سایت تحلیلی خبری آوای دنا avayedena.com
فتاح بدری:مدیریت فرایند به کارگیری مؤثرو کارآمد منابع مادی وانسانی در برنامه ریزی سازماندهی بسیج منابع وامکانات هدایت و کنترل است که برای دستیابی به اهداف سازمانی و بر اساس نظام ارزشی مورد قبول صورت می گیرد.
واقعا باید گفت،یک مدیر باید شاخصه های فراوانی داشته باشد و ملاحظات زیادی را در روند کاری خود مد نظر گرفته تا هم توانایی خود را در اد اره آن نهاد یا سازمان به منصه ظهور برساند و هم آن اداره را به خوبی مدیریت و کارکنان و افکار عمومی را قانع نماید.
امروزه خطرات زیادی عرصه های مدیریتی را تهدیدمی کند، لذا در این نوشتار کوچک تلاش نموده ام تا با بهره گیری از کلام بزرگان و متنون اسلامی و تحلیلهای ناچیز خود ،برخی از این آفتها را که هم وجود آنها قابل انکار نیست و هم ضررهای جبران ناپذیری به پیکره ی مدیریت وارد می سازند، مطرح نمایم.
- اعتماد به سست عنصرها
مدیریت نیازمند تکیه بر نیروهای قوی ومتعهد و خوشنام است. راحت طلبان و منافقان هرگز مشاوران خوبی نیستند. حضرت علی علیه السلام در این خصوص می فرمایند:
«لا تتکل فی امورک علی کسلان » (1 )
درکارهایت به افراد تنبل تکیه نکن.
مدیر همواره باید از اعتماد به نیروهای ضعیف ،سست عنصر و کند پرهیز نماید. اعتماد به نیروهای سست عنصر موجب کندی روند کارهامی شود. سوگمندانه باید پذیرفت که بسیاری از طرح های عالی که سالیان دراز برای تصویب آن ها وقت صرف شده و صاحب نظران متخصص و متعهد فراوانی در تهیه وتکمیل آن ها زحمت کشیدند، هنگام اجراناکام ماند و تنها دلیل این امرهم اعتمادمسؤولان به عناصرتنبل ، ضعیف و منفعت طلب بود.بسیاری از طرح های کلان به افراد تنبل وبی اراده سپرده شد و موجب ضایع شدن بیت المال شد. مدیر هرگز نباید امور مهم را به افرادی که تنها در عرصه ی شعار جولان می دهند، بسپارد.
- نداشتن سعه ی صدر
مدیریت به ابزار مختلفی نیاز دارد که یکی از ابزارهای اصلی آن، داشتن سعه ی صدربرای مدیر است. نداشتن سعه ی صدر آفت مهمی است که مدیریت را تهدید می کند.
مدیر باید بتوانددر رویارویی با مشکلات، با حوصله ی فراوان به ارزیابی آن ها پرداخته و بابرنامه ریزی دقیق به حل آن ها بپردازد. مدیر در برخورد باافراد مختلف، باطرز تفکرهای مختلف رو به رو می شود. گاه نظرهایی صد درصد مخالف طرزتفکر او در جلسات طرح می شود که مدیرباید قدرت تحمل آن ها را داشته باشد.
مدیرباید سلیقه ی شخصی، گرایش سیاسی وعلاقه ی خود به افراد و طرز تفکرهای مختلف را فدای اهداف سازمان بنماید.
و لذا اگر غیر از این باشد یعنی علایق مدیر و طرز تفکر و سیاست مدیر در اولویت قرار گرفته و اهداف سازمانی در درجات بعد این سازمان و یا نهاد توفیقی نخواهد داشت و اینجاست که احاد جامعه و کارکنان سازمان و یا نهاد مربوطه احساس خطر نمایند که ای داد و بیداد این برای فصل کردن امده نی برای وصل کردن آمده ! این شخص آمده تا با بهرگیری از نیروها و اکانات سازمان در راستای اهداف پلید خود گام برداشته و خط خود ،باند خود ،جناح خود و قوم خود را بر مسند حاکمیت نشانده و سلیقه های شخصی و گرایش سیاسی خود را توسعه بخشد!
