افزایش صادرات غیرنفتی چه تاثیری بر درآمد ملی خواهدداشت؟

پایگاه خبری آوای رودکوف-امیرمسعود طایفه سلطانخانی:مهم ترین تهدید برای رونق فعالیت‌های اقتصادی بحث قاچاق کالا به داخل کشور است که می تواند تولید داخلی را از پا درآورد، بنابراین لازم است اقدامات لازم برای مقابله با قاچاق کالا صورت گیرد صادرات غیرنفتی یکی از فعالیت های مهم در جامعه ایران است که با عواملی همچون کیفیت روابط بین الملل و چگونگی آن، کالاهای صادراتی و مزیت آنها و میزان شناخت و بهره وری از بازاریابی تخصصی و نوین به منظور معرفی محصول های کشور به دیگران، ارتباط مستقیم و نزدیک دارد. یکی از بخش هایی که می تواند برای توسعه فعالیت های غیرنفتی انگیزه داشته باشد، بخش خصوصی است، اما باید توجه کرد تا این بخش حرفه ای باشد، نه آنکه به صرف داشتن سرمایه، وارد بازار شود. بخش خصوصی حرفه ای معتقد به فعالیت حرفه ای است و شناخت کافی از بازارها و تولیدهای به روز و آمادگی برای رقابت با انواع گروه ها در بازارهای مختلف دارد.

جهت گیری جریان اقتصاد در ایران به گونه ایی اجباری در حال تحول به سوی اقتصاد غیرنفتی است؛ با توجه به اهداف چشم‌انداز، راهبردهای توسعه تجارت، الزامات و متدلوژی‌های مناسب، راهكارهای جديد توسعه صادرات غيرنفتی، با نگاهی نو به فرصت‌ها و چالش‌های پيش رو، زيرساخت‌های موردنياز توسعه صادرات، توجه به امكانات و محدوديت‌های موجود، ساماندهی و تسهيل بهبود و نوسازی فرآيندهای اجرايی در امر توسعه صادرات غيرنفتی، بهينه‌سازی زنجيره‌ای محصولات و خدمات برای افزايش صادرات، آزادسازی تجارت جهان با نگاهی نو به توانمندی توليد صادرات‌گرا، از موضوعات مهمی است كه ما را در ارتقای ميزان صادرات غيرنفتی كشور ياری می‌كند.

یکی از مولفه‌های توسعه اقتصادی دستیابی به رشد اقتصادی مثبت و پایدار است و سرمایه گذاری مستقیم خارجی یکی از متغیرهای اثرگذار بر روند رشد اقتصادی پایدار است. جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی می‌تواند از طریق اثرات مثبتی مانند کسب دارایی، انتقال فناوری و تکنولوژی، گسترش اندازه بازار و فواید صادراتی، ایجاد صنایع فرعی، معرفی فرآیندهای جدید، تقویت توان مدیریتی، آموزش نیروی انسانی و دسترسی به بازارهای خارجی، باعث تسریع در روند رشد و توسعه اقتصادی در کشورهای میزبان شود. سرمایه به عنوان موتور محرک رشد و توسعه اقتصادی ایفای نقش می‌کند و از آنجا که کشورهای در حال توسعه اغلب با کمبود سرمایه مواجه هستند.

مسائلی چون بهره‌وري پايين و بالابودن هزينه‌های مالي توليد، چالش‌های رقابتی، الزامات قانونی محدوديت‌ها در روند صادرات تاثير منفی بر جاي می‌گذارد. در حالی كه مشوق‌ها، مزيت‌های بالقوه و بالفعل در امر صادرات، الزامات فنی و تكنولوژيكی كشور را در مسير رسيدن به اهداف صادراتی قرار می‌دهد، همچنين چگونگی ايجاد جريان اطلاعات به روز با نگاهی به تحولات جهانی در حوزه ‌تصميم‌سازی‌ها و تصميم‌گيری‌ها، مهارت‌های فنی و تخصصی مورد نياز صادرات، مديريت ريسک در امر صادرات غيرنفتی و شناسايی علمی احتمالات، صدور خدمات فنی و مهندسی فرصت‌ها و چالش‌های پيش‌رو‌، ما را در پيمودن مسير رشد پايدار در سايه توسعه صادرات نفتی ياری می‌رساند.

توسعه صادرات غیرنفتی، علاوه بر این که سبب افزایش درآمدهای ارزی و غیرنفتی و بهبود تراز پرداخت های ارزی می شود، می تواند تاثیر زیادی بر اشتغال در کشور بگذارد. اما واقعیت این است که در ایران معمولا زمانی به رشد و توسعه صادرات غیرنفتی توجه می شود که صادرات نفتی و درآمدهای حاصل از فروش آن دچار رکود شده باشد. در این مقاطع زمانی معمولا یکسری سیاست های تشویقی و کوتاه مدت نظیر کاهش و یا حذف تعرفه های صادراتی، اعطای جوایز صادراتی،... اجرا می شود که در کوتاه مدت موجب افزایش صادرات غیرنفتی می شود. اما باید توجه داشت که در جهت رشد و توسعه صادرات غیرنفتی در بلندمدت باید سیاست گذاری های پایه ای و بنیادی صورت گیرد.

دو عامل سرمایه انسانی و تحقیق و توسعه، نقش اساسی در رشد بهره وری دارند. سرمایه انسانی شامل ابعاد متفاوتی چون آموزش، تخصص و مهارت، تجربه و سلامتی است. شایان ذکر است، فناوری از دو منبع داخلی و خارجی ارتقا می یابد. منبع داخلی ارتقای فناوری، هزینه های تحقیق و توسعه ای است که بنگاهها صرف تحقیقات می کنند و از طریق آن سطح فناوری را ارتقا می دهند. منبع خارجی به اثرات سرریز هزینه های تحقیق و توسعه از کشورهای پیشرفته به داخل کشور گفته می شود.

تقویت بخش خصوصی به معنای فروش کارخانجات و شرکتها به بخش غیر دولتی نیست، بلکه توانمند کردن بخش خصوصی در فعالیت های اقتصادی و نظارت برای تقویت و آنهاست. یکی از عواملی که می تواند بخش خصوصی را در دستیابی به اهداف اقتصادی و از جمله توسعۀ صادرات یاری دهد بخش کارشناسی و دانشگاه ها هستند. هر اندازه ارتباط بخش خصوصی و دولت با دانشگاه ها و مراکز علمی و پژوهش بیشتر و نزدیک تر شود، نیاز های جامعه بهتر شناسایی شده و دانشگاهیان بهتر می توانند پاسخگوی نیازها باشند. علم در خدمت اقتصاد و اقتصاد به کمک علم می آید و بدنۀ کارشناسی جامعه از نیروهایی شکل می گیرد که توانمندی لازم برای کمک به بخش خصوصی و دولتی و اقتصاد کشور خواهد داشت.

یکی از بحث های بسیار مهم در صادرات غیرنفتی، سرمایه گذاری بر روی مدیریت حرفه ای است، چون بدون داشتن مدیریت حرفه ای در سطح خُرد، تحول اساسی در مدیریت عوامل تولید و فعالیت های بازاریابی نمی توان انتظار موفقیت در حوزه صادرات داشت.