معاونت بانکداری اسلامی تأسیس شود

سپهدار رهنما، کارشناس امور بانکی و مدرس دانشگاه، در گفت‌وگو یی، به بیان نکاتی درباره اشاره طرح جدید بانکداری بدون ربا بر لزوم اهتمام به امر آموزش کارکنان بانکی و توجیه مشتریان نسبت به معاملات و اجرای دقیق آئین نامه‌ها و دستورالعمل های مرتبط با عملیات بانکی براساس ضوابط  شرعی اظهار کرد: همانطور که می‌دانید امروزه بانکداری یکی از مهم‌ترین ارکان اقتصاد کشور به شمار می‌آید و تسهیل مبادلات تجاری و بازرگانی همواره به وسیله ساماندهی و هدایت دریافت‌ها و پرداخت‌ها، توسط بانک‌ها صورت می‌گیرد.

نقش پررنگ بانک‌ها در اقتصاد کشور

وی ادامه داد: هیچ معامله‌ای تجاری بدون حضور بانک‌ها نمی‌تواند صورت گیرد، یعنی پای ثابت معاملات داخلی، بین‌المللی و تجاری همیشه بانک است و این اهمیت حضور بانک‌ها را در تمام عرصه‌ها و معاملات مشخص می‌کند.

رهنما تأکید کرد: از این رو نحوه انجام داد‌و‌ستدها، قرادادهای فروش و ... باید قطعا طبق نظام مقدس شرع باشد در غیر اینصورت شائبه «ربا» وجود دارد و هر جا که این شائبه وجود داشته باشد محل شک است و جنگ با خدا رقم می‌خورد.

گسترش بانکداری اسلامی در اروپا

این کارشناس حوزه پولی و بانکی ادامه داد:  لذا باید متوجه بود که آموزش‌های لازم به کارکنان بانک‌ها قبل از ورود به بانک را جدی گرفت؛ در غیر اینصورت رسالت حرفه‌ای جهت ورود به بانکداری اسلامی را انجام نداده‌ایم.

وی افزود: امروزه در کشورهای اروپایی که عمده آنها هم غیرمسلمان هستند، به دلیل آموزش‌های متعدد اقتصادی اسلامی و آگاهی مردم از این مهم، به بانکداری اسلامی روی آوردند؛ لذا مبحث آموزش به روز مسائل تخصصی بانکداری و شرعی نکته انکارناپذیری است که باید حتما لحاظ گردد؛ چراکه امروزه عدم آموزش کارکنان در بانک‌ها به یک معظل جدّی در بانکداری اسلامی و یا بانکداری بدون ربا تبدیل شده است.

معاونت بانکداری اسلامی تأسیس شود

رهنما اظهار کرد: بنده به صورت جدی معتقدم متأسفانه در بسیاری از بانک‌ها متصدیان راجع به این مسئله مهم که ریشه در اعتقادات ما دارد بیگانه‌اند و اصلاً نسبت به مسائل شرعی در بانکداری آگاهی ندارند؛ لذا از یک متصدی تسهیلات و یا رئیس شعبه که نوک پیکان اجرای دستورالعمل‌ها هستند چه انتظاری می‌رود که به مشتریان آموزش دهند، در حالی‌که خود نیز نسبت به این مسائل مشرف نیستند.

این کارشناس حوزه پولی و بانکی ادامه داد: بنده پیشنهاد می‌دهم در هر بانک، معاونتی به‌نام معاونت بانکداری اسلامی تاسیس شود و این مسئله به این مهمی حلقه مفقوده‌ای است که تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است.

بدون آموزش انتظار اجرایی شدن بانکداری اسلامی را نداشته باشیم

وی افزود: مراجع تقلید و علمای حوزه علمیه، معمولا در سخنرانی‌ها بر رعایت حدود شروع در معاملات و قراردهای کسب‌و‌کار و بانک تأکید می‌کنند ولی وقتی آموزش وجود نداشته باشد، چگونه انتظار اجرایی شدن این مسائل را داریم.

رهنما خاطرنشان کرد: البته در یکی از بانک‌های ما چند سالی است که این حرکت به‌صورت جدی آغاز شده است. امروزه بانک مهر اقتصاد امروز در این زمینه پیشرو است و می‌تواند الگویی برای دیگر بانک‌های کشور باشد.

وی افزود: اطلاع دارم بانک مهر اقتصاد با تأسیس مرکز آموزشی در استان قم و بهره‌گیری از طلاب جوان که مشرف بر مسائل دینی و شرعی و همچنین مطلع راجع به مسائل تخصصی بانکی هستند، امروزه کلیه پرسنل را آموزش می‌دهند و در واقع مؤلفه‌های مهم بانکداری بدون ربا یا بانکداری اسلامی را برای  پرسنل خود تبیین می‌کنند.

این کارشناس مسائل پولی و بانکی ادامه داد: کلیه قراردادهای بانکی را در آنجا بند به بند توضیح داده و آموزش می‌دهند و این یک حرکت مدیران ارشد بانک مهر اقتصاد است قابل ستایش است.

عدم حساسیت به بانکداری اسلامی در ایران

رهنما تأکید کرد: امروزه بزرگترین آفت بانکداری ایران، عدم حساسیت به این موضوع بسیار مهم است که متأسفانه در بعضی از بانک‌های کشور اصلاً به آن توجه نمی‌کنند و یا اگر توجهی بشود قابل لمس نیست.

وی افزود: یک حرکت انقلابی در راستای ترویج بانکداری اسلامی، ترویج فرهنگ قرض‌الحسنه در بانکداری امروز را می‌طلبد که اولین حرکت را باید بانک مرکزی و دومین حرکت را باید حوزه عملیه انجام دهد تا اینکه کلیه قراردادهای بانکی اصلاح و به کارکنان آموزش داده شود.

لزوم آموزش قواعد بانکداری اسلامی به مشتریان

رهنما اظهار کرد: حرکت مثبت دیگری که می‌توان در این زمینه انجام داد آموزش مشتریان بانک‌ها است که در روزهای مشخصی از مشتریان دعوت به عمل بیاید و در گوشه‌ای از شعبه یا در مرکز آموزش، مباحث بانکداری اسلامی و مؤلفه‌های آن تدریس شود.

وی افزود: قطعاً در صورت اطلاع از عواقب رعایت کردن مسائل شرعی، هیچ مشتری حاضر به انعقاد قراردادی که با موازین شرع همخوانی نداشته باشد، نمی‌شود و این خود به پیاده کردن بانکداری اسلامی، رعایت قراردادها، پرهیز از معاملات و قراردادهای صوری و بی‌اساس کمک می‌کند.

باجه بانکداری اسلامی در شعب بانک‌ها تأسیس شود

رهنما اظهار کرد: با توجه به مطالبی که عرض کردم، نتیجه می‌گیریم که لازم است آموزش کارکنان بانک را جدی گرفته و در بدو ورود در فنون بانکداری اسلامی و قراردادهای بانکی آموزش داده شود و مرکزی ایجاد شود که مشتریان آموزش ببینند که این خود باعث می‌شود که مشتریان انتظار غیرموجهی از قراردادهای بانکی نداشته باشند و در اجرای بانکداری اسلامی، کارکنان را همکاری کنند.

این پژوهشگر حوزه پولی و بانکی در پایان گفت: همچنین پیشنهاد داده می‌شود در صورت لزوم، باجه‌ای به عنوان بانکداری اسلامی در شعب بانک‌ها تأسیس شود تا موارد شرعی قراردادها را برای مشتریان توضیح دهد و حساسیت موضوع را بیان کند.