چه کسی نخست‌وزیر عراق می‌شود؟

به گزارش  پایگاه خبری آوای رودکوف؛مقتدی صدر با ۷۳ کرسی، صدرنشین کرسی‌های پارلمان عراق شده و حالا برای بدست آوردن جایگاه نخست‌وزیری لازم است که دست به ائتلاف با گروه‌های دیگر بزند. جریان صدر با ایران زوایه دارد و به جهان عرب نزدیک است. او شعار ملی‌گرایی سر داده و مدافع خروج آمریکا از عراق است.

جریان صدر اعلام کرده است که پست نخست‌وزیری را این بار سهم خود می‌داند و به هیچ وجه از آن کوتاه نمی‌آید.

این جریان به‌عنوان پیروز اول انتخابات با کسب بالاترین آرا و ۷۳ کرسی از مجموع ۳۲۹ کرسی پارلمان، باید حداقل نیمی از کرسی‌ها را از آن خود کند و به ۱۶۵ کرسی دست یابد.

رایزنی صدر با گروه‌های مخالف ایران

براساس گزارش‌های رسانه‌ای، صاحب‌نظران نزدیک به صدری‌ها و شبکه‌های اجتماعی، این تیم رایزنی به‌عنوان اولین ماموریت قرار است با حزب دمکرات کردستان عراق (مسعود بارزانی) به‌عنوان پیروز اول جریان‌های کرد در شمال عراق با ۳۲ کرسی و ائتلاف «تقدم» (محمد الحلبوسی) به‌عنوان پیروز اول گروه‌های سیاسی اهل سنت با ۳۸ کرسی بر سر ایجاد فراکسیون بزرگ و تشکیل دولت جدید رایزنی کند.

جریان صدر یک تیم رایزنی برای گفت‌وگو با دیگر جریان‌های پیروز انتخابات، تشکیل داده و حتی با ائتلاف این سه گروه سیاسی به معنی کسب ۱۴۳ کرسی است و برای رسیدن به فراکسیون بزرگ یعنی ۵۰ درصد به علاوه یک (۱۶۵ کرسی) تنها به ۲۲ کرسی دیگر نیاز دارد.

تا اینجا که پیداست جریان صدر تلاش خود را برای ائتلاف با گروه‌هایی که خط‌مشی متفاوتی از ایران دارند آغاز کرده و در صورت ائتلاف با آنها، دولت آینده عراق، دوست ایران خواهد بود.

برخی صاحب‌نظران نزدیک به جریان صدر پیش‌بینی کرده‌اند با توجه به پیروزی بزرگ صدری‌ها و بارزانی‌ها و حلبوسی و فاصله زیاد آنها از دیگر رقبا، احتمالا دولت جدید در کمترین زمان ممکن تشکیل شود.

طبق شنیده‌ها، مقتدی صدر با هادی العامری رهبر ائتلاف الفتح (حشدالشعبی به‌عنوان گروه نزدیک ایران در این ائتلاف قرار دارد) نیز برای تشکیل دولت تماس گرفته است هرچند که آرای الفتح در این دوره به‌شدت ریزش کرده و تنها ۱۴ کرسی به دست آورده است.

تلاش نوری المالکی برای شکست صدر

ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری المالکی (از گروه‌های نزدیک ایران) برخلاف آنکه در انتخابات گذشته تنها ۲۴ کرسی به دست آورده بود، اینک در میان جریان‌های سیاسی شیعه، بعد از مقتدی صدر با ۳۵ کرسی فعلا در رتبه دوم قرار دارد. طبق گزارش‌های منتشر شده منزل نوری المالکی شب گذشته (دوشنبه) مرکز رایزنی جریان‌های مختلف با هدف تشکیل فراکسیون بزرگ، برای دستیابی به یک ائتلاف فراگیر جهت تشکیل کابینه بود.

گفته می‌شود در این رایزنی‌ها علاوه بر گروه‌های سیاسی شیعه (البته به استثنای جریان صدر)، جریان‌های مسیحی (ریان الکلدانی) و سنی (العزم -خمیس خنجر) نیز حضور داشتند و بحث حول تشکیل ائتلافی از این گروه‌ها و ایجاد فراکسیون بزرگ و تشکیل دولت توسط این مجموعه بوده است.

