لزوم ارزش‌بخشی به میراث فرهنگی لارستان با به‌سازی برکه‌ها

پایگاه خبری آوای رودکوف- مدینه صابری: به‌طور معمول در هر نقطه از شهرستان بزرگ لارستان که قدم بگذاری؛ گنبدهای کاه گِلی را می‌بینی که به رنگ سپید شیری‌رنگ آغشته شده و در دورنمای کوی و برزن خود نمائی می‌کنند. این برکه‌ها که یادگاری عصر کهن مردم فرهنگ‌دوست لارستان بزرگ محسوب می‌شود؛ خود نمادی از تاریخ این دیار است.

تعدد و فراوانی برکه‌های لارستان بزرگ در گذشته دور به بیش از سه هزار برکه می‌رسیده که با گذر زمان و در عبور از ناملایمتیها و به واسطه تخریبهای ناشی از توسعه و پیشرفتِ این دیار بکر، بخش مهمی از سند هویتی خود را در معرض خطر نابودی قرار داده است.

اهمیت توجه بر برکه‌ها که آب انبار هم نامیده می‌شود از آنجا بروز می‌کند که بخش بزرگی از آب شرب خانواده‌های لارستانی از این منبع تأمین شده است و خود دلگرمی این سرزمین کم‌آب با نگهداشت آب بر پیشانی سائیده است؛ درست در آن زمان که مردم در صفهای طولانی در انتظار آب چشم‌انتظار خنکای ماندند و با آمدن نسیم خوش پیشرفت مردم و مسئولان لارستان بزرگ را به تدبیری همه‌جانبه در اثر تخریبهای بوجود آمده فراخواند.

اهمیت این مسأله آنجا بروز می‌کند که در پی تخریبهای پی در پی برکه‌ها(آب انبارها) برخی مسئولان لارستان کمر همت بسته و با بیان اینکه برکه‌ها سند هویتی اجتماعی-فرهنگی منطقه است بر لزوم تداوم دلبستگی مردم با این یادگاران تصریح می‌کنند و می‌گویند: مردم برای حفظ این یادگاران فراموش شده، وارد میدان شوند.

گرچه مسئولان قبلی و فعلی لارستان بزرگ همگی بر اهمیت برکه‌ها تأکید می‌کنند ولی نباید از گام‌های مهمی که در طول حداقل ده سال گذشته تا به امروز برای احیای برکه‌ها برداشته شده غافل شد چرا که همین اقدامات است که نویدبخش آینده‌ای بهتر برای برکه‌ها این یادگاران فرهنگ و هنر لارستان است.

اما نباید فراموش کرد که احیا، بازسازی و ماندگاری برکه‌ها نیازمند برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت است.

در گذشته دیدیم و شنیدیم که مسئولان لارستان بزرگ در همت فراگیر برای احیای برکه‌ها در قالبِ اقدامات فرهنگی-اجتماعی، همایش‌هائی برگزار کرده و با تعاملات مکرر با مسئولان رده بالاتر نسبت به جذب اعتباراتی در این بخش دست یازیده‌اند که گوه آن هم اختصاص ردیف بودجه شهرداری لارستان برای زیباسازی، بهسازی و مرمت برکه‌ها است که در سال 98 محقق خواهد شد.

در هر حال برکه‌ها که به سخنی آب انبار هم نامیده شده‌اند از جمله آثار تاریخی استان فارس محسوب می‌شوند که به جز کاربری ذخیره‌سازی آب شرب، در بخش گردشگری و توسعه توریسم پروری و حتی ایجاد ایده و تولید خلاقیت‌ها می‌توانند کاربری داشته باشند.

این بناها که عمر خود را به قدمت تاریخ لارستان می‌بینند و اوج ساخت ساز خود را در طول دوران صفویه در اوج می‌دانند؛ بی‌شک پیداست که با سازو کاری که در آن بکاررفته است در اثر کاربری‌های مختلف جنبه عام‌المنفعه داشته و بصورت خصوصی، عمومی، روستائی، قلعه‌ای، بیابانی و میانراهی مورد مصرف داشته‌اند و همین مسأله گویای خاصیت التیام‌بخشی بودن برکه‌ها در خدمترسانی به مردم و مسافران بوده است.

در عصر حاضر و با اهمیت و تأکیدی که دولت و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و حتی بخش خصوصی بر برکه‌ها از خود نشان داده است.

