نگرش قرآن به قضا و قدر

به گزارش پایگاه خبری آوای رودکوف، انسان، سخت مایل است بداند که آیا افعال و کردار او ناشی از اختیار و اراده خود او است و یا مانند پَر کاهی است در کف تندباد تقدیر، و از خود هیچ اختیاری ندارد و هرچه انجام می‌دهد طبق برنامه و طرح قبلی بصورت غیرقابل تخلف صورت می‌گیرد و قدرتی نامرئی اما بسیار مقتدر و نیرومند به نام سرنوشت یا قضا و قدر بر او حکمرانی می‌کند.

اعتقاد به قضا و قدر الهی علاوه بر اینکه درجه ارزشمندی از معرفت خدا و موجب تکامل انسان در بعد عقلی به شمار می‌رود، آثار عملی فراوانی دارد.

برداشت نادرست از مسأله قضا و قدر و توحید، در تأثیر استقلالی، موجب سستی، تنبلی، زبونی، ستم‌پذیری و تهی کردن شانه از زیر بار مسئولیت نشود و بدانیم که سعادت و شقاوت جاودانی انسان در گرو فعالیت‌های اختیاری خود اوست.

سرنوشت هریک از روز نخست بدون اطلاع و حضور او از طرف خداوند تعیین شده و بنابراین هر کسی با سرنوشت معینی از مادر متولد می‌شود که قابل دگرگونی نیست.

هر انسانی نصیب و قسمتی دارد که ناچار باید به آن برسد چه بخواهد چه نخواهد و کوشش‌ها و تلاش‌ها برای تعیین سرنوشت و نصیب و قسمت و قضا و قدر بیهوده و مبارزه با مشیت الهی است.

حجت الاسلام جواد حاجی زاده امام جمعه اهر در گفت و گو با آوای رودکوف، اظهار کرد: کسی که به حاکمیت تقدیر خداوند حکیم بر کل جهان معتقد است، نظام جهان را نظامی حکیمانه می‌یابد. نظامی که مبتنی بر حساب دقیق بوده در مجموع، متوجه مصالح عالی است. پر واضح است که چنین اعتقادی تا چه اندازه در بینش انسان نسبت به هستی مؤثّر است و او را از بدبینی و احساس پوچی و یأس نجات می‌دهد و اعتماد به نتیجه گرفتن از سعی و فعالیت را در او افزایش می‌دهد.

وی ضمن بازگو نمودن منظور از تقدیر الهی افزود: منظور از تقدير الهى اينست كه خداى متعال براى هر پديده اى اندازه و حدود كمّى و كيفى و زمانى و مكانى خاصى قرار داده است كه تحت تأثير علل و عوامل تدريجى، تحقق مى يابد. و منظور از قضاء الهى اينست كه پس از فراهم شدن مقدمات و اسباب و شرايطِ يک پديده، آنرا به مرحله نهائى و حتمى مى رساند.

وی با استناد به آیه 51 سوره توبه خاطرنشان کرد: در این آیه می خوانیم: بگو: هيچ حادثه‌‌ای براي ما رخ نمی‌دهد مگر آنچه خداوند برای ما نوشته و مقرر داشته است.

حجت الاسلام حاجی زاده ادامه داد: مرحله تقدير، قبل از مرحله قضاء و داراى مراتب تدريجى است و شامل مقدمات بعيد و متوسط و قريب مى شود و با تغيير بعضى از اسباب و شرايط، تغيير مى يابد.

امام جمعه اهر، از فراگیر شدن تمام امور عالم در قضای الهی گفت و یادآور شد: قضای الهی تمام امور عالم را فراگرفته است و هیچ امری از قضای الهی بیرون نیست، بنابراین حتّی خود اختیار و مختار بودن انسان و افعال اختیاری او نیز در زیر چتر قضا و قدر الهی قرار می گیرند.

وی با اشار به فرموده امیرمومنان علی(ع) افزود: امیرالمومنین علی(ع) می فرمایند: آنان که وقتشان پایان یافته خواستار مهلتند و آنان که مهلت دارند کوتاهی می‌ورزند!

