کرونا و ابعاد اجتماعی آن

پایگاه خبری آوای رودکوف- مدینه صابری: اصولأ در منظر جامعه‌شناختی و علوم اجتماعی موضوعات مختلف از عناصر جامعه‌شناختی و اجتماعی گرفته تا عناصر پزشکی می‌تواند تبدیل به پدیده شود.

اهمیت این مسأله در بعد کرونا ویروس نیز چند صباحی است که خود را به بهترین نحو ممکن نمایان کرده ؛ به‌طوری‌که کارشناسان امر از آن مراحل تحت عناوین کرونای سنتی، کرونای مدرن و پساکرونا سخن به میان آورده‌اند و از دوران پساکرونا به‌عنوان دورانی یاد می‌کنند که دیگر آثار وجود کرونا در جامعه به دوران عادی و گذار تبدیل شده ولی همچنان باید فاصله‌گذاری‌های مختلف رعایت شود.

از آنجائیکه بر طبق نظریه برخی دانشمندان جامعه‌شناسی، فاصله بیانگر میزان نزدیکی افراد به یکدیگر است؛ از این جمله چنین برمی‌آید که ایجاد فاصله‌گذاری‌های مختلف همچون فاصله‌گذاری اجتماعی و فاصله‌گذاری هوشمند، نقطه عطف سخن اندیشمندان باشد؛ چرا که همان‌طور که در نزدیکی‌های فردی و اجتماعی که در نوع خود در گشت و گذارهای اجتماعی، میهمانی‌ها، تعاملات رودررو و ... نمود می‌یابد همدلی و ایجاد نشاط مدنظر است و در راستای تداوم آن تدابیری اندیشیده می‌شود؛ فاصله‌گذاری‌هائی نیز که در دوران سنتی و مدرن و پسای کرونا بر طبق برنامه‌های ستاد ملی کرونا مصوب شده و در حال اجرا است نیز می‌تواند گویای توجه مسئولان به ایجاد و تداوم و حتی نهادینه‌سازی ارزش‌های همدلی و سلامت اجتماعی باشد و خود گویای تلاش مسئولان امر برای عبور از فاصله‌ها و نشو و نمو نزدیکی به معنای عام و خاص آن شود.

در این راستا می‌توان برآورد کرد هدف این اقداماتِ اجتماعی- جامعه‌شناختی، در دوران سنتی، مدرن و پسای کرونا در جامعه ایران اسلامی از دیدگاهی، بررسی پیامدهایِ فاصله و استراتژی‌هایِ مقابله با آن است که ویروس کرونا نمونه بارز آن می‌باشد که بتوان شیوه‌های برخورد و مقابله با موانع اجتماعی را بررسی، مطالعه و بازخورد اثرات آن را به جامعه انتقال داد.

باید دانست یکی از تصمیماتی که انسان در طول زندگی خود می‌گیرد تلاش برای سالم ماندن و دوری از بیماری‌هاست و چه بسا در این دورانی‌که کرونا ویروس تحت عنوان بیماری کوید 19 خود را معرف حضور همه اقشار جامعه کرده است؛ اولین تعهد عاطفی و اجتماعی اعضای خانواده و سپس هر عضو اجتماع سرسپاری بر دستورات و مصوبات ستاد کرونا است که بفهمند با پیروی و عمل بر اصول بهداشتی، سلامت ایجاد می‌شود و همین مسأله نقشی موثر و بس مثبت برای ممانعت از انتشار بیماری‌هائی واگیر چون کرونا ویروس (کوید19)، دارد. بر این مبنا می‌توان گفت ایجاد فاصله‌های اجتماعی و در بعد بعدی فاصله‌گذاری هوشمند نقشی موثر در کاهش تسری بیماری‌هایی چون کرونا(کوید19) در جامعه داشته باشد و بر مبنای جایگاه خاصی که این مسأله دارد خانواده پله اول مقابله با بیماری‌هائی چون کرونا(کوید19) قلمداد شده و به همین علت است که مسئولان امر در صدد نهادینه‌سازی شعار در خانه بمانیم در سطح ملی، منطقه‌ای شده اند.

