در گفتگوی وحید حاج سعیدی با "امید نظری" دانشجوی دکتری تربیت بدنی عنوان شد؛
شاید ورزش را بتوان فصل مشترک بسیاری از علوم انسانی و پزشکی نامید که نه تنها در مکاتب مختلف روان شناسی و پزشکی دشمنی ندارد، بلکه مکملی نیز برای درمان امراض روحی و روانی و جسمی ناشناخته و مزمن محسوب می شود....
پایگاه خبری آوای رودکوف-وحید حاج سعیدی: در عصر کنونی که زندگی ماشینی تحرک و پویایی افراد جامعه را به حداقل ممکن رسانده است، تربیت بدنی و ورزش میتواند عامل موثری در ایجاد سلامتی و نشاط در جامعه باشد. در حقیقت ورزش را می توان از جمله تفریحات سالمی نامید که نه تنها منافاتی با سلامت انسان ها ندارد، بلکه خود داروی بسیاری از امراض است و اکثر پزشکان ورزش را در کنار سایر پروسیجر ها و شیوه های درمانی به بیماران خود توصیه می کنند. شاید ورزش را بتوان فصل مشترک بسیاری از علوم انسانی و پزشکی نامید که نه تنها در مکاتب مختلف روان شناسی و پزشکی دشمنی ندارد، بلکه مکملی نیز برای درمان امراض روحی و روانی و جسمی ناشناخته و مزمن محسوب می شود.
در دین مبین اسلام نیز به کرات به مقوله تفریح و ورزش پرداخته شده و احادیث بسیاری در این خصوص روایت شده است. در واقع دین اسلام دین اعتدال است و مقولات مختلفی در آن یافت می شود. امیر مومنان حضرت علی (ع) می فرماید: مومن را سه وقت است: وقتی که در آن با پروردگار خود به راز و نیاز می پردازد ، وقتی که به حساب نفس خویش می رسد و وقتی که به لذت های حلال و خوش می گذراند. همان طور که می بینیم در این حدیث مدت زمانی که برای تفریح سالم در نظر گرفته شده با وقت عبادت برابر است و این نشان از اهمیت این مقوله در اسلام می باشد.
به منظور آشنایی بیشتر با اثرات ورزش در زندگی افراد و نقش آن در زندگی اجتماعی گفتگوی کوتاهی با «امید نظری» دانشجوی دکتری تربیت بدنی انجام داده ایم. ایشان که مربی و داور رشته های مختلف ورزشی است و سابقه قهرمانی با تیم های بسیج ادارت، آموزش و پرورش در سطح شهرستان و استان دارد، از نقش ورزش در زندگی روزمره و اثرات اجتماعی و پزشکی آن گفت.
جایگاه ورزش را از دیدگاه پزشکی چگونه ارزیابی می کنید؟
هدف ورزش ایجاد راندمان بهتر در انجام کار عضلانی و تأمین سلامتی هر چه بیشتر بدن می باشد. در اثر ورزش حرکات بدن منظم و هماهنگ شده، خستگی دیرتر ظاهر گشته، عضلات و اندام خوش حالت و ورزیده و همراه با افزایش نیروی عضلات، مقاومت بدن زیادتر می شود. ورزشهای شادی آور علاوه بر فعالیت بدنی، خستگی های روحی و فشارهای عصبی را از بین می برد. هیجانات را کنترل و یک آرام کننده طبیعی و بدون ضرر می باشد. ورزش مرتب باعث طولانی شدن عمر می شود. و به افراد کمک می کند که از زندگی لذت بیشتر ببرند، و احساس ذوق وبهبودی عمومی بنمایند. مزیت بسیار با ارزش دیگر ورزش این است که ورزش بهترین وسیلة پیشگیری در برابر بیماریهای مختلف شناخته شده است.