حجت السلام حاجی زاده، اعتقاد به قضا و قدر الهی را در مغرور نشدن پس از موفقیت تاثیرگذار دانست و تاکید کرد: اعتقاد به قضا و قدر الهی سبب می‌شود که انسان از خوشی‌ها و شادی‌های زندگی سرمست نشده و به موفقیّت‌ها و کامیابی‌ها مغرور نشود. کسی که در برابر سختی‌ها خود را می‌بازد، غالبا در برابر کامیابی‌ها و پیروزی‌ها نیز سرمست و مغرور می‌شود؛ زیرا موفقیت‌ها را به خود نسبت داده بر خویشتن می‌بالد، اما کسی که موفقیت‌ها را نعمت خدا می‌داند و فضل و احسان او را در حق خود می‌شمرد، دستخوش غرور نمی‌شود، بلکه از راه شکرگذاری و حق‌شناسی بر خضوع او افزوده می‌شود.

خدا به هر چیزی و هر امری همراه با علل قبل از ایجاد آنها، علم دارد

حجت‌الاسلام محمود شربیانی، امام جمعه عجب‌شیر، در گفت‌وگو با آوای رودکوف، اظهار کرد: قضا و قدر خدا به این معنی است که خدا به هر چیزی و هر امری همراه با علل و خصوصیّات آنها، قبل از ایجاد آنها، علم دارد و اراده کرده است که هر گاه علّت تامّه چیزی در عالم تکوین تحقق یافت، خود آن چیز نیز با خصوصیّات ویژه ای که ناشی از علّت تامّه آن است، تحقق یابد.

وی از نتایج اعتقاد به عوامل معنوی گفت و افزود: یکی از نتایج مهم اعتقاد به علت‌های فوق طبیعی(عوامل معنوی) در نظام جهان، این است که انسان با مشاهده نارسایی عوامل ظاهری، دچار یأس و نومیدی نمی‌شود، بلکه روح امید همواره در او زنده می‌ماند و هر لحظه احتمال می‌دهد که براساس تقدیر الهی، عوامل دیگری غیر از علل ظاهری جریان امور را درجهت پیروی و موفقیت او تغییر دهند.

وی با استناد به آیه 6 سوره هود خاطرنشان کرد: در این آیه می خوانیم: و هیچ جنبنده در زمین نیست جز آنکه روزیش بر خداست و خدا قرارگاه منزل دائمی و آرامشگاه جای موقت او را می داند و همه احوال خلق در دفتر علم ازلی خدا ثبت است.

حجت‌الاسلام شربیانی، ضمن بازگو نمودن محسوس بودن حمایت خداوند پس از اعتقاد به قضا و قدر الهی ادامه داد: اعتقاد به قضا و قدر الهی سبب می‌شود که انسان در لابلای همه امور دست خدا را ببیند؛ در نتیجه تحمّل سختی‌های زندگی برای او آسان می‌شود و در برابر حوادث ناگوار، خود را نمی‌بازد و بی‌تابی و بی‌قراری که از آثار ضعف روحی است بر او چیره نمی‌شود.

امام جمعه عجب‌شیر، یادآور شد: ‏هر آنچه در علم خداست تحقق آن حتمی است و محال است تحقق نیابد، چون در غیر این صورت علم خدا جهل می شود.

وی با اشاره به فرموده مولا علی(ع) افزود:‏ امیرالمومنین علی(ع9 می فرمایند: ستايش مى كنم خدا را در برابر چيزى كه قضايش به آن متعلق شده و به هر فعلى كه مقدر فرموده و مرا به شما مبتلا ساخته است.

حجت‌الاسلام شربیانی، اعمال بندگان را در رق زدن تقدیرشان تاثیرگذار دانست و تاکید کرد: بسته به اعمالی که انجام می‌دهیم تقدیر و قدر خود را رقم می‌زنیم و خداوند چون ما را به خوبی می‌شناسد و از رفتارهایمان و نتایج آنها خبر دارد، آینده ما را می‌داند، اما «قضا» حتمی‌ست و قابل تغییر نیست.

گزارش از: امیرمسعود طایفه سلطانخانی