ای در سرشاخه­های بالادست رودخانه­های مناطق در معرض سیل شامل: احداث بندهای مخزنی و تأخیری، گابیون­بندی، حفاظت سواحل، شیب­کاهی بستر سرشاخه­ها و کنترل رسوب، بندهای رسوب گیر، عملیات آبخیزداری و ...

3- لایروبی و پاک­سازی بستر تمامی رودخانه­های درگیر در سیل و عملیات به­سازی و پایدارسازی سواحل رودخانه­ها

4- تهیه دستورالعمل­های تعیین حریم بستر و آزادسازی حرائم رودخانه­ها و جلوگیری از تصرفات در بستر و حریم رودخانه­ها

5- بازطراحی مسیرهای ارتباطی و جاده­ها، طراحی بر اساس تراز ارتفاعی مناسب، و اجرای آبروهای زیرگذر و سازه­های تقاطعی مناسب به جای آب­نماهای موجود در طول مسیر

6- بازنگری و بازطراحی سد کاریانی با درنظر گرفتن سیلاب اخیر در رودخانه کاریانی و انجام اصلاحات در طرح سد و تأسیسات هیدرولیکی مربوطه

7- انجام مطالعات خاک منطقه از منظر زمین­شناسی و ژئوتکنیک و نیز ویژگی های خاک و بررسی دلایل تغییر رفتار خاک

8- بررسی امکان کشت گیاهان مثمر با هدف تثبیت خاک و کمک به اقتـــــصاد کشاورزی منطقه

9- طراحی مدل مالی بیمه جبران خسارت سیلاب

10- مطالعه جامع و تفصیلی بحران سیل در منطقه از منظر چهار مرحله پیشگیری، آماده­سازی، مقابله و بازسازی در بحران و تعیین ساختار عملکردی 14 گانه در چهار مرحله بحران