از برآیند مطالب فوق چنین بر می آید که ورزش در پیدا کردن راههای رهایی از ناراحتی ها و در نتیجه کمک به بهبود بهداشت بدنی و روانی جامعه نقش مهمی دارد. نوع تفریح برای هر کس بستگی به ذوق و سلیقه وی دارد ولی بهتر است در صورت امکان شامل ورزش و فعالیت های بدنی نیز باشد.چرا که در این صورت علاوه بر دستیابی به مزایای ذکر شده ، روح و روان نیز از نشاط و شادابی بهره مند می شوند و در نتیجه راندمان کارکرد کلی و عمومی فرد در جامعه بالا می رود. البته منظور از ورزش بازیهای توپی و غیر توپی نیست و هر فعالیتی هر چند کوتاه و مختصر مثل پیاده روی که باعث تحرک بدن شود، نیز مفید است.
آثار اجتماعی ورزش کدامند؟
پژوهش‌های اجتماعی‌شدن در ورزش با توسعه جامعه‌شناسی ورزش ارتباط مستقیم داشته است. طی دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰ برای تبیین جنبه‌های گوناگون شرکت در فعالیت‌های ورزشی تلاش بسیاری شده است. اغلب مطالعات اجتماعی شدن در ورزش حول دو مسأله متمرکز بوده است. یکی پیشایندهای شرکت در ورزش یعنی اینکه چگونه و تحت چه شرایطی شخص به ورزش رومی‌آورد و دیگری پیامدهای شرکت در ورزش. این دو فرایند را اجتماعی‌شدن در نقش اجتماعی و اجتماعی‌شدن از طریق نقش اجتماعی نیز نامیده‌اند. لذا در اغلب منابع دو عنوان اجتماعی‌شدن در ورزش و اجتماعی‌شدن از طریق ورزش به چشم می‌خورد. در اولی فرد در نقش ورزشی مانند «ورزشکار » اجتماعی می‌شود و در دومی به یادگیری نگرش‌ها، ارزشها، مهارت‌ها و گرایش هایی کلی مانند جوانمردی، انضباط اشاره دارد که تصور می‌شود در فعالیت های ورزشی حاصل آید. اجتماعی‌شدن از طریق ورزش عبارت است از تأثیر ورزش بر باورها، نگرش‌ها و… . که این مقوله در کاست بسیاری از بزهکاری های اجتماعی نقشی اساسی و عمده ایفا می کند.
توجه ورزش در مدارس چه آثاری را به دنبال خواهد داشت؟
اثرات مثبت ورزش تا جایی است که عدهای حیات سالم در عصر حاضر را بدون ورزش امکانپذیر نمیدانند و معتقدند ورزش باید از دوران کودکی در افراد نهادینه شود.
بنابراین توجه به ورزش مدارس که زیربنای ورزش در بزرگسالی محسوب می‌شود، از اهمیت ویژهای برخوردار است. از منظر اجتماعی نیز تربیت بدنی و ورزش، یک رویکرد اجتماعی خاص است که با توسعه و گسترش آن در جامعه، روابط اجتماعی افراد مستحکمتر و سلامت جسم و روح و شادابی آنها تضمین می‌شود. روابط اجتماعی و تربیتبدنی و ورزش بر یکدیگر اثر متقابل دارند و در تامین بهداشت روانی همه اقشار جامعه علیالخصوص - کودکان و نوجوانان- نقش به سزایی دارند.
موفقیتها و شایستگیهای تحصیلی نیز در صورت داشتن جسم و روان سالم، سریعتر و آسانتر به دست میآیند و اگر در پروراندن هر کدام از آنها قصوری صورت پذیرد، خلاف مقصود خواهد بود.
از سویی کارشناسان بر این باور هستند «خانواده، مدرسه و جامعه» سه عامل مهم در بروز و ظهور بیماریهای روانی محسوب میشوند که مسلما حل این مشکلات هم در بطن همین نهادها نهفته است. در نتیجه در هر برنامه و طرح مربوط به «توسعه بهداشت روانی و سلامت افراد» باید هر سه عامل فوق مورد توجه قرار گیرند. محیط روانی انسان شامل تمام عواملی است که روی رفتار فرد اثر میگذارند.