طبق شنیده‌ها، خمیس الخنجر نیز ماموریت شروع تماس با حزب دمکرات کردستان عراق (مسعود بارزانی) را برای ترغیب او به ائتلاف با مجموعه المالکی برعهده گرفته است.

سمیر العبید، روزنامه‌نگار نزدیک به ائتلاف دولت قانون امروز سه شنبه در یادداشتی، انجام این گفت‌وگوها در منزل المالکی را تأیید کرده و گفته است که احتمال دارد نوری المالکی سناریو ۲۰۱۰ را تکرار کرده و پست نخست‌وزیری را از دست مقتدی صدر خارج کند همان طور که از چنگ «ایاد علاوی» رهبر جریان الوطنیه خارج کرد.

براساس گزارش‌ها، نشست شب گذشته منزل المالکی منجر به شکل‌گیری ائتلافی از ۷۸ کرسی شده که در مجموع بیشتر از سهم کرسی‌های مقتدی صدر است.

برخی ناظران می‌گویند که ائتلاف سیاسی جدید که هنوز اعلام موجودیت نکرده، این بار نوری المالکی را مکلف به رایزنی در خصوص تشکیل دولت جدید کرده‌اند و نقش هادی العامری با توجه به پسرفت نتایج او در انتخابات، کمتر شده است.

در عین حال «جلیل النوری» عضو برجسته جریان صدر در توئیتی در واکنش به تحرکات سیاسی ائتلاف دولت قانون برای تشکیل فراکسیون بزرگ گفته است که باید بدانند مقتدا صدر مثل ایاد علاوی نیست و کار تمام شده است.

ائتلاف احتمالی صدر و المالکی

در صورتی‌که مقتدا صدر از تشکیل فراکسیون مورد نظرش از دو حزب دمکرات و تقدم ناکام بماند و نوری المالکی نیز با چالش جدی صدری‌ها برای تشکیل دولت مواجه شود، برخی ناظران، گزینه احتمالی ائتلاف بین المالکی و صدر را مطرح کرده‌اند.

سمیر عبید از جمله شخصیت‌هایی است که این ائتلاف را با توجه به همه اختلافات سیاسی که بین این دو رهبر سیاسی وجود دارد، بعید ندانسته است.

او خاطر نشان کرده است که انتخابات عراق تنها یک قضیه داخلی نیست و بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی مختلفی در آن ذی‌نفوذ هستند و در نتیجه، باید انتظار داشت که در نهایت، دولت مورد انتظار در عراق، منسجم با تحولات منطقه‌ای و جهانی باشد و این امر بیش از هر چیز، شاید به نزدیکی صدر و المالکی منجر شود.

در صورت تشکیل این ائتلاف احتمالی، عملا فراکسیون بزرگ متشکل از گروه صدر و المالکی و بارزانی و الحلبوسی (یا احتمالا الخنجر) شکل خواهد گرفت و دولت در کمترین زمان ممکن شکل می‌گیرد.

ائتلافی با لیدری سنی‌ها

یکی از گزینه‌های مطرح در صورت ناکامی صدر و المالکی در تشکیل فراکسیون بزرگ، ائتلاف «التقدم» به رهبری محمد الحلبوسی پیروز دوم انتخابات است.

حسب قانون اگر ائتلاف مقتدا صدر نتواند ظرف یک ماه از تکلیف توسط رییس جمهوری برای تشکیل کابینه جدید، دولت تشکیل دهد، ائتلاف دوم پیروز در انتخابات مکلف به تشکیل دولت خواهد شد.

در این دوره از انتخابات عراق، ائتلاف تقدم به رهبری محمد الحلبوسی با ۳۸ کرسی در رتبه دوم قرار دارد، درحالی‌که نوری المالکی با ۳۵ کرسی در مرتبه سوم است و بعد از آن حزب مسعود بارزانی با ۳۲ کرسی قرار گرفته است.

