راهکارهای توسعه عدالت آموزشی در کشور در بستر شاد

پایگاه خبری آوای رودکوف-وحید حاج سعیدی:تدریس آنلاین یا به عبارتی آموزش از راه دور پدیده جدیدی نیست و در برخی کشور ها حتی یک رشته دانشگاهی نیز در خصوص این پدیده در دانشگاه ها وجود دارد.

این مدل تدریس که در سنوات گذشته به وسیله تولید محتوی بر روی نوار کاست، فیلم های ویدویی یا تدریس از طریق رادیو و تلویزیون مرسوم بود، بعد از ظهور اینترنت شکل جدیدتری به خود گرفت و از حالت آفلاین به پلت فرم آنلاین تغییر موقعیت داد.

بدون تردید این مدل تدریس معایب و مزایای فراوانی دارد. توسعه عدالت آموزشی با بهره گیری از اساتید توانمند، امکان تدریس به صورت زنده و قابلیت پرسش از معلم در حین تدریس از مزایای تدریس در قالب است. هر چند بر این مدل تدریس ، ایرداتی نیز وارد است که از جمله می توان به نیاز به وسایل سخت افزاری نظیر کامپیوتر، تبلت یا گوشی، ضرورت استفاده از برق و باطری هنگام تدریس، قطعی برق و اینترنت حین تدریس، نبود کمبود حاکمیت مدرس بر فضای تدریس، تحرک کم دانش آموزان، عدم تعامل در فضای واقعی ، نبود زیر ساخت های الکترونیک و ... اشاره کرد.

با این وجود در شرایط خاص نظیر عدم امکان ساخت مدرسه در محیط های کوهستانی یا نبود شرایط در اعزام معلم به نقاط صعب العبور، همه گیری بیماری و ... این مدل تدریس بسیار کارآمد و کاربردی است.

هر چند قبل از همه گیر شدن بیماری کرونا، استفاده از این مدل تدریس به صورت جسته و گریخته در کشور ( به ویژه در بحث کنکور) دیده می شد، اما بعد از شیوع کرونا استفاده از این مدل تدریس از حالت اختیاری و نمایشی خارج شد و به عنوان مدل رسمی تدریس در مدارس و دانشگاه های کشور انتخاب شد.

تدریس در فضای مجازی در ایام کرونا را اگر یک انقلاب آموزشی محسوب نکنیم، دستکم یک دستاورد بزرگ و  قابل اعتنا در عرصه آموزش، محسوب می شود چرا که اگر در حالت عادی می خواستیم از تدریس سنتی به تدریس در فضای مجازی نقل مکان کنیم شاید ده سال طول می کشید و با مقاومت های متعددی از سوی گروه های مختلف مواجه می شدیم. اما پس از کرونا این بستر با تمام کاستی ها و مشکلاتی که دارد فراهم شد و یک رضایت نسبی رو به بالا را فراهم نمود و اکثریت دانش آموزان در این فضا مشغول یادگیری هستند.

بزرگترین مزیت این مدل تدریس، عدالت آموزشی است. چرا که همان فایلی که دانش آموزان مدرسه درجه یک پایتخت به آن دسترسی دارند، در اختیار دانش آموزان روستاهای محروم نیز هست. فضای امن آموزشی، صرفه جویی و انضباط مالی،  امکان ارسال بسته های آموزشی یکسان برای دانش آموزان، امکان ادامه آموزشها از طریق رسانه ملی، امکان دانلود محتوی آموزشی و مشاهده مجدد، نبود محدودیت زمانی و مکانی و ... از دیگر مزایای این طرح هستند.

همانطور که برای استفاده از هر وسیله یا به کارگیری هر شیوه ای برای تدریس، بازی، تمرین و ... نیاز به آموزش و کسب مهارت داریم، استفاده از فضای مجازی نیز نیاز به کسب مهارت ها و توانمندیهایی دارد. در حقیقت شیوه آموزش مجازی نیاز به ترفندهای متفاوت‌تری نسبت به روش‌های کلاس سنتی دارد، معلمان و دانش آموزان باید بتوانند مهارت‌های خود را با محیط یادگیری آنلاین سازگار کنند تا نکات آموزشی به‌صورت موثر و جذابی بین آن‌ها منتقل شود. در ضمن این آموزش ها تنها مختص معلمان و دانش آموزان نیست و حتی خانواده ها نیز باید آماده سازی این محیط برای تحصیل فرزندان شان، آموزش ببینند!

در این مدل تدریس معلمان باید در تولید محتوی دقت بیشتری کنند و حتی می توانند از نرم افزارهای جدید برای بهبود کیفیت تدریس استفاده کنند. دانش آموزان نیز باید با خود رو راست باشند. برنامه و مدیریت زمان داشته باشند. این کلاس‌ها نسبت به نوع سنتی آن، آزادی و انعطاف‌پذیری بیشتری دارد و این موضوع می‌تواند گاهی به ضررمان باشد، بنابراین اگر برنامه‌ریزی روزانه نداشته باشیم احتمالا در یادگیری موفق نخواهیم بود. استفاده از برگه های یادداشت‌ کوچک پشت در اتاق یا جایی در مقابل دید برای یادآوری برنامه‌ها بسیار مفید است.

نقش خانواده در این رویکرد کمتر از نقش معلمان نیست. والدین می توانند با نظارت خود حداقل زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری را برای برقراری ارتباط دانش‌آموز با معلم خود فراهم کنند. در واقع استفاده از این رویکرد مستلزم همکاری و مشارکت کارشناسان، معلمان، دانش آموزان و خانواده است.

بدون تردید کلاس های آنلاین علی رغم تمام مزایا ، تبعاتی نیز در پی دارد که همگان از آن آگاه هستیم. اما باید شرایط امروز جامعه را درک کنیم و با تلاش و همدلی، سعی کنیم نقاط ضعف را کمرنگ و نقاط قوت این رویکرد را تقویت کنیم. چرا که شاید در آینده و حتی پس از کرونا هم بتوانیم از این تجربه موفق برای پوشش سراسری عدالت آموزشی بهره مند شویم و توسعه امکانات آموزشی متوازن را در جامعه فراهم سازیم.