هر قدر دانشآموزان از این رفتارها و آشفتگیهای ذهنی دورتر باشند، در یادگیری دروس موفقتر و با انگیزهتر عملی میکنند. یکی از علمیترین و موثرترین راهکارهای غلبه بر آشفتگی ذهنی و رسیدن به آرامش فکری پایدار، «ورزش و انجام حرکات ورزشی روزانه مناسب و مستمر» است.
ورزش در مدارس علاوه بر ایجاد شادابی و نشاط، باعث بالا رفتن توان جسمی و ذهنی کودک می‌شود و در نتیجه باعث افزایش اعتماد به نفس، روحیه انتقادپذیری و مقابله با مشکلات و مسائل روزمره می‌شود.
ورزش در استان گلستان
ورزش در استان گلستان دارای قدمت و سابقه زیادی است. تعداد قهرمانان و پهلوانان این دیار خود گویای این نکته است که ورزش در این استان همواره مورد توجه مردم بوده و هست. به باور بسیاری از کارشناسان والیبال، بسکتبال و کشتی را می توان از جمله ورزش های این استان با سابقه ای بالغ بر چندین دهه نامید که همواره حرفهایی برای گفتن حتی در سطوح ملی و بین المللی داشته اند. هر چند شاید در طول این سال ها مقام در خور توجهی در این رشته ها کسب نشده باشد ولی علت اصلی این امر، تمول تیم های تهرانی یا برخی شهرستان ها می باشد که به مدد بازیکنان خارجی و برخی حمایت های فدراسیون سال هاست، قهرمانی ها در تیم هایی خاص دست به دست می شود! البته در رشته هایی مثل هاکی، کاراته، کبدی، والیبال نشسته و برخی رشته های دیگر نیز گلستان در حال تبدیل شدن به قطب است و تعداد بالای ملی پوشان این رشته موید این مطلب است. اما آنچه که نباید از دید مسئولان ورزش استان پنهان بماند این نکته است که توجه صرف به ورزش قهرمانی نباید عاملی برای کم توجهی یا بی توجهی به سایر ورزشکاران و ورزش پایه و همگانی شود. متاسفانه در سال های اخیر ورزش استان تحت الشعاع ورزش قهرمانی قرار گرفته است و به ورزش پایه و ورزش های همگانی آنچنان که شایسته است، پرداخته نمی شود.
فلذا شایسته است ورزش در همه سطوح مورد توجه قرار گیرد و از پرداختن و توجه به برخی ورزش ها خودداری شود.
سخن پایانی
هر چند در سال های اخیر اقدامات فیزیکی( ساخت و ساز سالن های ورزشی) و فرهنگی( پیاده روی ها، همایش ها، تجلیل از ورزشکاران و ...) در خصوص ارتقاء ورزش استان گلستان صورت گرفته است ولی ذکر این نکته ضروری است که ورزش با صدور چند بخشنامه یا برگزاری چند همایش و مراسم در هفته تربیت بدنی در جامعه فراگیر نخواهد شد و به قولی ورزش بخشنامه ای عامل سلامتی نیست! لزوم برنامه ریزی دراز مدت، برگزاری مسابقات مستمر، استعداد یابی علمی، دعوت از مربیان سر شناس، استفاده از تجارب پیشکسوتان، دعوت از بانکها و نهاد های مختلف جهت تقبل بخشی از هزینه های جاری ورزش، توجه به ورزش محلات و انتقال بخشی از هزینه ها به این سمت، برگزاری دوره ها و کارگاه ای آموزشی، برگزاری مسابقات دانش آموزان در تابستان و ... می تواند به پیشرفت و فرا گیر شدن ورزش در جامعه کمک کند.
از سوی دیگر آسیب شناسی عدم گرایش اقشار مختلف جامعه به ورزش، می تواند تا حدود زیادی به مسئولین در حل معمای کم تحرکی کمک کند. امروزه افراد بسیاری را می بینیم که ساعت ها در پای تلویزیون و ماهواره به تماشای برنامه های مختلف می پردازند و یا با اینترنت و موبایل به تبادل اطلاعات می پردازند ولی زمانی که صحبت از ورزش می شود، کمبود یا نداشتن وقت را بهانه می کنند!
