آشنایی با کشاورزی ارگانیک شیوه جامع نگر کشت و کار
پایگاه خبری آوای رودکوف :هیچ تعریف پذيرفته شده جهانی برای کشاورزی ارگانیک وجود ندارد، اما بيشتر سازمان‌های كشاورزی بزرگ آن را سيستم توليد خاصی درنظر می‌گیرند كه هدفش پرهيز از استفاده از سموم دفع آفات، کودها، تنظيم كننده‌های رشد و مواد افزودنی خوراک دام مضر و مصنوعی است. به عنوان مثال، راهنمای وزارت کشاورزی ایالات متحده بیان می‌کند که کشاورزان از روش‌های کشاورزی استفاده می‌کنند که از محیط زیست محافظت می‌کنند و از کشاورزی مصنوعی و مواد کشاورزی مصنوعی اجتناب می‌کنند.
کشاورزی ارگانیک یا زیستی شیوه جامع نگر کشت و کار است که علاوه بر تولید محصولاتی با کیفیّت بالا، هدف مهم نگهداری و حفاظت از منابع طبیعی، خاک حاصلخیز، آب تمیز و تنوّع زیستی غنی است.
کشاورزی ارگانیک به عنوان یک نظام زراعی از اصول و قواعد یک موجود زنده تبعیت نموده و در آن تمامی اجزاء اعم از خاک، گیاه، حشره، کشاورز و... در ارتباطی تنگاتنگ هستند.
کشاورزی ارگانیک بهانه ای شد تا با رییس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی دکتر احمد بایبوردی هم کلام شویم.
خبرنگار آوای رودکوف ضمن آشنایی با کشاورزی ارگانیک در گفتگویی با دکتر بایبوردی نحوه تولید و امتیازات کشاورزی ارگانیک را بررسی نموده است.
- کشاورزی ارگانیک را چگونه تعریف می کنید؟
بسیاری بر این باورند که کشاورزی سنتی که در آن از کودها و آفتکش‌های مصنوعی شیمیایی استفاده نمی‌شود، مترادف با ارگانیک است.
در کشاورزی ارگانیک باید سلامت خاک، گیاه، حیوان، انسان و کره زمین را به عنوان یک مجموعه زنده حفظ کرده و شرایط زیستی آن را بهبود بخشید.
چرا کشاورزی ارگانیک را سیستمی مدیریتی می دانند؟ -
کشاورزی ارگانیک یک سیستم مدیریتی کُل گرایانه است که موجب حفظ و بهبود سلامت اکوسیستم کشاورزی و چرخه‌های زیستی و منابع آب و خاک می‌شود.
این نوع کشاورزی بر استفاده از عملیات مدیریتی به جای استفاده از نهاده‌های خارج از مزرعه تاکید دارد.
- مبنای تغذیه گیاهی در سیستم ارگانیک به چه صورتی است؟
کشاورزی ارگانیک یک روش طبیعی در امر تولید محصولات کشاورزی، باغی و دامی است که هماهنگ با طبیعت و زنجیره طبیعی موجودات زنده حاصل می‌شود. مبنای تغذیه گیاهی در سیستم ارگانیک، حفظ و ارتقاء حاصلخیزی خاک و تامین نیاز غذایی و سلامت محصول با استفاده از منابع غیرشیمیایی است.
- هدف اصلی در کشاورزی رایج چیست:؟
در کشاورزی رایج با توجه به افزایش نیازها و محدودیت منابع، هدف اصلی افزایش حداکثری تولید است و در آن به پیامد‌های میان مدت و درازمدت مدیریت اکوسیستم کشاورزی بر پایداری منابع، سلامت محیط و انسان و دیگر ابعاد اقتصادی- اجتماعی کشاورزی توجه نمی‌شود.
- نگرش تک بُعدی انسان با استفاده ابزاری از گیاهان چه پیامدهایی دارد؟
این استفاده ابزاری از گیاهان، جانوران و محیط زیست ریشه در نگرش تک بُعدی انسان محور دارد و بشر با این نگرش موجب تخریب محیط زیست و در نهایت تهدید سلامت خود شده است.
