استراتژی تجاری و برنامه صادراتی در امر صادرات ضروری است

پایگاه خبری آوای رودکوف-امیرمسعود طایفه سلطانخانی:با توجه به تحولات عظیم اقتصادی و گسترش صادرات، جایگاه ویژه صادرات غیرنفتی در تصمیم گیریها و مشارکت فعالانه آن در افزایش تولید ملی و نهایتا درآمد سرانه محسوس تر می شود. به دلیل وجود عوامل درونی و بیرونی موثر هنوز صادرات کشور نتوانسته است جایگاه واقعی خود را پیدا نماید، بنابراین شناخت دلایل موفقیت های سایر کشورها در امر صادرات و استفاده از تجربیات آنها برای رفع موانع رشد و توسعه بازرگانی خارجی کشور یک ضرورت است.

نگاهی به آمار صادرات غیرنفتی کشور نشان می دهد که هنوز صادرات محصولات کشاورزی و دامی کشور، رقم قابل توجهی ندارد، در حالی که هم بخش کشاورزی و دامداری ایران ظرفیت و پتانسیل بالایی برای تولید و صادرات دارد و هم موقعیت جغرافیایی کشور به گونه ای است که می‌توان از این امکان نهایت بهره برداری را داشت. نیازهای غذایی منطقه از کشورهای حاشیه خلیج فارس تا جمهوری های استقلال یافته شوروی سابق و از شبه قاره هند تا کشورهای حوزه مدیترانه، علیرغم تنوع بسیارش، می‌تواند از طرف ایران تامین شود؛ اما این امر به آسانی امکان پذیر نیست و به نظر می‌رسد گستردگی پیش شرط ها و برنامه‌ریزی‌ها برای تحقق این امر (مثلا نسبت به صادرات محصولات پتروشیمی و معدنی) باعث کوتاهی در این زمینه شده است.

توسعه همواره راه طولانی در پیش دارد، بررسی مشکلات، راهکارها و موانع موجود می‌تواند در هموار کردن این راه و رسیدن به قله عظیم اعتباری فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در سطح جهانی نقشی محوری داشته باشد. توسعه‌ای هدفمند و پویا خواهد بود که در کنار شاخصه‌های مهم اقتصادی، ابزار و وسایل فرهنگی و اجتماعی لازم را نیز فراهم کند. تغییر نگرشها، آموزش اساسی، تربیت نیروی متخصص و تلاش و همت عمومی از جمله عواملی هستند که می‌توان با تکیه بر آنها، موانع موجود را برطرف ساخت و بویژه در موارد بحرانی و حساس که جامعه از نقیصه‌های عمومی رنج می‌برد که همانا عدم بینش و آگاهی کافی نسبت به موضوع و شیوه برخورد با معضلات اقتصادی و اجتماعی است، دگرگونی لازم را پدید آورد. اگر بستر لازم در مقابله با این موانع فراهم شود، بدیهی است عظیم ترین مشکلات و محدودترین تنگناها، دیگر چندان مقاومت ناپذیر نخواهند بود. اقتصاد ایران در حال حاضر در پیچ و خم مسایل و مشکلات گوناگون اقتصادی، چنان در هم گره خورده است که علیرغم رشد اقتصادی بسیار در زمینه‌های مختلف کشاورزی، صنعت و معدن، هنوز در تبادلات بازرگانی حتی با کشورهای همجوار با مشکلات عدیده‌ای روبروست که به طور مسلم چنانچه راه حلی اساسی برای آن اندیشه نشود، اولین مانع مهم در راه توسعه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی خواهد بود؛ در حقیقت شاید هنوز به مفهوم دقیق توسعه که نشان دهنده رشدی همه جانبه و گسترده در خصوص آگاهی، تعهد و احساس مسئولیت در جامعه و در سطح کلی جهان است، چندان که باید و شاید توجه نشده است. مسلم است که برای ایران در شرایط حاضر، به دلیل کاهش سرمایه‌های داخلی و تنگناهای اقتصادی موجود که منجر به کاهش تولید و صادرات کالاهای غیر نفتی می‌شود، امکان رقابت جدی درخصوص توسعه صادرات در سطح جهانی وجود ندارد.

ذکر این نکته ضروری است که مسائلی چون بهره‌وری پایین و بالابودن هزینه‌های مالی تولید،چالش‌های رقابتی، الزامات قانونی محدودیت‌هادر روند صادرات تاثیر منفی بر جای می‌گذارد. در حالی که مشوق‌ها، مزیت‌های بالقوه و بالفعل در امر صادرات، الزامات فنی و تکنولوژیکی کشور را در مسیر رسیدن به اهداف صادراتی قرار می‌دهد.

درآمدهای کلان نفتی برای اکثر کشورهای نفت‌خیز و در حال توسعه، همچنان که بهره‌مندی مالی و فرصت پایه‌ریزی ساختار اقتصادی قدرتمند را فراهم می آورد، می تواند دقیقا تاثیری عکس داشته و به عامل ضعف و مانع ارتقای وضعیت و کیفیت اقتصاد این کشورها تبدیل شود. در واقع اتکا به درآمد نفت، سالها کشورهایی چون ایران را دچار غفلت از سایر فعالیت های درآمدزای اقتصادی و استفاده از ظرفیت های بالقوه طبیعی و صنعتی کرده و همواره باعث افزایش واردات در همه زمینه ها در از ای صادرات نفتی بوده است که چنین وضعیتی، بزرگترین مانع تولید در کشور است.

برای رسیدن به اهداف بلندمدت در توسعه صادرات غیرنفتی با بررسی و کنکاش دقیق فرصت‌ها و تهدیدهای پیش روی اقتصاد ایران در حوزه جهانی شدن، می‌توان به رفع محدودیت‌ها و ضعف‌های موجود در زیرساخت‌های اقتصادی کشور و مرتبط با صادرات پرداخت و حوزه‌های مختلفی چون حمل ونقل،پایانه‌ها، بسته‌بندی، راه‌های ریلی، جاده‌ای، هوایی، دریایی مورد کالبد شکافی قرار گیرد تا با ضعف‌ها و محدودیت‌ها آشنا شده و نسبت به رفع آنها اقدام شود.

باید با توجه به آزادسازی تجارت جهانی، گرایش به تولید صادرات‌گرا، مهارت‌های لازم برای صادرات موفق از بسته‌بندی تا تبلیغات با در نظر گرفتن مزیت‌های اقتصاد ایران در چارچوب برنامه‌های توسعه و چشم‌انداز ۲۰ساله راهبردهای صادراتی کشور در کنار راهبردهای تجارت تهیه و تنظیم شود، زیرا نمی‌توان بدون داشتن استراتژی تجاری و برنامه صادراتی دارای صادرات قابل توجه بود.