در خاتمه امید است مسئولین و دست اندر کاران به مقوله ورزش توجه ویژه ای داشته باشند چرا که ورزش کلید حل بسیاری از معضلات اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی است. با توسعه ورزش در جامعه می توان مانع بسیاری از ناهنجاری های اجتماعی شد که هزینه هنگفت دفع آنها به مراتب بیشتر از هزینه منطقی ورزش جوانان خواهد بود.
عضویت در خبر نامه
در دین مبین اسلام نیز به کرات به مقوله تفریح و ورزش پرداخته شده و احادیث بسیاری در این خصوص روایت شده است. در واقع دین اسلام دین اعتدال است و مقولات مختلفی در آن یافت می شود. امیر مومنان حضرت علی (ع) می فرماید: مومن را سه وقت است: وقتی که در آن با پروردگار خود به راز و نیاز می پردازد ، وقتی که به حساب نفس خویش می رسد و وقتی که به لذت های حلال و خوش می گذراند. همان طور که می بینیم در این حدیث مدت زمانی که برای تفریح سالم در نظر گرفته شده با وقت عبادت برابر است و این نشان از اهمیت این مقوله در اسلام می باشد.
به منظور آشنایی بیشتر با اثرات ورزش در زندگی افراد و نقش آن در زندگی اجتماعی گفتگوی کوتاهی با «امید نظری» دانشجوی دکتری تربیت بدنی انجام داده ایم. ایشان که مربی و داور رشته های مختلف ورزشی است و سابقه قهرمانی با تیم های بسیج ادارت، آموزش و پرورش در سطح شهرستان و استان دارد، از نقش ورزش در زندگی روزمره و اثرات اجتماعی و پزشکی آن گفت.
جایگاه ورزش را از دیدگاه پزشکی چگونه ارزیابی می کنید؟
هدف ورزش ایجاد راندمان بهتر در انجام کار عضلانی و تأمین سلامتی هر چه بیشتر بدن می باشد. در اثر ورزش حرکات بدن منظم و هماهنگ شده، خستگی دیرتر ظاهر گشته، عضلات و اندام خوش حالت و ورزیده و همراه با افزایش نیروی عضلات، مقاومت بدن زیادتر می شود. ورزشهای شادی آور علاوه بر فعالیت بدنی، خستگی های روحی و فشارهای عصبی را از بین می برد. هیجانات را کنترل و یک آرام کننده طبیعی و بدون ضرر می باشد. ورزش مرتب باعث طولانی شدن عمر می شود. و به افراد کمک می کند که از زندگی لذت بیشتر ببرند، و احساس ذوق وبهبودی عمومی بنمایند. مزیت بسیار با ارزش دیگر ورزش این است که ورزش بهترین وسیلة پیشگیری در برابر بیماریهای مختلف شناخته شده است.
از برآیند مطالب فوق چنین بر می آید که ورزش در پیدا کردن راههای رهایی از ناراحتی ها و در نتیجه کمک به بهبود بهداشت بدنی و روانی جامعه نقش مهمی دارد. نوع تفریح برای هر کس بستگی به ذوق و سلیقه وی دارد ولی بهتر است در صورت امکان شامل ورزش و فعالیت های بدنی نیز باشد.چرا که در این صورت علاوه بر دستیابی به مزایای ذکر شده ، روح و روان نیز از نشاط و شادابی بهره مند می شوند و در نتیجه راندمان کارکرد کلی و عمومی فرد در جامعه بالا می رود. البته منظور از ورزش بازیهای توپی و غیر توپی نیست و هر فعالیتی هر چند کوتاه و مختصر مثل پیاده روی که باعث تحرک بدن شود، نیز مفید است.