بسیاری احتمال موفقیت الحلبوسی برای تشکیل دولت را در صورت ناکامی صدر و المالکی، بعید می‌دانند زیرا معتقدند که گروه‌های سیاسی شیعه تحت هیچ شرایطی، حاضر نخواهند شد از سهمیه خود در تصدی پست نخست‌وزیری کوتاه بیایند.

براساس این نظر، حتی الحلبوسی نیز می‌داند که ورود به این مقوله و تلاش برای تصدی پست نخست‌وزیری ناممکن است؛ با توجه به اینکه ممکن است در معرض خشم و انزجار جریان‌های سیاسی شیعه واقع شود و در نتیجه بر روند کار سیاسی او اثر منفی بگذارد و بنابراین از ورود به این چالش، اجتناب می کند.

چشم حزب بارزانی بازهم به ریاست‌جمهوری

اعضایی از حزب مسعود بارزانی بعد از پیروزی بزرگ در مقایسه با حریف همیشگی شان یعنی اتحادیه میهنی کردستان عراق که در این دوره تنها ۱۶ کرسی به دست آورده است گفته‌اند که حزب دمکرات کردستان عراق این بار از پست ریاست جمهوری، چشم‌پوشی نخواهد کرد و در این خصوص دیگر آماده دادن امتیاز نیست.

حزب دمکرات کردستان عراق در این دوره هدف خود را بر تصاحب پست ریاست‌جمهوری گذاشته و در این خصوص مبنای رایزنی برای تشکیل دولت را دستیابی به انتظاراتش عنوان کرده است.

هرکدام از دو طیف صدری یا المالکی بتوانند انتظارات و خواسته‌های حزب بارزانی را برآورده کنند، مورد اسقبال واقع خواهند شد، زیرا اعضای این حزب گفته‌اند که برای هیچ گروهی در این دوره به منظور تشکیل ائتلاف پارلمانی خط قرمز نگذاشته‌اند.

آغاز مسابقه طولانی برای ائتلاف

عزت الشابندر، شخصیت سیاسی عراقی بعد از پایان انتخابات در توئیتی نوشت که «مسابقه کوتاه انتخابات تمام و اینک مسابقه طولانی برای تشکیل فراکسیون بزرگ شروع شده است.»

الشابندر پیش‌بینی کرده است که روند تشکیل دولت و رایزنی‌های سیاسی برخلاف برخی دیدگاه‌ها، به درازا بکشد.

همین دیدگاه را نیز سمیر عبید مطرح کرده و گفته است: سناریو لبنانی در انتظار عراق است و احتمالا دولت «مصطفی الکاظمی» همانند دولت «حسن دیاب» در لبنان، برای مدت زمان طولانی به‌عنوان دولت پیشبرد امور به کار خود تا تشکیل دولت جدید ادامه دهد.

به اعتقاد او، برخی امیرنشین‌های حوزه خلیج فارس با خواست رژیم صهیونیستی، می‌کوشند وضعیت سیاسی پساانتخابات در عراق را مانند لبنان به این سمت و سو سوق دهند.

او از این رو گفته است که بلندی و کوتاهی زمان شکل‌گیری دولت به پاره‌ای توافقات بین‌المللی و منطقه‌ای ارتباط دارد که در صورت حصول این توافقات خارجی، انتظار می‌رود دولت جدید عراق نیز در مدت زمان کوتاهی شکل بگیرد.

البته طولانی شدن پروسه تشکیل دولت در پساانتخابات در عراق سابقه قبلی هم دارد؛ در سال ۲۰۱۰ دعوای فراکسیون بزرگ‌تر میان نوری المالکی و ایاد علاوی، کار تشکیل دولت را ماه‌ها به تعویق انداخت و همین ماجرا در سال ۲۰۱۴ در بحبوحه حمله داعش به عراق نیز اتفاق افتاد و سرانجام نوری المالکی باوجود پیروزی بر رقبا و کسب بیشترین صندلی‌های پارلمان، اما به دلایل سیاسی بعد از گذشت بیش از ۳ ماه از انتخابات پارلمانی کنار کشید تا حیدرالعبادی دولت خود را تشکیل دهد.

بورسان-برگفته از: ایرنا