عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: اکنون با انحراف نقدینگی که در بانک‌ها به شبه‌پول تبدیل شده اگر اتفاقی بیفتد به سونامی تورم در اقتصاد ایران تبدیل می‌شود که نگران‌کننده است.
به گزارش آوای رودکوف به نقل از فارس، محمد حسین حسین‌زاده بحرینی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در همایش سالانه اقتصاد مقاومتی به موضوع اصلاحات طرح جدید بانکداری مجلس برای ایجاد ثبات اقتصادی پرداخت و اظهار داشت: از نظر من اقتصاد مقاومتی یعنی اینکه ماتریس SWOT را باید با دقت هر چه بیشتر ترسیم کرده و نقاط ضعف، قوت، تهدید و فرصت بیرونی را احصاء و ارتباط بین آنها را برقرار کرد.
وی تأکید کرد: باید مشخص شود با فرصت یا تهدید بیرونی کدام ضعف یا قوت و بالعکس وجود دارد و برای غلبه به ضعف‌ها و کنترل تهدیدها برنامه‌ریزی کرد.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه در تحقق اقتصاد مقاومتی بسیار ناکارآمد بوده‌ایم، عنوان کرد: یکی از سؤالات این است که بانک چه نسبتی با اقتصاد مقاومتی دارد. سؤال جدی در ماتریس اقتصاد ایران این است که نهاد بانک کجا قرار می‌گیرد و آیا در فهرست قوت یا ضعف جای می‌گیرد. قطعاً هر چه است نهاد بانک عامل داخلی بود و بیرون از محیط اقتصاد تعریف نمی‌شود.
حسین‌زاده تصریح کرد: جمع‌بندی این است نهاد بانک را باید در فهرست ضعف‌های اقتصاد ایران قرار دهیم اما بدان معنی نیست که نقاط قوت ندارد بلکه فی‌المجموع آن را بررسی و ارزیابی می‌کنیم.
به گفته این اقتصاددان بانک را ضعف می‌دانیم و به دنبال مدیریت و تبدیل شدن به قوت آن باشیم. مهمترین نشانه در ضعف بودن نهاد بانک در اقتصاد ایران آشکار شده پدیده انحراف نقدینگی است که محصول عملکرد بانک می‌دانم.
این نماینده مجلس تأکید کرد: وقتی در یک اقتصاد نقدینگی است اما در جایی که باید باشد نیست یعنی انحراف دارد 4 سال پیش این موضوع را در مجلس مطرح کردم و اقتصاد ایران مبتلا به عارضه انحراف نقدینگی است و اینکه گفته می‌شود منابع بانکی و نقدینگی کم است گزاره درستی نیست.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس یکی از عوامل انحراف نقدینگی را بانک معرفی کرده و ارزیابی می‌کند در نظام پولی و بانکداری دنیا نظام ذخیره جزئی به عنوان بانک وجود دارد. یکی از آسیب‌های بانک که به اقتصاد تحمیل می‌کند همین موضوع است. در نظام ذخیره جزئی اینکه گفته می‌شود بانک مرکزی خلق پول می‌کند غلط است بلکه در رأس آن نهاد و مؤسسات بانک‌ها هستند که خلق پول می‌کنند، اما اینکه در چه مسیری قرار می‌گیرد در مدیریت نظام اقتصادی کشور نیست.
حسین‌زاده به سیاست‌های اقتصادی دولت یازدهم اشاره کرد و افزود: در حال حاضر ارزیابی دولت مدنظر نیست بلکه نهاد بانک محور است بسته اول سیاست اقتصادی دولت نگاه آسیب‌شناسی بود و بسته دوم 177 راهکار اجرایی ارائه کرد در این سیاست‌ها که بخشی از آن رویکرد پولی بود دولت به صراحت اعلام کرد مدیریت و کاهش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی و جلوگیری از اضافه برداشت بانک‌ها در دستور کار است و اگر خاطرتان باشد این مورد جزو (تک ستاره یعنی اینکه نیاز به مصوبه و قانون نداشت) بود.