آثار اجتماعی ورزش کدامند؟
پژوهش‌های اجتماعی‌شدن در ورزش با توسعه جامعه‌شناسی ورزش ارتباط مستقیم داشته است. طی دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰ برای تبیین جنبه‌های گوناگون شرکت در فعالیت‌های ورزشی تلاش بسیاری شده است. اغلب مطالعات اجتماعی شدن در ورزش حول دو مسأله متمرکز بوده است. یکی پیشایندهای شرکت در ورزش یعنی اینکه چگونه و تحت چه شرایطی شخص به ورزش رومی‌آورد و دیگری پیامدهای شرکت در ورزش. این دو فرایند را اجتماعی‌شدن در نقش اجتماعی و اجتماعی‌شدن از طریق نقش اجتماعی نیز نامیده‌اند. لذا در اغلب منابع دو عنوان اجتماعی‌شدن در ورزش و اجتماعی‌شدن از طریق ورزش به چشم می‌خورد. در اولی فرد در نقش ورزشی مانند «ورزشکار » اجتماعی می‌شود و در دومی به یادگیری نگرش‌ها، ارزشها، مهارت‌ها و گرایش هایی کلی مانند جوانمردی، انضباط اشاره دارد که تصور می‌شود در فعالیت های ورزشی حاصل آید. اجتماعی‌شدن از طریق ورزش عبارت است از تأثیر ورزش بر باورها، نگرش‌ها و… . که این مقوله در کاست بسیاری از بزهکاری های اجتماعی نقشی اساسی و عمده ایفا می کند.
توجه ورزش در مدارس چه آثاری را به دنبال خواهد داشت؟
اثرات مثبت ورزش تا جایی است که عدهای حیات سالم در عصر حاضر را بدون ورزش امکانپذیر نمیدانند و معتقدند ورزش باید از دوران کودکی در افراد نهادینه شود.
بنابراین توجه به ورزش مدارس که زیربنای ورزش در بزرگسالی محسوب می‌شود، از اهمیت ویژهای برخوردار است. از منظر اجتماعی نیز تربیت بدنی و ورزش، یک رویکرد اجتماعی خاص است که با توسعه و گسترش آن در جامعه، روابط اجتماعی افراد مستحکمتر و سلامت جسم و روح و شادابی آنها تضمین می‌شود. روابط اجتماعی و تربیتبدنی و ورزش بر یکدیگر اثر متقابل دارند و در تامین بهداشت روانی همه اقشار جامعه علیالخصوص - کودکان و نوجوانان- نقش به سزایی دارند.
موفقیتها و شایستگیهای تحصیلی نیز در صورت داشتن جسم و روان سالم، سریعتر و آسانتر به دست میآیند و اگر در پروراندن هر کدام از آنها قصوری صورت پذیرد، خلاف مقصود خواهد بود.
از سویی کارشناسان بر این باور هستند «خانواده، مدرسه و جامعه» سه عامل مهم در بروز و ظهور بیماریهای روانی محسوب میشوند که مسلما حل این مشکلات هم در بطن همین نهادها نهفته است. در نتیجه در هر برنامه و طرح مربوط به «توسعه بهداشت روانی و سلامت افراد» باید هر سه عامل فوق مورد توجه قرار گیرند. محیط روانی انسان شامل تمام عواملی است که روی رفتار فرد اثر میگذارند.
هر قدر دانشآموزان از این رفتارها و آشفتگیهای ذهنی دورتر باشند، در یادگیری دروس موفقتر و با انگیزهتر عملی میکنند. یکی از علمیترین و موثرترین راهکارهای غلبه بر آشفتگی ذهنی و رسیدن به آرامش فکری پایدار، «ورزش و انجام حرکات ورزشی روزانه مناسب و مستمر» است.
ورزش در مدارس علاوه بر ایجاد شادابی و نشاط، باعث بالا رفتن توان جسمی و ذهنی کودک می‌شود و در نتیجه باعث افزایش اعتماد به نفس، روحیه انتقادپذیری و مقابله با مشکلات و مسائل روزمره می‌شود.
