سلامت محصول، پاشنه آشیل حضور کالاهای کشاورزی ایران در بازارهای هدف

پایگاه خبری آوای رودکوف-امیرمسعود طایفه سلطانخانی:بخش کشاورزی یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی است که سهم دیرینه ای در سبد صادراتی کشور داشته و متناسب با ظرفیت های داخلی و فرصت های بین المللی، قابلیت عرضه کالاهای کشاورزی را فراهم کرده است.

شاخص های کمّی و کیفی بسیار مهمی در بخش کشاورزی وجود دارد که در فرآیند صادرات محصولات این بخش از حساسیت بالایی برخوردار است.

دو شاخص قیمت تمام شده و سلامت محصول، پاشنه آشیل حضور کالاهای کشاورزی ایران در بازارهای هدف است که البته متناسب با نوع بازار، تنوع سلیقه مصرف کننده خارجی، قدرت خرید، سطح رفاه عمومی کشور هدف و سایر عوامل موثر دارای نوسان است. درحال حاضر قیمت تمام شده محصولات صادراتی بخش کشاورزی از دو عامل متاثر می شود.

در حوزه تولید به واسطه کاهش سطح اراضی و باغات، نبود الگوی کشت، مصرف بی رویه کود و سم، پایین بودن ضریب نفوذ مکانیزاسیون، پایین بودن راندمان عملکرد در واحد سطح و... قیمت تمام شده افزایش یافته و در حوزه صادرات نیز برخی پارامترها از جمله نرخ غیررقابتی سود تسهیلات بانکی، ضایعات متعدد در مرحله سورت محصول به واسطه عدم ماندگاری مناسب، افزایش دستمزدها، طولانی شدن فرآیند صدور کالا، نرخ های غیررقابتی حمل و نقل و تخلیه و بارگیری به واسطه فرسودگی ناوگان، پایین بودن ظرفیت واقعی تولید واحدهای صادراتی، فقدان بکارگیری روش های مدرن مدیریت و بازاریابی و... بر قیمت تمام شده کالاهای صادراتی موثرند. جدای از مشکلاتی که در بدنه بخش غیردولتی مرتبط با تولید و صدور محصولات کشاورزی وجود دارد عرصه مدیریت بخش دولتی این محصولات نیز دچار تغییرات شدید سیاستی، مدیریتی و عملیاتی است. این اعمال تغییرات ناگهانی بویژه در بخش تولید که حلقه اساسی برای اعمال مدیریت صحیح و یکپارچه در حوزه صادرات محصولات کشاورزی است بروز و ظهور دارد. مهم ترین چالش در بخش تولید، فقدان برنامه و طرح جامع و منسجم برای تولید محصولات صادراتی است.

مدیریت تولید کشاورزی از نگاه مجوزدار شدن واردات محصولات کشاورزی که از سوی قوه مقننه در قانون ارتقای بهره وری بخش کشاورزی نمود یافته نه تنها کمکی به مدیریت کلان این بخش نخواهد کرد بلکه رقابت پذیری و ارتقای شاخص های کمی و کیفی محصولات کشاورزی را با تنگنا مواجه خواهد کرد که تاثیرات مستقیم آن در حوزه مصرف داخلی و بویژه صادرات محصولات این بخش قابلیت ها و ظرفیت های بسیار فراوانی در بخش کشاورزی وجود دارد که می توان با برنامه ریزی دقیق و هماهنگ به ارزآوری و درآمدهای اقتصادی قابل توجهی دست یافت.

از این رو به منظور دستیابی بهینه به منابع و ظرفیت های بخش کشاورزی و توسعه فعالیت های پایدار و با ارزش افزوده بالادر این بخش باید الزامات مورد نیاز برای تحقق اهداف میان مدت و بلندمدت تامین شود. الزامات مورد اشاره در دو بخش و با رویکرد واحد باید تامین و تدارک شود.

در بخش اول ارتقای کیفیت محصولات و افزایش راندمان عملکرد و بهبود سایر صفات کمّی و کیفی محصولات کشاورزی با ماهیت درون بخشی مورد توجه است، بطوری که اصلاح زیرساخت ها، تنظیم مقررات، حمایت ها، سرمایه گذاری ها، بکارگیری ابزارها و نهاده های تولید، بکارگیری نیروی انسانی ماهر و متخصص باید سمت و سوی افزایش کارآمدی و ارتقای بهره وری داشته و به سلامت ظاهری محصولات، افزایش ماندگاری محصول در انبار، حذف باقیمانده ترکیبات سموم و کودهای شیمیایی و هرگونه آلودگی میکروبی محصولات منجر شود.