وی ادامه داد: دولت متصور بود که نیاز به هیچ حمایتی ندارد و بانک مرکزی با ابزارهای موجود می‌تواند آن را کنترل کند اما طبق آخرین گزارش بانک مرکزی از نماگرهای اقتصادی که 5 بهمن امسال منتشر شد از سال 92 تا شهریور 95 بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی تقریباً دو برابر شد. آیا دولت و بانک مرکزی موافق اضافه شدن این بدهی‌ها بودند؟ خود آنها اعلام کردند که مخالفند پس چرا این اتفاق افتاد؟
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تأکید کرد: آنها می‌خواستند حتی طبق سیاست اعلامی این بدهی را کاهش دهند چرا ظرف سه سال بانک مرکزی و دولت موفق نشدند پاسخ این است که بانک‌ها واسطه وجوهی که بانک مرکزی خلق می‌کند نیستند این توهم را باید کنار گذاشت. بانک‌ها خودشان خالق پول هستند.
وی با بیان اینکه دولت به صراحت اعلام کرد دنبال کنترل نقدینگی است، یادآور شد: نقدینگی در دولت جدید نزدیک به سه برابر شده و دولت تعمداً نقدینگی را زیاد نکرد بلکه مبنای آن کاهش بود سؤال این است که چرا بانک مرکزی و دولت علی‌رغم عزم جدی برای کنترل مقابل سیل نقدینگی منفعل شدند؟
به گفته حسین‌زاده اکنون نقدینگی به مرز 1200 هزار و دویست میلیارد تومان رسیده است. گاهی اوقات این شبهه وجود دارد که اگر نقدینگی زیاد است چرا تورم افزایش نمی‌یابد. زیرا تابعی از آن است پاسخ روشن و ساده است چون نقدینگی شبه پول یعنی سپرده‌گذاری در بانک وجود دارد که نقدشوندگی بالا ندارد و قدرت خرید آنی ایجاد نمی‌کند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اینکه در حدود 90 درصد سپرده‌های بانکی به شبه‌پول تبدیل شده که قدرت خرید آنی ایجاد نمی‌کند، اظهار داشت: اگر صاحبان آنها تصمیم بگیرند به هر دلیلی که اخیراً هم سیگنالی در بازار ارز وجود داشت، شبه پول خود را به پول تبدیل کند نه فقط باید نگران تورم بلکه باید نگران سونامی تورم باشیم.
وی با تأکید بر اینکه ذاتاً این نقدینگی تورم‌آفرین نیست، گفت: در ایام اخیر که نوسانات ارزی زیاد شد طیب‌نیا و سیف به کمیسیون اقتصادی آمدند و در این باره توضیحاتی دادند. اگر سپرده‌گذار احساس کند که سودآوری در بازار دیگری وجود دارد شبه‌پول به پول تبدیل می‌شود و نگران‌کننده است.
حسین‌زاده در مورد اینکه چرا نقدینگی به شبه‌پول تبدیل شده است خاطرنشان کرد: به دلیل آنکه کسب و کار سودآوری سراغ نداریم که هزینه تأمین مالی 25 درصدی را بدهد و علاوه بر آن کارآفرین هم سود برداشت کند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: کنترل نقدینگی شاید به زعم دولت دستاورد باشد اما تهدید بالقوه است که اگر به سمت پول شدن برود به راحتی نمی‌توان آن را مدیریت کرد.
وی با طرح این سؤال که چگونه باید نهاد بانک تغییر ماهیت پیدا کرده و به نقطه قوت تبدیل شود، یادآور شد: در اقتصاد ایران سالهاست اتفاق‌نظر وجود دارد که نهاد بانک و بانکداری بازبینی شود، باید کارکرد آن به سمت نقطه قوت هدایت شود.
