چرا باید به کتابخانه مدرسه اهمیت دهیم؟

پایگاه خبری آوای رودکوف-حسن بهنام: توانایی خواندن یکی از مهمترین مهارت‌های اساسی دنیای امروز است و مطالعه برای داشتن ارتباط با جامعه امروز ضروری است. امروزه یکی از الزامات و ضروریات یک جامعه مدنی و مدرن به میزان ارتباط اعضای جامعه با مقوله مطالعه و پژوهش بستگی دارد.

زیربنای گرایش به خواندن و کتاب به مدرسه و خانواده برمی‌گردد.

بهترین و مؤثرترین رویکرد در سیاست‌گذاری برای تقویت فرهنگ مطالعه و کتابخوانی، تشویق، جذب و تربیت کودکان و نوجوانانِ ما -در خانه و مدرسه- است، یعنی پایه‌گذاری یک عادت خوب در سنین پایین.

البته نقش کتابخانه‌های آموزشگاهی مدارس ما -به عنوان موتور توسعه فرهنگ مطالعه- بسیار مهم‌تر و چشمگیرتر است.

یافته‌های پژوهشی نشان می‌دهد بین میزان استفاده از کتابخانه‌های آموزشگاهی و پیوند دانش‌آموزان با مدرسه رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. یعنی هرچقدر وضعیت کتابخانه مدرسه مطلوب‌تر باشد به همان اندازه نیز پیوند دانش‌آموزان با مدرسه بهتر است.

همچنین بین میزان استفاده از کتابخانه‌های آموزشگاهی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

اما براساس آمارها و تحقیقات، فقدان یا وضعیت نامطلوب کتابخانه‌های آموزشگاهیِ مدارسِ کشور، بسیار ناامیدکننده است، به‌گونه‌ای که میزان استفاده دانش‌آموزان از آنها در سطح بسیار پایین بوده و یا اصلا استفاده نمی‌کنند.

این بررسی‌ها نشان می‌دهد وضعیت کتابخانه‌های مدارس از لحاظ ساخت و فضا، تجهیزات فیزیکی، تعداد کتاب و منابع کتابخانه‌ای، بودجه، ارائه خدمات، نیروی انسانی متخصص، استفاده از فناور‌‌ی‌های جدید مانند رایانه، لوح‌های فشرده آموزشی و... با مشکل اساسی روبرو بوده و در تمام زمینه‌ها در حد استاندارد کتابخانه‌های مدارس نیستند و به طورکلی می‌توان گفت با چالش‌های جدی مواجه‌اند و توان پاسخگویی به نیازهای دانش‌آموزان را ندارند.

این در حالی است که امروزه جذابیت‌ها، قابلیت‌ها و ظرفیت‌های خیره کننده شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های مجازی مانند تلگرام و ...که توانسته‌اند کاربران پرشمار و روزافزونی را برای ساعت‌های طولانی به خود مشغول کنند، کارِ تشویق و ترغیب افراد به مطالعه کتاب را بسیار سخت‌تر و ضروری‌تر از قبل هم کرده است.

اما همین رسانه‌های مجازی در کنار افزونگی اطلاعات و پیشرفت‌های شتابان فناوری اطلاعات، گرچه اطلاعات مورد نیاز را به سرعت در اختیار قرار می‌دهد اما با ایجاد چالش‌هایی برای جامعه امروزی و به خاطر تنوع در شیوه‌های دسترسی به منابع و همچنین پایین بودن سواد رسانه‌ای اغلبِ کاربران، موجب سردرگمی آنها خصوصا دانش‌آموزان شده است.

تجهیز کودکان و نوجوانانِ امروز به اطلاعات و مهارت‌های لازم برای زندگیِ فردا توسط آموزش و پرورش، باعث می‌شود تا سایر نهادهای جامعه در ارائه نقش خود موفق‌تر عمل کنند.

کتاب و کتابخانه‌ها و مراکز اطلاعاتی، ابزارهای مؤثری هستند که در کنارِ نظام آموزشیِ موجود، اطلاعات مورد نیاز را در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهند.

چنین ضرورت‌هایی می‌طلبد متولیان امر سمت و سوی تلاش‌ها، طرح‌ها و برنامه‌های خود را برای «توسعه یادگیری» به گونه‌ای سامان دهند که دانش‌آموزان در فضای کتابخانه‌ایِ مجهز و آکنده از زیبایی، جذابیت، شادی و نشاط، زندگی کنند، کاوش و مطالعه کنند، یادبگیرند، تجربه بیندوزند و تمرین مباحثه و تفکر انتقادی و گفت‌وگو نمایند و به این باور برسند که «کتاب، نماد آگاهی» است.

حسن بهنام، فعال فرهنگی‌اجتماعی خوزستان