رشد نگران‌کننده زباله‌ها در کهگیلویه: آیا می‌توان از بحران پسماند پیشگیری کرد؟
پایگاه خبری آوای رودکوف- زینب خوش اندیش:رشد بی‌سابقه تولید زباله در شهرستان کهگیلویه، که اکنون به چهار برابر میانگین جهانی رسیده، زنگ خطر جدی برای محیط‌زیست این منطقه به صدا درآورده است. در حالی که کارشناسان محیط‌زیست این بحران را تهدیدی جدی برای سلامت عمومی و اکوسیستم می‌دانند، سؤال اصلی این است که آیا می‌توان با اقدامات فوری و برنامه‌ریزی مناسب از تبدیل این بحران به فاجعه‌ای بزرگ‌تر جلوگیری کرد؟
افزایش نگران‌کننده تولید زباله در کهگیلویه؛ تهدیدی جدی برای محیط‌زیست و ضرورت اقدام فوری
در حالی که جهان با چالش‌های زیست‌محیطی روزافزون دست و پنجه نرم می‌کند، گزارش‌های اخیر از شهرستان کهگیلویه در جنوب غربی ایران نشان می‌دهد که این منطقه نیز با معضلی جدی در حوزه مدیریت پسماند مواجه شده است. بر اساس اظهارات روح‌الله عزیزی، رئیس اداره محیط‌زیست این شهرستان، سرانه تولید زباله در کهگیلویه به ازای هر نفر در شبانه‌روز به رقمی بین ۱۱۰۰ تا ۱۳۰۰ گرم رسیده است. این آمار در مقایسه با میانگین جهانی که بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم تخمین زده می‌شود، به وضوح نشان‌دهنده عمق بحران در این منطقه است. کارشناسان معتقدند که این حجم بالای تولید زباله نه تنها سلامت محیط‌زیست را به خطر انداخته، بلکه نیازمند بازنگری فوری در سیاست‌ها و اقدامات مدیریت پسماند است.
روح‌الله عزیزی که در جلسه کمیته پسماند در شهر دهدشت سخن می‌گفت، این وضعیت را یک "معضل جدی" توصیف کرد و هشدار داد که ادامه این روند می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای اکوسیستم منطقه به همراه داشته باشد. او با اشاره به اینکه جلسات پیشین این کمیته به دلیل برخی مشکلات نتیجه ملموسی به دنبال نداشته، بر ضرورت تغییر رویکرد و اتخاذ راهکارهای عملی تأکید کرد. این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که کهگیلویه، با وجود طبیعت بکر و منابع طبیعی غنی، در سال‌های اخیر با چالش‌هایی نظیر تخریب زیست‌محیطی و افزایش آلودگی مواجه شده است. تولید زباله به این میزان بالا نشان‌دهنده الگوهای مصرف ناپایدار و ضعف در زیرساخت‌های مدیریت پسماند است که هر دو نیازمند توجه ویژه‌اند.
مقایسه با استانداردهای جهانی و ریشه‌های بحران
برای درک بهتر ابعاد این مشکل، کافی است نگاهی به استانداردهای جهانی تولید زباله بیندازیم. به گفته عزیزی، در حالی که میانگین جهانی سرانه تولید زباله در شبانه‌روز بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم است، این رقم در کهگیلویه بیش از چهار برابر میانگین جهانی است. این اختلاف فاحش پرسش‌هایی جدی را مطرح می‌کند: چه عواملی باعث شده که ساکنان این منطقه تا این حد زباله تولید کنند؟ آیا این موضوع به فرهنگ مصرف، نبود آموزش کافی یا کمبود امکانات بازیافت مربوط می‌شود؟ کارشناسان محیط‌زیست معتقدند که ترکیبی از این عوامل در کنار ضعف در برنامه‌ریزی شهری و روستایی می‌تواند توضیح‌دهنده این پدیده باشد.
یکی از جنبه‌های نگران‌کننده این آمار، تأثیر آن بر سلامت عمومی و محیط‌زیست است. زباله‌های انباشته‌شده، به‌ویژه در مناطقی که سیستم جمع‌آوری و دفع مناسبی ندارند، می‌توانند به منبعی برای آلودگی آب، خاک و هوا تبدیل شوند. در کهگیلویه که بخش قابل‌توجهی از جمعیت آن در مناطق روستایی زندگی می‌کنند، این مشکل می‌تواند با نفوذ شیرابه زباله‌ها به منابع آب زیرزمینی تشدید شود. این در حالی است که طبیعت این منطقه، با جنگل‌ها و رودخانه‌هایش، از ظرفیت بالایی برای جذب گردشگر برخوردار است؛ اما تداوم این بحران می‌تواند این پتانسیل را به خطر بیندازد.
ضرورت اقدام فوری و راهکارهای پیشنهادی
رئیس اداره محیط‌زیست کهگیلویه در سخنان خود بر لزوم اقدامات فوری برای کاهش حجم زباله و بهبود مدیریت پسماند تأکید کرد. او پیشنهاد داد که با دعوت از مشاوران متخصص و همکاری نزدیک با بخشداران و شهرداران، می‌توان به راهکارهایی پایدار دست یافت. این پیشنهاد در نگاه اول ساده به نظر می‌رسد، اما اجرای آن نیازمند هماهنگی بین نهادهای مختلف و تخصیص منابع مالی و انسانی است؛ امری که در بسیاری از مناطق ایران، از جمله کهگیلویه، با چالش‌هایی همراه بوده است.
یکی از راهکارهای احتمالی که در چنین شرایطی مطرح می‌شود، توسعه برنامه‌های آموزشی برای افزایش آگاهی عمومی درباره کاهش تولید زباله و تفکیک آن از مبدأ است. تجربه‌های موفق در دیگر نقاط جهان نشان داده که تغییر رفتار مصرف‌کنندگان می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر کاهش حجم زباله داشته باشد. به عنوان مثال، در کشورهایی مثل ژاپن، آموزش شهروندان و ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای بازیافت، سرانه تولید زباله را به طور چشمگیری کاهش داده است. آیا کهگیلویه می‌تواند از چنین الگوهایی الهام بگیرد؟ این پرسشی است که پاسخ آن به اراده مسئولان و مشارکت جامعه بستگی دارد.