این نماینده مجلس با اشاره به اینکه 3 یا 4 سال پیش سال حمایت از تولید ملی بود، عنوان کرد: آن موقع به حضرت آقا گفتم با این وضعیت حمایت از تولید ملی رخ نمی‌دهد که یکی از مهمترین لوازم آن بانک است. بانک یکی از مشکلات اقتصاد ایران نیست بلکه مشکل اقتصاد ایران است.
حسین‌زاده با بیان اینکه نسخه جدید طرح بانکداری بدون ربا در مجلس نهم تهیه شد، تصریح کرد: در این مسیر از تمامی کارشناسان و صاحبنظران و مسئولان خواسته شد که نظر دهند زیرا قانون بانکی فعلی نیز مربوط به سال 51 است. مهمترین رویکرد طرح تا این مقطع این است که بانک مرکزی باید به یک بانک مرکزی مقتدر تبدیل شود و نظام ذخیره جزئی اگر با بانک مرکزی غیرمقتدر همراه شود بدون تردید نتیجه آن انحراف نقدینگی است که اکنون رخ داده است.
وی ادامه داد: همین الان اگر این طرح تصویب شود می‌تواند جلوی عارضه انحراف نقدینگی را بگیرد با این حال راه‌حل‌های اساسی‌تری نیز می‌تواند وجود داشته باشد.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اینکه طرح بانکداری بدون ربا از سوی رئیس مجلس برای مقام معظم رهبری و مراجع ارسال شد و یک نسخه آن از سوی مرکز پژوهش‌ها به مدیریت حوزه علمیه قم تقدیم شد، گفت: پاسخ مدیریت حوزه علمیه به این طرح منفی بوده که جوابگوی مشکلات نظام بانکی نیست باید توجه داشت نحله‌های مختلفی در حوزه بانکداری اسلامی مانند سایر علوم وجود دارد.
حسین‌زاده ادامه داد: مدیریت حوزه علمیه قم معتقد است اول باید اقتصاد اسلامی شکل بگیرد و بانکداری اسلامی در دل آن تعیین تکلیف شود اما این یعنی هیچ. ولی نیاز داریم بخش‌ها و قوانین به روز شود همچنین در دیداری که با آیت‌الله مکارم شیرازی داشتیم ایرادات تمدید این موضوع گرفتند که با پاسخ‌های ما قانع شدند و فردای آن روز در درس خارج فقه خود مطرح کردند. بشارت می‌دهم که طرح خوبی برای بانکداری در مجلس وجود دارد و توصیه می‌کنم که زودتر توسط مجلس به تصویب برسد.
وی تأکید کرد: باید مشخص شود با فرصت یا تهدید بیرونی کدام ضعف یا قوت و بالعکس وجود دارد و برای غلبه به ضعف‌ها و کنترل تهدیدها برنامه‌ریزی کرد.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه در تحقق اقتصاد مقاومتی بسیار ناکارآمد بوده‌ایم، عنوان کرد: یکی از سؤالات این است که بانک چه نسبتی با اقتصاد مقاومتی دارد. سؤال جدی در ماتریس اقتصاد ایران این است که نهاد بانک کجا قرار می‌گیرد و آیا در فهرست قوت یا ضعف جای می‌گیرد. قطعاً هر چه است نهاد بانک عامل داخلی بود و بیرون از محیط اقتصاد تعریف نمی‌شود.
حسین‌زاده تصریح کرد: جمع‌بندی این است نهاد بانک را باید در فهرست ضعف‌های اقتصاد ایران قرار دهیم اما بدان معنی نیست که نقاط قوت ندارد بلکه فی‌المجموع آن را بررسی و ارزیابی می‌کنیم.
به گفته این اقتصاددان بانک را ضعف می‌دانیم و به دنبال مدیریت و تبدیل شدن به قوت آن باشیم. مهمترین نشانه در ضعف بودن نهاد بانک در اقتصاد ایران آشکار شده پدیده انحراف نقدینگی است که محصول عملکرد بانک می‌دانم.
