چرا کشاورزان از کنترل بیولوژیک آفات استقبال نمی‌کنند؟
به گزارش آوای رودکوف، کنترل بیولوژیک به معنای استفاده از عوامل زنده همچون بیمارگرها (ویروس، باکتری، قارچ، نماتد و تک‌سلولی‌ها)، پارازیتوئیدها و شکارگرها برای کاهش جمعیت آفات، روشی است که با الهام از طبیعت و بدون استفاده از ترکیبات شیمیایی، کمترین آسیب را به تعادل طبیعی اکوسیستم وارد می‌کند.
دکتر احمد بایبوردی، رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌شرقی، در گفت‌وگو با خبرنگار آوای رودکوف اظهار کرد: «با وجود توان علمی داخلی، پرورش و تولید عوامل کنترل بیولوژیک به دلیل نبود سرمایه‌گذاری و زیرساخت‌های لازم در کشور توسعه نیافته است. در حالی که این روش نه‌تنها موجب کاهش محصول نمی‌شود، بلکه کیفیت و کمیت تولیدات را بهبود می‌بخشد.»
وی با اشاره به موفقیت این روش در شرایط کنترل‌شده به‌ویژه در گلخانه‌ها افزود: «فرهنگ‌سازی در بین کشاورزان و ایجاد بسترهای حمایتی برای پذیرش این روش، از راهکارهای اساسی توسعه کنترل بیولوژیک است. این فناوری زمانی بیشترین اثر را دارد که در مقیاس وسیع و بلندمدت به‌کار گرفته شود.»
دکتر حسین لطفعلی‌زاده، عضو هیئت علمی همین مرکز نیز تأکید کرد: «کند بودن تأثیر کنترل بیولوژیک، مهم‌ترین دلیل عدم استقبال کشاورزان است. آن‌ها بیشتر به دنبال روش‌های سریع‌الاثر هستند تا اثر کاهش آفت را بلافاصله ببینند. با توجه به اقتصاد ضعیف بسیاری از کشاورزان، پذیرش ریسک کاهش اولیه محصول دشوار است.»
وی افزود: «عوامل بومی کنترل بیولوژیک به‌دلیل سازگاری بیشتر با شرایط اقلیمی، شانس موفقیت بالاتری دارند، در حالی که ریسک استفاده از عوامل وارداتی زیاد است. همچنین مصرف‌کنندگان باید با خرید محصولات سالم، تولیدکنندگان را حمایت کنند تا این چرخه پایدار شود.»
این محقق تأکید کرد: «برخلاف سموم شیمیایی که ممکن است اثر سریع اما کوتاه‌مدت داشته باشند، کنترل بیولوژیک اثری ماندگار و سازگار با محیط دارد. استفاده بی‌رویه از سموم، سلامت محیط‌زیست و انسان را تهدید کرده و با ورود به زنجیره غذایی، خطرات جدی برای جوامع بشری به همراه دارد.»
📌 جمع‌بندی: کنترل بیولوژیک، فناوری سبز و سازگار با محیطی است که می‌تواند امنیت غذایی را تضمین کند، اما تحقق آن نیازمند سرمایه‌گذاری، فرهنگ‌سازی، ریسک‌پذیری کشاورزان و حمایت جدی مصرف‌کنندگان است.