بر این باوریم که مسئولان چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی، در صدد حفظ حریم مردم و توجه بر حقوق شهروندی مردم هستند و مردم را با هر شغل و منسبی که باشند پای صف‌های تصریح و تأمین حقوق شهروندی از پای نخواهند نشاند و در کمترین حالت اگر هم مُسَکِنی باشد، آن را برای راحتی مردم از خطه لارستان بزرگ تزریق خواهند کرد و همه تلاششان را به روند توزیع خدمت در عناوین گردشگری، تاریخی، فرهنگی و توسعه و پیشرفت حفاظت و حمایت خواهند کرد و می‌کنند.

در اینجا تأکید سخن بر مردم است؛ مردم لارستان بزرگ با آن فرهنگ دیرینه متعالی که می‌سوزد و می‌سازد که تَکَلُمی باشد بر قلب خسته و روح گریان نسل حاضر که در فوران تطلاطم بی‌مهری‌ها در تماشای محو پابر رکاب برکه‌ها دست و پا می‌زند.!

و مردمی که در شرایط سخت دوران کهن این دیار با سربلندی هر چه تمامتر، ناملایمتی‌ها را پس زده‌اند و با احداث این برکه‌ها(آب انبارها)، تجربیاتی بس گرانبها از هنر و تمدن و صنعت را برجای نهاده‌اند و اکنون در این عصر پرتطاطم می‌خواهند که برکه‌ها زنده بمانند.

ولی باید دانست که رفتن ره صد ساله در یک شب کاری بس مشکل است و تلاش برای حضور جاویدان و ماندگار برکه‌ها بعنوان یک میراث ماندگار برای لارستان بزرگ در قلب تاریخ و فرهنگ و هنر این دیار حق مسلم مردم دیار لارستان است.

پا بر رکاب حقوق شهروندی، وقتی سخن از حقوق شهروندی به میان می‌آید حق به جانبان اول همان شهروندان هستند که می‌گوید:" باید برکه‌ها را ساخت و احیا کرد" ولی علاوه بر ساز و کارهای مسئولان لارستان در این عمل، رفتار شهروندی نیز بسیار پرمایه می‌نماید؛ چرا که وقتی همه ما دوران کودکی را طی کرده و به بلوغ اجتماعی می‌رسیم باید بدانیم که همیشه دیر رسیدن به معنای دیگر نرسیدن نیست؛ بلکه به معنای به سلامت رسیدن هم است و در این مسیر باید یاد بگیریم و برایمان نهادینه شود که برکه‌ها فقط حق من نیست بلکه حق همه مردم و همه مسافران و بلکه حق همه گردشگران است و حتی باید بپذیریم که تلاش برای احقاق حق مردمی به معنی پایمال شدن حقوق و دستاوردهای مسئولان لارستان بزرگ نباشد.

جای گفتن دارد که وقتی در شرایط تحریم و فشار اقتصادی می‌توانیم در کنار هم بودن و کار برای یکدیگر را فراموش نکنیم؛ چگونه می‌توانیم کار برای برکه‌ها را که سند توسعه شهرستان لارستان هستند و در کنار آنها بودن را فراموش کنیم.

در پایان و در پاسخ به تلاش همه‌گیر و فراگیر مسئولان لارستان بزرگ به این سخن گهربار مولای متقیان حضرت علی ع در خطه 34 نهج البلاغه بسنده می‌کنم که فرمودند: اى مردم، مرا بر شما حقى است و شما را بر من حقى است. حقى كه شما به گردن من داريد، اندرز دادن و نيكخواهى شماست و غنايم را بتمامى، ميان شما تقسيم كردن و تعليم دادن شماست تا جاهل نمانيد و تأديب شماست تا بياموزيد.

حقى كه من به گردن شما دارم، بايد كه در بيعت وفادار باشيد و در روياروى و پشت سر نيكخواه من باشيد و چون فرا مى خوانمتان به من پاسخ دهيد و چون فرمان مى دهم فرمان بريد؛ که می‌گوید حاکمان بر مردم حقی دارند و مردم نیز بر حاکمان حق دارند و همه بر گردن هم حقی دارند و رعایت همه این نکات ارزشمند و تفهیم آن بر دلهای خواب‌آلود گامی موثر در راستای ایجاد شهری آباد است که ما را به شهروندی مسئول و مسئول را به مدیری مدبر در امور شهری تبدیل کند.

مدینه صابری/ خبرنگار پایگاه خبری آوای رودکوف