این نماینده مجلس تأکید کرد: وقتی در یک اقتصاد نقدینگی است اما در جایی که باید باشد نیست یعنی انحراف دارد 4 سال پیش این موضوع را در مجلس مطرح کردم و اقتصاد ایران مبتلا به عارضه انحراف نقدینگی است و اینکه گفته می‌شود منابع بانکی و نقدینگی کم است گزاره درستی نیست.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس یکی از عوامل انحراف نقدینگی را بانک معرفی کرده و ارزیابی می‌کند در نظام پولی و بانکداری دنیا نظام ذخیره جزئی به عنوان بانک وجود دارد. یکی از آسیب‌های بانک که به اقتصاد تحمیل می‌کند همین موضوع است. در نظام ذخیره جزئی اینکه گفته می‌شود بانک مرکزی خلق پول می‌کند غلط است بلکه در رأس آن نهاد و مؤسسات بانک‌ها هستند که خلق پول می‌کنند، اما اینکه در چه مسیری قرار می‌گیرد در مدیریت نظام اقتصادی کشور نیست.
حسین‌زاده به سیاست‌های اقتصادی دولت یازدهم اشاره کرد و افزود: در حال حاضر ارزیابی دولت مدنظر نیست بلکه نهاد بانک محور است بسته اول سیاست اقتصادی دولت نگاه آسیب‌شناسی بود و بسته دوم 177 راهکار اجرایی ارائه کرد در این سیاست‌ها که بخشی از آن رویکرد پولی بود دولت به صراحت اعلام کرد مدیریت و کاهش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی و جلوگیری از اضافه برداشت بانک‌ها در دستور کار است و اگر خاطرتان باشد این مورد جزو (تک ستاره یعنی اینکه نیاز به مصوبه و قانون نداشت) بود.
وی ادامه داد: دولت متصور بود که نیاز به هیچ حمایتی ندارد و بانک مرکزی با ابزارهای موجود می‌تواند آن را کنترل کند اما طبق آخرین گزارش بانک مرکزی از نماگرهای اقتصادی که 5 بهمن امسال منتشر شد از سال 92 تا شهریور 95 بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی تقریباً دو برابر شد. آیا دولت و بانک مرکزی موافق اضافه شدن این بدهی‌ها بودند؟ خود آنها اعلام کردند که مخالفند پس چرا این اتفاق افتاد؟
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تأکید کرد: آنها می‌خواستند حتی طبق سیاست اعلامی این بدهی را کاهش دهند چرا ظرف سه سال بانک مرکزی و دولت موفق نشدند پاسخ این است که بانک‌ها واسطه وجوهی که بانک مرکزی خلق می‌کند نیستند این توهم را باید کنار گذاشت. بانک‌ها خودشان خالق پول هستند.
وی با بیان اینکه دولت به صراحت اعلام کرد دنبال کنترل نقدینگی است، یادآور شد: نقدینگی در دولت جدید نزدیک به سه برابر شده و دولت تعمداً نقدینگی را زیاد نکرد بلکه مبنای آن کاهش بود سؤال این است که چرا بانک مرکزی و دولت علی‌رغم عزم جدی برای کنترل مقابل سیل نقدینگی منفعل شدند؟
به گفته حسین‌زاده اکنون نقدینگی به مرز 1200 هزار و دویست میلیارد تومان رسیده است. گاهی اوقات این شبهه وجود دارد که اگر نقدینگی زیاد است چرا تورم افزایش نمی‌یابد. زیرا تابعی از آن است پاسخ روشن و ساده است چون نقدینگی شبه پول یعنی سپرده‌گذاری در بانک وجود دارد که نقدشوندگی بالا ندارد و قدرت خرید آنی ایجاد نمی‌کند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اینکه در حدود 90 درصد سپرده‌های بانکی به شبه‌پول تبدیل شده که قدرت خرید آنی ایجاد نمی‌کند، اظهار داشت: اگر صاحبان آنها تصمیم بگیرند به هر دلیلی که اخیراً هم سیگنالی در بازار ارز وجود داشت، شبه پول خود را به پول تبدیل کند نه فقط باید نگران تورم بلکه باید نگران سونامی تورم باشیم.