در این رهیافت به جای کاربرد نهاده‌های مصنوعی از روش‌ها، نهاده‌ها و عملیات زراعی، زیستی و مکانیکی برای تامین نیازهای اکوسیستم کشاورزی بهره می‌گیریم و همین روند است که منجر به تولید غذای سالم می‌شود.
- چرا کشاورزی ارگانیک باید بر پایه چرخه‌های اکولوژیک زنده بماند؟
پایه سیستم‌ها و چرخه‌های اکولوژیک زنده بوده و موجب تقویت و تثبیت این سیستم‌ها و چرخه‌ها شود.
فرصت‌های حیاتی در میان گونه‌های زنده موجود در محیط زیست با عدالت توزیع شود که با رعایت اصل سلامت این هدف محقق می‌شود.
- مدیریت متعهدانه کشاورزی ارگانیک به چه معناست؟
کشاورزی ارگانیک باید به شکلی پیشگیرانه و متعهدانه مدیریت شود تا سلامت و رفاه نسل فعلی، نسل‌های آینده و محیط زیست صیانت شود.
- - چرا توسعه تکنولوژی منجر به اثرات سوء انکارناپذیری بر سلامت انسان شده است؟
بررسی‌های اخیر نشان می دهد با توسعه تکنولوژی، مصرف جهانی آفتکش‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای دامی و هورمون‌ها در تولید مواد غذایی به ویژه در کشورهای در حال توسعه رشد چشمگیری داشته است که منجر به اثرات سوء انکارناپذیری بر سلامت انسان از جمله بروز انواع ناهنجاری‌ها در کودکان شده است.
بیش از 1180 ماده موثره آفتکش به عنوان قارچکش، حشره کش و علفکش در دنیا مصرف می‌شوند.
براساس آمار موجود کمتر از یک درصد حجم آفتکش‌های مورد استفاده به بدن آفت هدف وارد یا توسط آن مصرف می‌شود، بنابراین ورود بیش از 99 درصد آن به محیط زیست و محصولات غذایی اجتناب‌ناپذیر است.
- به چه دلایلی مصرف کنندگان در معرض خطر جدی قراردارند؟
به دلیل نبود آموزش کافی کشاورزان و دامداران و مصرف بی‌رویه سموم، کودهای شیمیایی و داروها به ویژه در زمان نزدیک به برداشت محصول یا کشتار دام به طور قطع مصرف کنندگان در معرض خطر جدی قرار دارند.
این خطرات زمینه ساز بسیاری از بیماری‌های ناشی از غذا و بروز انواع سرطان‌ها به دلیل آلودگی‌های شیمیایی و بیولوژیک مواد غذایی در مراحل مختلف "از مزرعه تا سفره" است.
- چگونه ایجاد قوانین استاندارد در افزایش تولید محصولات ارگانیک تاثیرگذار خواهد بود؟
ایجاد قوانین استاندارد برای محصولات کشاورزی به منظور یکپارچه سازی کشاورزی زیستی در کشور در افزایش تولید محصولات ارگانیک تاثیرگذار خواهد بود.
- تصویب علامت تجاری برای محصولات ارگانیک چه اثراتی خواهدداشت؟
تصویب علامت تجاری به صورت برچسب و نصب آن بر روی محصولات کشاورزی به منظور اطمینان مصرف کنندگان از سالم بودن موادغذایی عاملی برای برقراری ارتباط محصولات ارگانیک با مصرف کننده محسوب می‌شود.
- چرا ایجاد فرهنگ مصرفی برای محصولات ارگانیک نقشی حیاتی قلمداد می شود؟
ایجاد فرهنگ مصرفی توسط رسانه‌های عمومی برای تشویق و شناسایی مصرف محصولات زیستی نقشی حیاتی قلمداد می شود.
ایجاد اماکن و فروشگاه‌های خاص برای عرضه محصولات زیستی ضروری است.
کارشناسان کاهش یارانه‌های کود و سم و تخصیص این یارانه‌ها در راستای تولید محصولات زیستی الزامی می‌دانند.
گفتگو: مهندس امیرمسعود طایفه سلطانخانی