ورزش در استان گلستان
ورزش در استان گلستان دارای قدمت و سابقه زیادی است. تعداد قهرمانان و پهلوانان این دیار خود گویای این نکته است که ورزش در این استان همواره مورد توجه مردم بوده و هست. به باور بسیاری از کارشناسان والیبال، بسکتبال و کشتی را می توان از جمله ورزش های این استان با سابقه ای بالغ بر چندین دهه نامید که همواره حرفهایی برای گفتن حتی در سطوح ملی و بین المللی داشته اند. هر چند شاید در طول این سال ها مقام در خور توجهی در این رشته ها کسب نشده باشد ولی علت اصلی این امر، تمول تیم های تهرانی یا برخی شهرستان ها می باشد که به مدد بازیکنان خارجی و برخی حمایت های فدراسیون سال هاست، قهرمانی ها در تیم هایی خاص دست به دست می شود! البته در رشته هایی مثل هاکی، کاراته، کبدی، والیبال نشسته و برخی رشته های دیگر نیز گلستان در حال تبدیل شدن به قطب است و تعداد بالای ملی پوشان این رشته موید این مطلب است. اما آنچه که نباید از دید مسئولان ورزش استان پنهان بماند این نکته است که توجه صرف به ورزش قهرمانی نباید عاملی برای کم توجهی یا بی توجهی به سایر ورزشکاران و ورزش پایه و همگانی شود. متاسفانه در سال های اخیر ورزش استان تحت الشعاع ورزش قهرمانی قرار گرفته است و به ورزش پایه و ورزش های همگانی آنچنان که شایسته است، پرداخته نمی شود.
فلذا شایسته است ورزش در همه سطوح مورد توجه قرار گیرد و از پرداختن و توجه به برخی ورزش ها خودداری شود.
سخن پایانی
هر چند در سال های اخیر اقدامات فیزیکی( ساخت و ساز سالن های ورزشی) و فرهنگی( پیاده روی ها، همایش ها، تجلیل از ورزشکاران و ...) در خصوص ارتقاء ورزش استان گلستان صورت گرفته است ولی ذکر این نکته ضروری است که ورزش با صدور چند بخشنامه یا برگزاری چند همایش و مراسم در هفته تربیت بدنی در جامعه فراگیر نخواهد شد و به قولی ورزش بخشنامه ای عامل سلامتی نیست! لزوم برنامه ریزی دراز مدت، برگزاری مسابقات مستمر، استعداد یابی علمی، دعوت از مربیان سر شناس، استفاده از تجارب پیشکسوتان، دعوت از بانکها و نهاد های مختلف جهت تقبل بخشی از هزینه های جاری ورزش، توجه به ورزش محلات و انتقال بخشی از هزینه ها به این سمت، برگزاری دوره ها و کارگاه ای آموزشی، برگزاری مسابقات دانش آموزان در تابستان و ... می تواند به پیشرفت و فرا گیر شدن ورزش در جامعه کمک کند.
از سوی دیگر آسیب شناسی عدم گرایش اقشار مختلف جامعه به ورزش، می تواند تا حدود زیادی به مسئولین در حل معمای کم تحرکی کمک کند. امروزه افراد بسیاری را می بینیم که ساعت ها در پای تلویزیون و ماهواره به تماشای برنامه های مختلف می پردازند و یا با اینترنت و موبایل به تبادل اطلاعات می پردازند ولی زمانی که صحبت از ورزش می شود، کمبود یا نداشتن وقت را بهانه می کنند!
در خاتمه امید است مسئولین و دست اندر کاران به مقوله ورزش توجه ویژه ای داشته باشند چرا که ورزش کلید حل بسیاری از معضلات اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی است. با توسعه ورزش در جامعه می توان مانع بسیاری از ناهنجاری های اجتماعی شد که هزینه هنگفت دفع آنها به مراتب بیشتر از هزینه منطقی ورزش جوانان خواهد بود.
گفتگو از وحید حاج سعیدی
نظرات بینندگان
پر طرفدار ترین
عکس روز