وی با تأکید بر اینکه ذاتاً این نقدینگی تورم‌آفرین نیست، گفت: در ایام اخیر که نوسانات ارزی زیاد شد طیب‌نیا و سیف به کمیسیون اقتصادی آمدند و در این باره توضیحاتی دادند. اگر سپرده‌گذار احساس کند که سودآوری در بازار دیگری وجود دارد شبه‌پول به پول تبدیل می‌شود و نگران‌کننده است.
حسین‌زاده در مورد اینکه چرا نقدینگی به شبه‌پول تبدیل شده است خاطرنشان کرد: به دلیل آنکه کسب و کار سودآوری سراغ نداریم که هزینه تأمین مالی 25 درصدی را بدهد و علاوه بر آن کارآفرین هم سود برداشت کند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: کنترل نقدینگی شاید به زعم دولت دستاورد باشد اما تهدید بالقوه است که اگر به سمت پول شدن برود به راحتی نمی‌توان آن را مدیریت کرد.
وی با طرح این سؤال که چگونه باید نهاد بانک تغییر ماهیت پیدا کرده و به نقطه قوت تبدیل شود، یادآور شد: در اقتصاد ایران سالهاست اتفاق‌نظر وجود دارد که نهاد بانک و بانکداری بازبینی شود، باید کارکرد آن به سمت نقطه قوت هدایت شود.
این نماینده مجلس با اشاره به اینکه 3 یا 4 سال پیش سال حمایت از تولید ملی بود، عنوان کرد: آن موقع به حضرت آقا گفتم با این وضعیت حمایت از تولید ملی رخ نمی‌دهد که یکی از مهمترین لوازم آن بانک است. بانک یکی از مشکلات اقتصاد ایران نیست بلکه مشکل اقتصاد ایران است.
حسین‌زاده با بیان اینکه نسخه جدید طرح بانکداری بدون ربا در مجلس نهم تهیه شد، تصریح کرد: در این مسیر از تمامی کارشناسان و صاحبنظران و مسئولان خواسته شد که نظر دهند زیرا قانون بانکی فعلی نیز مربوط به سال 51 است. مهمترین رویکرد طرح تا این مقطع این است که بانک مرکزی باید به یک بانک مرکزی مقتدر تبدیل شود و نظام ذخیره جزئی اگر با بانک مرکزی غیرمقتدر همراه شود بدون تردید نتیجه آن انحراف نقدینگی است که اکنون رخ داده است.
وی ادامه داد: همین الان اگر این طرح تصویب شود می‌تواند جلوی عارضه انحراف نقدینگی را بگیرد با این حال راه‌حل‌های اساسی‌تری نیز می‌تواند وجود داشته باشد.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اینکه طرح بانکداری بدون ربا از سوی رئیس مجلس برای مقام معظم رهبری و مراجع ارسال شد و یک نسخه آن از سوی مرکز پژوهش‌ها به مدیریت حوزه علمیه قم تقدیم شد، گفت: پاسخ مدیریت حوزه علمیه به این طرح منفی بوده که جوابگوی مشکلات نظام بانکی نیست باید توجه داشت نحله‌های مختلفی در حوزه بانکداری اسلامی مانند سایر علوم وجود دارد.
حسین‌زاده ادامه داد: مدیریت حوزه علمیه قم معتقد است اول باید اقتصاد اسلامی شکل بگیرد و بانکداری اسلامی در دل آن تعیین تکلیف شود اما این یعنی هیچ. ولی نیاز داریم بخش‌ها و قوانین به روز شود همچنین در دیداری که با آیت‌الله مکارم شیرازی داشتیم ایرادات تمدید این موضوع گرفتند که با پاسخ‌های ما قانع شدند و فردای آن روز در درس خارج فقه خود مطرح کردند. بشارت می‌دهم که طرح خوبی برای بانکداری در مجلس وجود دارد و توصیه می‌کنم که زودتر توسط مجلس به تصویب برسد.
نظرات بینندگان
عکس روز
