سایت تحلیلی خبری آوای دنا avayedena.com
سايت انتخاب خبر در گزارشي نوشت: دروغگويي به عنوان يك نابهنجاري اجتماعي هرچند كه از سوي دين، گناه بزرگ دانسته شده است و دروغگويان به عنوان دشمنان خدا شناخته شده اند، با اين همه، دروغگويي به عنوان رفتار اجتماعي، بخشي از رفتارهاي روزمره و زندگي اجتماعي ما را تشكيل مي دهد. شگفت آن كه همه ما مي دانيم دروغ مي گوييم، همه مي دانيم، مردم دروغ مي گويند، همه مي دانند، ما دروغ مي گوييم و بالاخره همه مي دانند همه دروغ مي گويند!
مي گويند كه كورش كبير هزاران سال پيش از خداوند خواست كه ايران زمين را از دو مصيبت بزرگ ايمن بدارد؛ يكي خشكسالي بود و ديگري دروغ. اما دروغ، بيماري فرهنگي و اجتماعي امروز ایرانیان، در کشور رو به افزایش است. سایت انتخاب خبر در بخش نهم مجموعه گزارش هایی تحت عنوان «سونامی آسیب های اجتماعی، سال 95 دامن کشور را خواهد گرفت»، در گفتگو با غلامعباس توسلی، جامعه شناس به موضوع «دروغگویی ایرانیان» به عنوان یک آسيب اجتماعی و اخلاقي در کشور که متأسفانه دامنه آن امروز در حد گسترده در خانواده ها و حوزه های مختلف اجتماعی رواج یافته است، پرداخته است.
دروغگویی اکنون در بین ایرانیان رایج استغلامعباس توسلی در گفتگو با خبرنگار انتخاب خبر با بیان این که دروغگویی یک آسیب اجتماعی است که از طریق فرد و اجتماع، گسترش پیدا می کند، افزود: شایعه در جامعه ایران نیز نوع دیگری از دروغگویی است که می تواند به سرعت در کل جامعه منتشر شود. وی تأکید کرد: این مسئله یک ضعف برای جوامع از جمله جامعه ایران است. دروغگویی و شایعه پردازی، ضعف افرادی را نشان می دهد که با هدف پوشاندن معایب خود، از طریق بزرگ کردن، کوچک کردن و یا عوض کردن موضوعی، گفته های نادرست را به دیگران القاء می کنند.
غلامعباس توسلیاین جامعه شناس با اشاره به این که دروغگویی اکنون ناشایست ترین اخلاقیاتی است که متأسفانه در بین ایرانیان رایج است، اظهار داشت: مردم نباید به شایعات و دروغ پردازی ها توجه کنند و صرفاً باید با کسب اعتماد و اطمینان، درپی راستگویی در جامعه باشند و از افرادی حرف شنوی داشته باشند که راستگویی و امانت داری جزو اخلاق ذاتی آنها است.
وی تصریح کرد: تعداد دروغگویان در جامعه افزایش یافته است؛ البته باید توجه کرد که این آسیب اجتماعی در کل جهان وجود دارد، اما بر اساس شواهد موجود در جامعه، این آسیب اخلاقی و اجتماعی در ایران رو به افزایش است، و حتی امروزه در کشور، همچنین شعار، تهمت و افترا، شایعه پراکنی و غیبت افزایش یافته است که همگی زیر مجموعه دروغ در جامعه هستند.
علت‌های رواج دروغگویی در ایرانتوسلی در تشریح علت‌های رواج دروغگویی در ایران گفت: افزایش میزان دروغگویی در جامعه، ناشی از سقوط اخلاقیات است و در ایران، این یک مسئله تاریخی است و حتی به وضوح با نگاهی به تاریخ کشور قابل درک است، و مسائلی که پیش از این در مقاطع تاریخی تحت عنوان قحطی و خشکسالی از آن یاد می شد، با دروغگویی و سقوط اخلاقیات فردی و اجتماعی مرتبط بوده است.
این آسیب شناس اجتماعی ادامه داد: کشور ایران همچنین از لحاظ جغرافیایی در منطقه ای قرار دارد که محل عبور و گذر آسیا به اروپا است و همواره مورد تهاجم کشورهای مختلف مانند مغول ها، افغان ها و سایر اقوام و بیگانگان قرار داشته است و در هر کدام از دوره های تاریخی، فرهنگ و اخلاقیات فردی به نسل های بعدی منتقل می شده است، اما شکل آن به مرور تغییر یافته است.
