سیاسی؛
صادق زیباکلام، تحلیلگر مسائل سیاسی اجتماعی درباره اصلاح‌پذیر بودن نظام جمهوری اسلامی و احتمال تکرار اتفاقات آبان ۹۸ سخن گفت.
اعتمادآنلاین: صادق زیباکلام، تحلیلگر مسائل سیاسی اجتماعی درباره اصلاح‌پذیر بودن نظام جمهوری اسلامی و احتمال تکرار اتفاقات آبان ۹۸ سخن گفت.
*آیا نظام جمهوری اسلامی اصلاح‌پذیر است یا خیر؟
میرزا رضای کرمانی با تپانچه گذاشت روی شقیقه ناصرالدین شاه. ناصرالدین شاه ۵۰ سال سایه خدا بود. آدم‌ها باور نمی‌کردند که این اتفاق در حرم حضرت سیدالکریم افتاده است. خیلی‌ها فکر نمی‌کردند چنین موجودی وجود داشته که با گلوله گذاشته روی مغز سایه خدا (ظل‌الله). می‌آمدند ببینند که واقعاً چنین کسی وجود دارد؟ چه کسی است؟ بشر معمولی است؟ جن است؟ انس است؟ پری است؟ شیطان است؟ چه کسی است؟
خیلی‌ها آمدند و رفتند و میرزا رضای کرمانی را دیدند. در غل و زنجیر بود، بسته بودند. چند وقت بعد هم اعدامش کردند. وقتی می‌خواستند او را اعدام کنند- من این را در کتاب «سنت و مدرنیته» هم آوردم- خیلی‌ها وقتی رفته بودند با او صحبت کرده بودند قبل از اینکه می‌خواست اعدام شود به او گفتند خیلی‌ها آمدند با تو صحبت کردند. کسی بود چیزی به تو بگوید و تو را به فکر فرو ببرد از کاری که کردی؟ ظاهراً میرزا رضا کمی فکر می‌کند و می‌گوید، نه. کمی مکث می‌کند و می‌گوید، چرا. ناصرالملک یک چیزی به من گفت که من کمی به فکر فرو رفتم.
ناصرالملک یک بار آمد و مرا دید. ناصرالملک نایب‌السلطنه می‌شود بعد از اینکه محمدعلی میرزا خلع می‌شود. چیزی که در مورد ناصرالملک نمی‌دانید این است که او در قرن نوزدهم در آکسفورد اقتصاد و تاریخ و فلسفه خوانده بود. می‌دانید به او چه چیزی می‌گوید که میرزا رضا به فکر فرو می‌رود؟ می‌گوید وقتی داشتی سایه خدا را می‌زدی، فکر کردی کدام نادر پشت دروازه‌های تهران منتظر است که این نباشد و او بیاید و نجات دهد. ما همه سال ۵۷ میرزا رضا بودیم.
در عرصه اجتماعی، در عرصه اقتصادی، معیشت مردم، روح و روان جامعه...
از اقتصاد باید شروع کنیم. من معتقدم کرونا ابتدائاً و اولین و مهم‌ترین جایی را که رویش دست گذاشته و شروع به فشاردادن کرده، اقتصاد است. [آنجا] نه ساختار سیاسی ایران است، نه مناسبات اجتماعی ایران است، نه فرهنگی است و نه هیچ‌کدام. در عین حال- اینجا مجبورم از مارکس کمک بگیرم- کرونا این پنجه‌ای که روی گلوی اقتصاد انداخته و فشار می‌دهد، اینکه چقدر این فشار ادامه پیدا کند، می‌تواند روی مناسبات سیاسی، مناسبات اجتماعی، مناسبات‌مان با دنیا و... تاثیر بگذارد. بنابراین خود کرونا، مستقیماً روی مناسبات اجتماعی و سیاسی و... تاثیر نمی‌گذارد، روی میزانی که گلوی اقتصاد ایران را گرفته و فشار می‌دهد وجود دارد.
*آن متغیر است که اینها را تغییر می‌دهد.
آفرین. اگر این فشار همچنان ادامه پیدا کند...
*به نظر شما ادامه پیدا می‌کند؟
به نظر من این را دیگر باید دکترها و پزشک‌ها و کسانی که در کار وزارت بهداشت و درمان هستند بگویند.
*من استمرار کرونا را نمی‌گویم، استمرار فشاری را که به گلوی اقتصاد کشور وارد می‌شود می‌گویم.
عرض می‌کنم. اگر این استمرار ادامه پیدا کند و نظام بخواهد همچنان اولویت‌های قبلی را داشته باشد، اولویت‌های نظامی باشد، موشک‌سازی باشد، حضور در کشورهای عمق به قول معروف، خدا رحمت کند...
*تقویت بنیه نظامی کشور...
بله، عمق استراتژیک را همچنان بخواهد و به واقعیت‌های فشار اقتصادی تن ندهد، بله، ممکن است آبان ۹۸ در ابعادی گسترده‌تر دومرتبه تکرار شود و اعتصاب‌ها و اعتراض‌های کارگری [انجام] شود. ممکن است در خیابان‌ها نریزند ولی اعتصاب‌های کارگری شود. اینها می‌تواند حسب اینکه چقدر آن فشار زیاد شود [اتفاق بیفتد]. ضمن اینکه یک چیزی را نباید فراموش کنیم. اگر ما به دی‌ماه و بهمن‌ماه سال ۹۸ برگردیم قبل از اینکه کرونا بیاید، اگر یادتان باشد بحث مهم، بحث بودجه بود.
خرج اداره کشور ۴۵۰ هزار میلیارد تومان است. قبل از اینکه کرونا بیاید، یک‌سومش را نداشت. آقای روحانی، آقای نوبخت ۱۵۰ هزار میلیارد تومانش را نداشت. تا به همین‌جا معتقدم کرونا آن یک‌سوم نداشته‌ی بودجه سال آینده را حداقل نصف کرده است. الان آقای روحانی نصف بودجه سال آینده را ندارد.
سوال اساسی این است که این نصف را روحانی نه، نظام، از کجا می‌خواهد تامین کند؟ قیمت نفت که این‌طوری شده. حالا فرض کنیم نفت بشکه‌ای صد دلار است، وقتی ما نمی‌توانیم بفروشیم، ۱۰۰ دلار یا ۱۰ دلار بشود، از کجا می‌خواهد تامین کند؟ چقدر می‌خواهد اسکناس چاپ کند؟
نظرات بینندگان
پر طرفدار ترین
عکس روز