حضرت علی علیه السلام درباره ی سعه ی صدر فرمود:
«آله الریاسة سعة الصدر» (2)
ابزار ریاست، سعه ی صدر است. تنگ نظری و کم حوصلگی در برخورد بانظرات مخالف و مشکلات پیش بینی نشده، آفت خطرناک مدیریت است. مدیر باید در برابرانتقادها از خودنرمش نشان دهد و به پیشنهادهای رسیده توجه نماید.از خود رایی و خودبینی و غرور و تکبر دست بردارد زیرا نداشتن سعه ی صدر موجب می شود که نیروهای متخصص که از لحاظ فکری و سلیقه های شخصی با مدیر اختلاف دارند، با او همکاری نکنند.و از طرفی خورایی باعث هلاکت خواهد شد که این هلاکت هلاکت فرد نیست بلکه هلاکت سازمان و یا اداره مربوطه خواهد بود و این اداره یا سازمان که ملک شخصی و ملک بابای کسی که نیست اینجا بیت المال و نظام ما هزینه خواهد شد و دلسردی مردم و کارکنان از نظام را به همراه خواهد داشت.
- تندخویی
برخی از مردم و مسولین قاطعیت را با تندخویی و خشونت اشتباه گرفته اند و تصور می کنند اگر به کارمندی و یا کارگزاری پاسخ منفی و یا نه قاطع گفتن این نشان از مدیریت انقلابی است . برخی براین باورند که مدیر هماره باید گرزی به دست داشته باشد تا بتواند نیروها را به اطاعت از خویش وادار سازد. این افراد هماره در صددند تا تنبیه های اداری را به رخ کارکنان بکشند. تهدید به نه من و نه تو نمایند،تهدید به اخراج و عزل و نصب نمایند و لذا راه خشونت را در پیش می گیرند لذا مدیر باید بکوشد تاعلاوه براجرای دقیق دستوالعمل های اداری، از راه مهربانی به اداره ی امور بپردازد. پیامبرگرامی اسلام صلی الله علیه وآله الگوی مدیریت اسلامی است. آن حضرت پس از تشکیل حکومت اسلامی، با قاطعیت تمام به اجرای احکام اسلامی پرداخت و مهربانی راسرلوحه ی کارهای خویش قرار داد. امام علی علیه السلام نیز این گونه بود. تندخویی، آفت مدیریت است وموجب هتک حرمت به مدیرمی شود. امام صادق علیه السلام فرمود:
«ان شئت ان تکرم فلن و ان شئت ان تهان فاخشن » (3)
اگر می خواهی به تو احترام شود، پس نرمش داشته باش و اگر می خواهی به تواهانت شود، خشن باشد.
-سیاست بازی و قوم گرایی
یکی از آفتهایی که هماره مدیریتها را بدنام و بی اعتبار و زمینه اعتراضات فراوانی را به دنبال خواهد داشت سیاست بازی در ادارات ،نهادها و سازمانهاست و همچنین قومگرایی به جای شایسته سالاری و ...است.
لذا مدیر توانمند و دلسوز باید به جای سیاست بازی و کینه توزی و به جای این که به فکر طایفه‌گرایی باشد باید به توسعه کشور ،استان و شهرستان برای عبور از محرومیت تاریخی فکر کند.
مدیر نظام جمهوری اسلاکمی باید با کار و تلاش بی وقفه و شبانه روزی و مردمداری و مردم محوری و اخلاق و ادب و نزاکت مردم و سیاسیون را به خود جذب کند و نه با عزل و نصب های گسترده ،غیر معقول و افراطی
مدیر نظام جمهوری اسلامی مدیر یک گروه و قبیله نیست مدیر همه ی کارکنان و نیروهای تحت امر خود هست و لذا نباید همه ی هم و غم خود را به این معطوف کند که رئیس فلان دستگاه ،مرکز ،واحد ،مدرسه و... از کدام طایفه و فامیل انتخاب شود بلکه باید به دنبال رفع مشکلات و توسعه فرهنگی ،اجتماعی و ...باشد .
به اعتقاد نگارنده مدیرانی که بر خلاف قائده ،دغدغه کار سیاسی دارند و به دنبال جلب و جذب رای مردم هستند ،بدانند که بهترین راه جمع آوری رای مردم و تبلیغ ،کار کردن و خوب کار کردن و خوب ظاهر شدن برای مردم و در انظار مردم است.
پی نوشتها:
1-همان، ج 8، ص 393.
2-نهج البلاغه، حکمت 176.
3-همان، ج 4، ص 161.
فرهنگ کوثر-فتاح بدری
خدا قوت دلاور