وی با بیان این که حتی در ایران وقتی کسی حرفی را به زبان می آورد و برای ادعای او، شاهدی را درخواست می کنند، می گوید این حرف را شنیده است و همین، یک دروغ بزرگی را در جامعه به وجود می آورد، خاطرنشان کرد: مردم در ایران همچنین بسیار خوش باور هستند، حتی دروغ ها در جامعه را به سرعت باور می کنند، به طوریکه دروغ گویی در حضور دیگران نیز اینگونه به راحتی رایج می شود.
این جامعه شناس تصریح کرد: پدیده دروغگویی یک نارسایی اجتماعی است، بطوریکه حتی به صورت تاریخی تا به امروز عناوین دروغ از قبیل «دروغ فتنه انگیر» یا «دروغ مصلحت آمیز» در جامعه ایرانی مطرح می شده است و حتی افرادی نیز مانند سعدی و فردوسی در حکایات و اشعار خود، دروغ های مصلحت آمیز را تجویز کرده اند، در صورتیکه این قبیل مسائل، داستان ها و اسطوره هایی است که در زمان خود مطرح می شده است.
توسلی، شیوه عملکرد حکومت ها در ایران را نیز یکی دیگر از علل رواج دروغگویی در جامعه دانست و گفت: عملکرد حکومت ها نیز در گسترش پدیده دروغگویی در جامعه، تأثیرگذار است. به طور طبیعی امروز در جامعه، سخن هایی به زبان می آید که هیچگونه ضمانت اجرایی برای آن وجود ندارد.
این متخصص علوم رفتاری با تأکید بر این که اکنون مشکلات مردم در جامعه افزایش پیدا کرده است و مردم وقتی مشاهده می کنند که از طریق راستگویی نمی توانند در جهت رفع مشکلات خود موفق باشند، اقدام به دروغگویی می کنند، تصریح کرد: امروز به وضوح، این مسئله در مراجعه ارباب رجوع به ادارات و سازمان ها و حتی در سر کلاس های درس مدارس و مراکز آموزش عالی در نوع رفتار دانش آموزان و دانشجویان با معلمان و استادان دانشگاهی قابل تشخیص است.
وی، یکی دیگر از علل رواج دروغگویی در جوامعی که دروغ در آن ها گسترش یافته است را حکومت ها و حاکمان جامعه دانست و گفت: دولت ها و علمای یک جامعه نقش بسیار مهم و تعیین کننده ای در این زمینه خواهند داشت و می توانند بسیاری امور را به بیراهه و یا انحراف سوق داده، و مردم نیز چنانچه پی به دروغگویی و انحراف حاکمان خود ببرند، این رفتار را نیز می توانند مانند حاکمان جامعه در رفتار خود نهادینه کنند و دروغ به اینگونه رایج و توسعه می یابد و این رفتار فرمانروایان جامعه است که می تواند به سطح افراد آن جامعه نیز تعمیم پیدا کند.
شیوه های مقابله با کاهش آسیب اجتماعی اخلاقی دروغ در جامعهاین جامعه شناس در ادامه به شیوه های مقابله با کاهش آسیب اجتماعی اخلاقی دروغ در کشور اشاره کرد و گفت: در این زمینه نباید ناامید شد، چون که با انجام کار فرهنگی در جامعه می توان میزان دروغگویی را در کشور کاهش داد. توسلی تأکید کرد: باور و اعتقاد به عقاید مذهبی و اخلاقیات دینی نیز که در آن ها دروغگویی مذمت شده است، تا حدود زیادی در کاهش میزان دروغگویی می تواند مؤثر باشد که متأسفانه با توجه به عدم توجه به دستورات دینی، مردم کشور را باید در جهت تمکین به دستورات دینی و قرآنی، تشویق به راستگویی کرد.
غلامعباس توسلی با بیان این که مفاهیمی که در چند سال اخیر تحت عنوان توسعه جوامع اروپایی و غربی مطرح گردیده است، به دلیل اعتمادی بوده است که مردم به یکدیگر داشته اند، تصریح کرد: جامعه ایرانی نیاز است در آن فرهنگی پدیدار شود که با فسادهای مختلف از جمله دروغ، تهمت، افترا و غیبت مبارزه کند، چون این آسیب های اجتماعی موجب اخلال در روابط فردی و روابط درون اجتماع شده و این موضوع، انحطاط اخلاقیات جامعه را باعث می شود، به طوری که مردم دیگر نمی توانند به یکدیگر اعتماد کنند و مشکلات بعدی به وجود می آید.
عکس روز