جامعه شناسان از دو منظر به مسأله کوید 19 و ارزش خانواده توجه کردند که در تحلیل‌های پزشکی امروز کشور جای بسی تأمل دارد؛ یکی از بعد ساختار و کارکرد خانواده مثل ساختار و کارکرد اعضا و کنش و واکنش متقابل بین اعضای خانواده و دیگری در بعد تغییر و تحولات خانواده که با شیوع بیماری‌های واگیر همچون کرونا(کوید 19)، بسیار نمایان شد و چه بسا در ساختار اجتماع گذشته تا امروز نیز تأثیر خود را برجای نهاد.

زیمل مقولۀ فاصله را در جامعه‌شناسی مکان و فاصلۀ اجتماعی و به معنای نزدیکی و دوری حسی میان اشخاصی که با یکدیگر روابطی برقرار کرده‌اند معرفی کرده است.

در واقع همانگونه که زیمل می‌گوید، همۀ کنش‌های متقابل اجتماعی را می‌توان بر حسب نوعی فاصله بین مقیاس نزدیکی یا دوری درجه‌بندی کرد .

افرادی در جامعه وجود دارند که این فاصله در کیفیت کنش متقابل اجتماعی‌شان تأثیرگذار و دارای پیامدهای خاص خود است و افراد به شیو های متفاوت به این پدید واکنش نشان می‌دهند؛ مثال بارز این گروه کسبه و بازاریان و اداری‌یون هستند که با نیازهای اولیه انسانی همچون خوراک و پوشاک و مسکن مردم سر و کار دارند.

با توجه به اینکه فاصله نقش مهمی در چگونگی و کیفیت اینگونه روابط اعضای خانواد با بیرون از محیط خانه دارد و با درنظر ، گرفتن اینکه تا کنون مسألۀ فاصله بررسی دقیق نشد است، بررسی این پدیده (کرونا یا کوید 19) ما را به پاسخگویی به سؤالا تی؛ نظیر اینکه جامعه و افراد فاصله را چگونه ساخت‌بندی می‌کنند؛ می‌کشاند؛ این همان چیزی است که به صورت مستقیم و غیر مستقیم در سخنان مقام معظم رهبری، سخنان رئیس جمهوری، سخنان معاون اول رئیس جمهوری و دیگر مسئولان ستاد ملی کرونا همچون مسئولان بهداشت و درمان خود را نشان داده است و خواهد داد.

و از این‌رو است که بررسی، توصیف و مستند کردن پیامدها و استراتژی‌های مسئولان و مردم در مواجهه با فاصله‌های خودخواسته و غیرارادی آن‌ها در روابط بین آنها موجه و پراهمیت جلوه می‌نماید.

امروز کرونا، فاصله‌گذاری و تاثیر آن بر روابط بین فردی و روابط فرد با اجتماع در همچنین روابط اجتماع با اجتماع به پدیده تبدیل شده است و این موضوع موضوعی شایع در جوامع مختلف ملی ایران اسلامی است که فقط مختص دوران کرونا نیست؛ ولی در این دوران بیشتر احساس و دیده شده است و می‌تواند در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، مذهبی، سیاسی و .... تشریح و تبدیل و کارشناسی و تحلیل شود.

این موضوع که نقشی آشکار در ایجاد رضایتمندی دارد می‌تواند تبدیل به حقوق شهروندی شود و خود به یک سرمایه فرهنگی بس عظیم که در بسیاری مواقع تعریف‌کننده تصورات و تعاریف از زندگی مشترک است نیز بینجامد.

مشابهت‌هائی که در این زمینه در اجتماع است، در روابط خانواده نیز دیده می‌شود و رفتارهای مشابه و مشغله‌هایی را به بار می‌آورد که باید این روند در مسیر صحیح خود هدایت و مدیریت شود.

مدینه صابری/خبرنگار پایگاه خبری آوای رودکوف