«وقتی سدها پیش از آنکه بنا شوند، دلها را ویران میکنند»
پایگاه خبری آوای رودکوف :در سالهایی که آسمان از باران دریغ کرده و رودها نای جریان ندارند، سخن گفتن از سدسازی، نه تدبیر است و نه آیندهنگری؛ بلکه چشم بستن بر حقیقتی ساده است: «آب کم است و مردم پاییندست حق دارند نفس بکشند.» چه سود که برخی هنوز دل به طرحهایی بستهاند که بیش از آنکه نعمت بیافریند، بلا میآورد.
سدسازی در دوران کمآبی، یعنی کاستن از حقابه کسانی که قرنها با همین رودها زیستهاند؛ یعنی خشکشدن باغهای مردم پاییندست، تهدید معیشت کشاورزان، برهم خوردن پایداری خاک، فروچالههای ویرانگر، و فاجعههایی که پس از آن هرگز قابل جبران نیست.
اگر دل برای مردم پاییندست تنگ نمیشود، دستکم برای طبیعت بسوزیم. مگر نه اینکه خداوند در قرآن فرموده است: «وَلا تُفْسِدُوا فِی الأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها»؟ زمین امانت است، نه غنیمت. محیطزیست میراث است، نه میدان منفعت.
تریبونداران باید پیش از هر تصمیم، خدا را در نظر بگیرند، سپس مردم را، و آنگاه محیطزیست را. نماینده مردم، وکیل مدافع همه مردم است؛ نه مدافع طرحهایی که اثرات منفی آنها بر هزاران نفر سایه میافکند.
در این میان، نام برخی پروژهها بیش از سایرین زنگ خطر را به صدا درآوردهاند:
• سد ماندگان؛ همان که در نامه رسمی معاون قضایی دادستان کل کشور «مغایر با قانون» معرفی شده است.
• سد خرسان ۳؛ پروژهای با پیامدهای سنگین برای اکوسیستم و سکونتگاههای پاییندست.
• سد ابریز؛ طرحی که میتواند تنش آبی منطقه را تشدید کند و آینده را به خطر بیندازد.
«آنچه را برای خود میپسندید برای دیگران هم بپسندید.» این سخن از امیرالمؤمنین (ع) تنها یک سفارش اخلاقی نیست، بلکه ترازویی است برای سنجش سلامت تصمیمات مدیریتی. آیا اگر روستاهای ما در پاییندست بودند، باز هم بر ساخت سد اصرار میورزیدیم؟
مردم امروز بیش از هر زمان دیگری میدانند که سدهای بیضابطه گرهی نمیگشاید. تجربه دهها سد در کشور ثابت کرده است که برخی سدها نه آب میآورند، نه آبادانی؛ فقط مشکل را از جایی به جای دیگر منتقل میکنند.
زمان آن رسیده که این حقیقت با صدای بلند گفته شود:
نه به سدسازیهای بیمنطق،
نه به تصمیمهای شتابزده،
نه به پروژههایی که آینده را گروگان امروز میکنند.
آینده کهگیلویه و بویراحمد با رودهایش زنده است، نه با حبسکردن آنها پشت دیوارهای بلند و بیجان.
در پایان، این یادداشت را با سخن حکیم سعدی به عبور میسپارم:
«بنیآدم اعضای یکدیگرند…»
اگر آب از جان روستاییان پاییندست گرفته شود، این ضرر فقط سهم آنان نیست؛ سهم همه ماست.
